KimDemis
Aktif Üye
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un 3 yıl evvel ömrünü kaybeden babası Ali Haydar Ersoy’un memleketi Antalya’nın İbradı ilçesi Ormana Mahallesi’nde, kendi ismine faydalı bir tesis imali için vasiyet ettiği 500 bin dolar, çocukları tarafınca ’Ormana Mahallesi Etraf Düzenlemesi Projesi’ bünyesinde Antalya Valiliği’ne verildi.
Projeye 2019 yılında başlandı, Ormana’nın tarihi ve kültürel kimliğinin korunması ve gelecek jenerasyonlara aktarılması hedeflendi.
Antalya Valiliği Yatırım İzleme Uyum Başkanlığı’nca (YİKOB), Ormana Mahallesi Etraf Düzenlemesi Projesi’nin birinci etabı bitti. Antalya Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Kurulu’nun 2019 yılı sonucuyla da uygun bulunan projede, o dönemki karşılığı 3,1 milyon TL olan Ali Haydar Ersoy’un 500 bin dolarlık hibesi ve valilik ödeneğiyle birlikte yaklaşık 6 milyon TL bedelle Ormana’nın Atatürk Caddesi, köy mezarlığı, okulu, mescidi, tüm sokaklarının yol iyileştirmeleri ve aydınlatma çalışmaları geçen yıl tamamlandı.
Birinci etabın vatandaşlarca olumlu karşılanmasının akabinde ikinci etap için Antalya Valiliği bölgede inceleme yaptı ve üretim tekniği niçiniyle ’düğmeli’ olarak anılan tarihi 40 meskeni yenilemek için 29 Kasım 2021’de ihale açtı. 63 firma davet edildi ve 9’u teklif verdi. İhaleyi yaklaşık 6 milyon liralık teklifle alan şirket, çalışmaya başladı. Taşınmazlar bölge mimarisine uygun konservasyon sürecinden geçirilecek.
Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Ünite Müdürü Cemil Karabayram ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi hoş sanatlar fakültesi kültür varlıklarını müdafaa ve tamirat kısmı öğretim üyesi Doç.Dr. Ali Akın Akyol alanda inceleme yaptı. İkinci etap çalışmaların sürdüğünü anlatan Karabayram, “Antalya Valimiz Ersin Yazıcı çalışmaları yakından takip ediyor. Betonarme yapılar, bölge mimarisine uygun hale getirilecek. Ayrıyeten en değerli ögelerden biri de tarihin taşınmaz kültür varlıkları olan meskenler, mevcut dokuları konservasyon ve uygunlaştırma formları kullanılarak renk doku ve bütünlük algısı yok edilmeyecek. 40 konut bir daha hayat bulacak. Bu çerçevede yürüme yolları, alt yapı sistemleri de bir daha kurgulanarak, Ormana 2023 yılına kültürel turizm alanı olarak kazandırılacak” dedi.
Antalya’nın İbradı İlçesi Ormana mahallesi tarihi kıymetleriyle geçmişten bugüne yansımasıyla özgün kimliğini koruyan epeyce nadide alanlardan bir yer olduğunu söyleyen Karabayram, “Yapısıyla pozisyonuyla kıymetleriyle kültürü ile ve hayatıyla da yaşatılması gereken bir alan. Tabi ki, bu tescilli kültür varlıklarının geleceğe dair yapılacağı epeyce çalışmanın olduğunu görüyorsunuz. Bunların aşikâr dönemlerde yürütülmesi lazım. Ancak şunu buradan fazlaca net söylemek lazım.
Sayın Kültür ve Turizm Bakanımızın babası merhum Ali Haydar Ersoy’u minnetle şükranla anıyorum. Zira kendisi burada öncü bir projenin başlangıcını yaptı ve birinci etap çalışmalarıyla birlikte Ormana yeni bir kimlik, yeni bir ruh kazanmaya başladı. Bizim buradaki emelimiz bu ruhu gelecek kuşaklara aktarmak ve o ruhu aşılayabilmektir. Bu günde sağ olsun sayın valimiz Ersin Yazıcı’nın himayelerinde akademik bir heyet ile birlikte Ormana mahallesindeki yapıların rengini, dokusunu, kimliğini geçmişten bugüne kadar o patinasını korumak için bir bilimsel çalışma yapılıyor. Bu çeşit yapıların mutlaka yenilemeye gidilmemesi lazım” dedi.
Bunun için ilgili üniversitelerden bir grup getirerek bu takımın himayesinde laboratif incelemelerden geçtikten daha sonra incelemeler kararında ise bu yapıların gelecek kuşaklara kazandırılması için bilimsel yolla çalışmaların sürdürülebilirliği hedeflenmiştir” dedi.
Birinci etapta meydan düzenlemesi yapıldığını ve bunun Ormana için öncü bir çalışma olduğunu kaydeden Karabayram şu biçimde devam etti:” Alışılmış ki ikinci etap çalışmalarında ise sokakların derinlemesine girildi. Gerek Kültür ve Turizm Bakanımız ve sayın valimizin talimatı ile bir arada Tedaş ve Telekom müdürlüğü ile koordineli bir biçimde alışılmamış görülen gereçler yer altına alınması ve 40 düğmeli meskenin düzgünleştirme ve bunların geleceğe yönelik kazandırma çalışmaları devam ediyor. Şu anki mukavele bedeli 6 milyon liraya yakın. İnşallah bundan daha sonraki çalışmalar 3. 4. Etap olarak ta Ormana’da bu çalışmalar devam edecektir” dedi.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Hoş Sanatlar Fakültesi, Kültür Varlıklarını Muhafaza ve Tamirat Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Akın Akyol, Antalya’nın İbradı ilçesi Ormana Mahallesi’nde sürdürülmekte olan “Sokak Sağlıklaştırma ve Etraf Düzenlemesi 2. Etap” çalışmaları bünyesinde yöreye mahsus düğmeli meskenlerin muhafaza / tamirat ve yapısal materyal tahlillerinin başa baş ilerlemesi gerektiğine dikkat çekti. Klâsik düğmeli konutların en değerli özelliğinin maharetli bir biçimde seçilmiş ve ustalıkla uygulanmış olan yapısal gereçleri olduğunu söyleyen Akyol, “Bizim gördüğümüz yapılar taşlardan, harçlardan, kiremitlerden ve ihtişamlı ahşaplardan oluşuyorlar. Ormana Mahallesi değerli bir kimliğe sahip. Literatürlerde “Düğmeli Evler” söylemiş olduğiniz bir küme da bu yörede korunarak vaktimize ulaşabilmiş durumda. Burada sokak sağlıklaştırma projesi içerisinde bir onarım çalışması olarak sürdürülmekte olan uygulamalarda benim temsil ettiğim alan yapısal gereç tahlilleridir.
Materyal dediğimiz vakit; bu yapılar nasıl ayakta kalabilmiş?, bu lokal teknoloji nasıl geliştirilmiş?, nasıl sunulmuş?, bu biçimdesine kimlikli bir yapıya nasıl ulaşmış? Bu soruların tümünün yanıtında bir de gereç tarafı var. Materyal söylemiş olduğiniz vakit doğal ki mahallî taşlar, duvarların kesitleri, hatılların ortası, yerleştirilme biçimleri, hatta bunlarda harç kullanılmamış olması epeyce kıymetli bir teknolojik muvaffakiyettir. Bu konutlarda kullanılmış olan lokal taşlar ile ağaç cinslerinin kaynaklarının belirlenmesi ve belgelenmesi lazım” dedi.
Düğmeli meskenlerin bu çerçevede ele alınması ve yapısal gereçlerinin ayrıntılı bir biçimde incelenmesinin literatürlerde görülmediğine dikkat çeken Akyol, “Bizim yaptığımız proje çok değerli. Meskenlerin duvar örgülerinde taş seçimleri ile işlenişlerini, çatı, pencere, kapı, cumba, mertek ve darabalarında kullanılan ahşapların kaynağını oluşturan ağaçların seçimlerini tanımlamak istiyoruz. Bu tip projeler de bürokrasinin gücü de yönlendirme ve uyum açısından pek değerli.
Antalya Valisi Sayın Ersin Yazıcı beyefendiye bu tarafta fazlaca teşekkür ederiz. Yönlendirdiği takımlar ile burada pek verimli ve ileride model olabilecek akademik çalışmalar yürütüyoruz. Bu istikamette bu biçimde bir grubun üyesi olmaktan biz de hayli memnunuz” diye konuştu.
Tüm dünyada düğmeli meskenlerin yalnızca Akseki ve İbradı bölgesinde bulunduğunu söyleyen Akyol, materyal olarak araştırıldığında duvarlarda, tavanlarda, cumbalarda hangi ağaç seçimi tercih edildiğinin kendileri için için kıymetli olduğuna dikkat çekerek şöyleki devam etti: “Düğmeli konutlara baktığımız vakit onları gösteren ağaçlar. Ama burada imal sisteminde taşlar, ağaçların muhakkak bir hatıl genişliği, yapının üç kata kadar ulaşan üretim sistemlerine ilişkin bilgi ve tecrübeyi ustalar vaktinde öğrenmişler biliyorlar ve uygulamışlar. Yapacağımız bilimsel çalışmalar ile düğmeli konutların teknik istikametten de tarihini ortaya çıkarmaya çalışacağız”.
Antalya’nın İbradı ve Akseki ilçelerinde klasik Osmanlı mimarisini yansıtan ve 300 yıllık geçmişe sahip düğmeli meskenlerin ismi mimarisinden geliyor. Sedir katran ağacından kesilen ahşap, birbirinin içine kenetlenecek biçimde iskelet olarak kullanılıyor. Binaya yığılan taşlarda harç ve çimento kullanılmıyor. İskeletin dışarıda kalan kısımları da düğme üzere gözüktüğü için ismine düğmeli (pişduvan) meskenler deniyor.
Projeye 2019 yılında başlandı, Ormana’nın tarihi ve kültürel kimliğinin korunması ve gelecek jenerasyonlara aktarılması hedeflendi.
Antalya Valiliği Yatırım İzleme Uyum Başkanlığı’nca (YİKOB), Ormana Mahallesi Etraf Düzenlemesi Projesi’nin birinci etabı bitti. Antalya Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Kurulu’nun 2019 yılı sonucuyla da uygun bulunan projede, o dönemki karşılığı 3,1 milyon TL olan Ali Haydar Ersoy’un 500 bin dolarlık hibesi ve valilik ödeneğiyle birlikte yaklaşık 6 milyon TL bedelle Ormana’nın Atatürk Caddesi, köy mezarlığı, okulu, mescidi, tüm sokaklarının yol iyileştirmeleri ve aydınlatma çalışmaları geçen yıl tamamlandı.
Birinci etabın vatandaşlarca olumlu karşılanmasının akabinde ikinci etap için Antalya Valiliği bölgede inceleme yaptı ve üretim tekniği niçiniyle ’düğmeli’ olarak anılan tarihi 40 meskeni yenilemek için 29 Kasım 2021’de ihale açtı. 63 firma davet edildi ve 9’u teklif verdi. İhaleyi yaklaşık 6 milyon liralık teklifle alan şirket, çalışmaya başladı. Taşınmazlar bölge mimarisine uygun konservasyon sürecinden geçirilecek.
Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Ünite Müdürü Cemil Karabayram ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi hoş sanatlar fakültesi kültür varlıklarını müdafaa ve tamirat kısmı öğretim üyesi Doç.Dr. Ali Akın Akyol alanda inceleme yaptı. İkinci etap çalışmaların sürdüğünü anlatan Karabayram, “Antalya Valimiz Ersin Yazıcı çalışmaları yakından takip ediyor. Betonarme yapılar, bölge mimarisine uygun hale getirilecek. Ayrıyeten en değerli ögelerden biri de tarihin taşınmaz kültür varlıkları olan meskenler, mevcut dokuları konservasyon ve uygunlaştırma formları kullanılarak renk doku ve bütünlük algısı yok edilmeyecek. 40 konut bir daha hayat bulacak. Bu çerçevede yürüme yolları, alt yapı sistemleri de bir daha kurgulanarak, Ormana 2023 yılına kültürel turizm alanı olarak kazandırılacak” dedi.
Antalya’nın İbradı İlçesi Ormana mahallesi tarihi kıymetleriyle geçmişten bugüne yansımasıyla özgün kimliğini koruyan epeyce nadide alanlardan bir yer olduğunu söyleyen Karabayram, “Yapısıyla pozisyonuyla kıymetleriyle kültürü ile ve hayatıyla da yaşatılması gereken bir alan. Tabi ki, bu tescilli kültür varlıklarının geleceğe dair yapılacağı epeyce çalışmanın olduğunu görüyorsunuz. Bunların aşikâr dönemlerde yürütülmesi lazım. Ancak şunu buradan fazlaca net söylemek lazım.
Sayın Kültür ve Turizm Bakanımızın babası merhum Ali Haydar Ersoy’u minnetle şükranla anıyorum. Zira kendisi burada öncü bir projenin başlangıcını yaptı ve birinci etap çalışmalarıyla birlikte Ormana yeni bir kimlik, yeni bir ruh kazanmaya başladı. Bizim buradaki emelimiz bu ruhu gelecek kuşaklara aktarmak ve o ruhu aşılayabilmektir. Bu günde sağ olsun sayın valimiz Ersin Yazıcı’nın himayelerinde akademik bir heyet ile birlikte Ormana mahallesindeki yapıların rengini, dokusunu, kimliğini geçmişten bugüne kadar o patinasını korumak için bir bilimsel çalışma yapılıyor. Bu çeşit yapıların mutlaka yenilemeye gidilmemesi lazım” dedi.
Bunun için ilgili üniversitelerden bir grup getirerek bu takımın himayesinde laboratif incelemelerden geçtikten daha sonra incelemeler kararında ise bu yapıların gelecek kuşaklara kazandırılması için bilimsel yolla çalışmaların sürdürülebilirliği hedeflenmiştir” dedi.
Birinci etapta meydan düzenlemesi yapıldığını ve bunun Ormana için öncü bir çalışma olduğunu kaydeden Karabayram şu biçimde devam etti:” Alışılmış ki ikinci etap çalışmalarında ise sokakların derinlemesine girildi. Gerek Kültür ve Turizm Bakanımız ve sayın valimizin talimatı ile bir arada Tedaş ve Telekom müdürlüğü ile koordineli bir biçimde alışılmamış görülen gereçler yer altına alınması ve 40 düğmeli meskenin düzgünleştirme ve bunların geleceğe yönelik kazandırma çalışmaları devam ediyor. Şu anki mukavele bedeli 6 milyon liraya yakın. İnşallah bundan daha sonraki çalışmalar 3. 4. Etap olarak ta Ormana’da bu çalışmalar devam edecektir” dedi.
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Hoş Sanatlar Fakültesi, Kültür Varlıklarını Muhafaza ve Tamirat Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Akın Akyol, Antalya’nın İbradı ilçesi Ormana Mahallesi’nde sürdürülmekte olan “Sokak Sağlıklaştırma ve Etraf Düzenlemesi 2. Etap” çalışmaları bünyesinde yöreye mahsus düğmeli meskenlerin muhafaza / tamirat ve yapısal materyal tahlillerinin başa baş ilerlemesi gerektiğine dikkat çekti. Klâsik düğmeli konutların en değerli özelliğinin maharetli bir biçimde seçilmiş ve ustalıkla uygulanmış olan yapısal gereçleri olduğunu söyleyen Akyol, “Bizim gördüğümüz yapılar taşlardan, harçlardan, kiremitlerden ve ihtişamlı ahşaplardan oluşuyorlar. Ormana Mahallesi değerli bir kimliğe sahip. Literatürlerde “Düğmeli Evler” söylemiş olduğiniz bir küme da bu yörede korunarak vaktimize ulaşabilmiş durumda. Burada sokak sağlıklaştırma projesi içerisinde bir onarım çalışması olarak sürdürülmekte olan uygulamalarda benim temsil ettiğim alan yapısal gereç tahlilleridir.
Materyal dediğimiz vakit; bu yapılar nasıl ayakta kalabilmiş?, bu lokal teknoloji nasıl geliştirilmiş?, nasıl sunulmuş?, bu biçimdesine kimlikli bir yapıya nasıl ulaşmış? Bu soruların tümünün yanıtında bir de gereç tarafı var. Materyal söylemiş olduğiniz vakit doğal ki mahallî taşlar, duvarların kesitleri, hatılların ortası, yerleştirilme biçimleri, hatta bunlarda harç kullanılmamış olması epeyce kıymetli bir teknolojik muvaffakiyettir. Bu konutlarda kullanılmış olan lokal taşlar ile ağaç cinslerinin kaynaklarının belirlenmesi ve belgelenmesi lazım” dedi.
Düğmeli meskenlerin bu çerçevede ele alınması ve yapısal gereçlerinin ayrıntılı bir biçimde incelenmesinin literatürlerde görülmediğine dikkat çeken Akyol, “Bizim yaptığımız proje çok değerli. Meskenlerin duvar örgülerinde taş seçimleri ile işlenişlerini, çatı, pencere, kapı, cumba, mertek ve darabalarında kullanılan ahşapların kaynağını oluşturan ağaçların seçimlerini tanımlamak istiyoruz. Bu tip projeler de bürokrasinin gücü de yönlendirme ve uyum açısından pek değerli.
Antalya Valisi Sayın Ersin Yazıcı beyefendiye bu tarafta fazlaca teşekkür ederiz. Yönlendirdiği takımlar ile burada pek verimli ve ileride model olabilecek akademik çalışmalar yürütüyoruz. Bu istikamette bu biçimde bir grubun üyesi olmaktan biz de hayli memnunuz” diye konuştu.
Tüm dünyada düğmeli meskenlerin yalnızca Akseki ve İbradı bölgesinde bulunduğunu söyleyen Akyol, materyal olarak araştırıldığında duvarlarda, tavanlarda, cumbalarda hangi ağaç seçimi tercih edildiğinin kendileri için için kıymetli olduğuna dikkat çekerek şöyleki devam etti: “Düğmeli konutlara baktığımız vakit onları gösteren ağaçlar. Ama burada imal sisteminde taşlar, ağaçların muhakkak bir hatıl genişliği, yapının üç kata kadar ulaşan üretim sistemlerine ilişkin bilgi ve tecrübeyi ustalar vaktinde öğrenmişler biliyorlar ve uygulamışlar. Yapacağımız bilimsel çalışmalar ile düğmeli konutların teknik istikametten de tarihini ortaya çıkarmaya çalışacağız”.
Antalya’nın İbradı ve Akseki ilçelerinde klasik Osmanlı mimarisini yansıtan ve 300 yıllık geçmişe sahip düğmeli meskenlerin ismi mimarisinden geliyor. Sedir katran ağacından kesilen ahşap, birbirinin içine kenetlenecek biçimde iskelet olarak kullanılıyor. Binaya yığılan taşlarda harç ve çimento kullanılmıyor. İskeletin dışarıda kalan kısımları da düğme üzere gözüktüğü için ismine düğmeli (pişduvan) meskenler deniyor.