ABD’li arkeolog Carl Blegen’in 90 yıllık arşivi araştırmacıların erişimine açıldı

celikci

Yeni Üye
Amerikalı Carl Blegen, birinci defa 1863’te Frank Calvert tarafınca kazılmaya başlanan, resmi kazıların 1871’de Heinrich Schliemann tarafınca başlatıldığı antik kentte, Wilhelm Dörpfeld’in akabinde 1932’de vazifeye başladı.

Kazıları 1938’e kadar sürdüren Blegen, Troya’daki birinci yüksek çözünürlüklü fotoğraflama ve görüntüleme arşivini oluşturdu.

Blegen, hafriyatlarının 90. yılı ötürüsıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığınca, Türkiye Kültür Yolu Şenlikleri kapsamında gerçekleştirilen Troya Kültür Yolu Şenliği etkinliklerinde özel bir stantla anıldı. “Ben Blegen, Troya’yı Kazmaktan Geliyorum” isimli stantta, yepyenileri ABD’deki Cincinnati Üniversitesinde bulunan fotoğraf ve manzaraların dijital kopyaları, “Blegen Evi” olarak kullanılan hafriyat konutunda sergilendi.


Kazıyla ilgili çalışmaları bulunan araştırmacılar, arşivden yararlanabilecek.

Troya Müzesi Müdürü Rıdvan Gölcük, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Carl Blegen’in Troya Antik Kenti için epeyce değerli bir bilim insanı olduğunu söylemiş oldu.

Özellikle Schliemann’ın yaptığı tahribattan daha sonra son derece bilimsel çalışan, devrin en yeterli tekniklerini ve en düzgün arşivlemeyi kullanan Blegen’in tüm Ege arkeolojisi bakımından kıymetli olduğunu vurgulayan Gölcük, “Blegen’in 7 dönemlik hafriyatı mühletince ortaya çıkan eserler 1938 yılında İstanbul Arkeoloji Müzesine gdolayılüyor. Troya Müzesi açılırken ise yapıtların fazlaca küçük bir kısmı yeniden dönüyor. Ancak yalnızca yapıtları değil Blegen’in geriye bıraktığı arşiv bizim için çok değerli bir hazine.” dedi.

“MOZAİĞİN HER BİR KARESİNİ FOTOĞRAFLIYOR”

Gölcük, Blegen’in yalnızca sur içi olarak bilinen Tunç Çağı Troya’sını kazmadığını, surun yani akropolün haricinde “Aşağı Kent” olarak bilinen alanda da hafriyat yaptığını lisana getirdi.

Bu hafriyatlarda Roma ve Bizans periyotlarına ilişkin kalıntıların bulunduğunu aktaran Gölcük, “Tabii burada bilhassa Bizans devrine ilişkin mozaik son derece çarpıcı ve mozaiğin her bir karesini fotoğraflıyor. Bu fotoğrafların üzerinde bir su kuşunu nazaranbiliyorsunuz. Bir öteki sahnesinde ise bir gladyatör sahnesi yer alıyor. Bunlar epey âlâ arşivlenmiş durumda. Bu mozaikler, Blegen’in yaptığı bu çekimler yardımıyla bizim arşivlerimizdeki yerini alıyor.” tabirini kullandı.


Rıdvan Gölcük, Blegen’in 1932’de kazılara başladığında bu çalışmayı Cincinnati Üniversitesi ismine yürüttüğünü bildirdi.

Blegen’in Troya’da başarılı bir bilimsel takımının bulunduğunu belirten Gölcük, şöyleki devam etti:

“Burada hayli uygun fotoğraflama yapıyorlar. 1932 epey erken bir tarih bulunmasına karşın epey başarılı görüntüler çekiliyor. Son derece uygun belgelemeler yapılıyor Troya’da. Bunun yanı sıra hafriyat takımında bulunan tüm bilimsel takımın kesinlikle bir not defteri var. Bunun içine Türk bakanlık temsilcisi de dahil. Buradaki hafriyatlarda günlük not tutuyorlar. Her gün ne kadar kazdıklarını, kazdıkları noktalarda nelerin çıktığını bu not defterlerinde kayıt altına alıyorlar. Hatta hafriyatın yöneticisi pozisyonunda olan Blegen’in kendi not defterine baktığımızda, hangi emekçiye ne kadar fiyat ödediğinden o gün antik kente gelen ziyaretçiye kadar hepsini kayıt altına almış. Örneğin ziyarete Vali Kazım Paşa geliyor, o günkü not defterine Vali Kazım Paşa’nın kendilerini ziyaret ettiğini yazıyor. Bu niçinle Blegen arşivi Troya için epeyce değerli. Troya’yı anlamak konusunda son derece değerli.”


“TROYA MÜZESİ, BÖLGENİN HAFIZASI OLMA İDDİASINDA”

Blegen’in 24 Ağustos 1971’de 84 yaşında vefat etmesinin akabinde tüm bilgi ve dokümanların Cincinnati Üniversitesinde kaldığını söz eden Gölcük, geçen sene bu üniversiteden dijital ortamda arşivin kopyalarını aldıklarını belirtti.

Kendilerinin talebinden daha sonra üniversite tarafınca bu arşivin açık kaynak haline de getirildiğini anlatan Gölcük, “Blegen arşivinde daha fazlaca günlük yaşama ilişkin özel ayrıntıların yer aldığı arşiv ise Atina’da bulunuyor. Oradaki arşivin bir kısmı da Troya Müzesindeki yerini aldı. Zira Troya Müzesi yalnızca yapıtların sergilendiği bir müze değil, bölgenin hafızası olma savında bir müze. ötürüsıyla bu hafızayı kuvvetlendirmek ismine Osmanlı arşivlerinden Blegen arşivlerine kadar burada tutmaya ve arşivlemeye devam ediyoruz.” diye konuştu.

Okumaya devam et...