celikci
Yeni Üye
Tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu Betül Arım’ın tek kişilik oyunu, yaşama sanatını anlattığı ve kendimizle yüzleşmemizi sağlayan “Dışarda hiç bir Şey Var” tiyatroseverle buluşmaya devam ediyor. “Dışarda hiç bir Şey Var” ile bilenin bilmeyene, olanın olmayana borcu var diyerek yola çıktığını belirten Betül Arım, “Bildiklerimi paylaşmak bilmediklerimi de onlardan öğrenmek üzere, farkındalık yaratmak, insanları biraz dürtmek, unuttuklarını hatırlatmak için…” diyor. “Hayal Bakanlığı” kurulsun diyen Betül Arım ile tiyatro ve ömür üzerine konuştuk.
– Sevgili Betül Arım, yıllardır sahnelediğiniz, tabiplerin reçetelere yazdığı gösterinizle “Dışarıda hiç bir şey var” diyorsunuz. “hiç bir şey” dışarıda ise “Her şey” nerede? Pekala, “şey”?
Dışarıda var olan içimizde var olanın aynasıdır. Mevlana bunu epeyce hoş özetlemiş: Gül düşünürsen gülistanlık, diken düşünürsen dikenlik olursun. Evvel kendimizi seveceğiz, hürmet duyacağız, şefkat besleyeceğiz, güveneceğiz, adaletli, vicdanlı olacağız ki bunu dışarıya yansıtalım. “Her şey” içimizde, beynimizde, onları keşfedip dışarı çıkarmamızı, ortaya koymamızı bekliyorlar. “Şey” ise işte o kendimize ayırdığımız sessiz vakit içinderda bulduğumuz. her insanın şeyi ise kendine mahsus.
FARKINDALIK YARATMAK
– Öteki türlü bir yaşamak öneren, vakit zaman seyirciyle etkileşimli kısımları de olan “Dışarda hiç bir Şey Var” için oyun-seminer denebilir mi? Seminerin Latince kökenine indiğimizde “tohum, tohumluk, tohum ekilen tarla” üzere sözcük ve manalara vardığımıza göre… Salondan çıkıp konutlarımıza dönerken, döndüğümüzde de tesiri sürdüğüne nazaran…
Denebilir elbette. “Dışarda hiç bir Şey Var” ile bilenin bilmeyene, olanın olmayana borcu var diyerek yola çıktım; bildiklerimi paylaşmak bilmediklerimi de onlardan öğrenmek üzere. Farkındalık yaratmak, insanları biraz dürtmek, unuttuklarını hatırlatmak için. Sevgili seyircilerimizin büyük bir çoğunluğu “ Betül Hanım, bu ne bir oyun ne bir şov ne bir anlatı, bu hayli büyük bir farkındalık yaratan, kendimizle yüzleşmemizi sağlayan, eğlenceli, kimi bazı komik, geniş bir terapi seansı” diyorlar. Teğe bir yaşadığım tecrübeleri, aktarmak istediklerimi anlattığım bir şov. Dördüncü yıldayız. Üçüncü yılında salgın olduğundan çevrimiçine geçtik. Artık hem yüz yüze hem sanal gösterimdeyiz. Gelen birinci oyunumuz 4 Şubat’ta Mobilet’te, çevrimiçi. Salgından evvel oyun daha sonrası seyirciyle buluşup istedikleri kadar kalıyordum, artık bunu yapamıyoruz lakin çevrimiçi gösterimden on beş dakika daha sonra Zoom’da buluşup istediğimiz kadar sohbet ediyoruz.
– Oyunda bilhassa belirtiyorsunuz. Çocukluğunuzdan bu yana hayatınızda tesiri olan, siz de okuyun etkilenin söylemiş olduğiniz kitaplar var…
Aslında o kadar fazlaca ki kelamını edemediğim kitaplardan özür diliyorum. Polyanna, Martı, Küçük Prens, Nasıl Yapmalı?, Çalıkuşu, Kendine İlişkin Oda, Ustalıkla Sevmek, Dört Mutabakat, Bilinçaltı Zihninizin Gücü, Bulutlarla Kolkola, Yaşlı Adam ve Deniz, Bir Gün Tek Başına, Sevgi Shalbukil kitapları, Cürüm ve Ceza, Tutunamayanlar, Fareler ve Beşerler, Yüzyıllık Yalnızlık, Don Kişot…
EDEBİYATA, ŞİİRE TUTKUN
– Pekala ya Şiir?
Bizim devrin hayatında hayli yeri vardı. Her şeyi şiirle anlatırdık. Arkadaşlarımıza, dostlarımıza, sevgilimize. Neredeyse hepimiz şiir karalardık. Oyunda anlattığım üzere, lisede İngilizceyi beceremediğimden, İngilizce olmayan tek okul konservatuvarı bana önermelerinin sebebi edebiyata, şiire olan tutkumdu. Ne yazık ki şiir defterim taşınırken kayboldu. Sayenizde saydım geriye on bir şiir denemem kalmış. Size de okuturum isterseniz, şair olarak bakalım ne diyeceksiniz. Şairleri saymak gerekirse Nâzım Hikmet başta, Attilâ İlhan, Cemal Süreya, İsmail Uyaroğlu, Edip Cansever, Orhan Veli, Turgut Uyar, Ahmed Arif, Behçet Necatigil, Gülten Akın, Murathan Mungan, konservatuvardan hocalarım Melih Cevdet Anday ve Sabahattin Kudret Aksal, daha yüzlercesi. Açık söylemem gerekirse sizin şiirinizle yeni tanıştım Sevgili Nurduran Duman. Ve dedim ki o şair doğmuş. Çok derin, duru ve farkındalık yaratan şiirlerinizi hayli sevdim. her insanın okumasını dilerim. Herkese bir alışkanlık teklifim var. Her gece tüm aile uykudan evvel şiir okumaları yapsınlar, çocuklar çocuk şiirleri, büyükler de seçtikleri şiirleri okusun, olağan olarak çabucak hemen okuma yazma bilmeyen miniklere de ailenin başka bireyleri okuyacak. Bu, beş dakika bile tutmaz ancak onları o denli bir zenginleştirecek ki hiç bir şeyle ölçülmez. Beni ben yapan tüm müelliflere, şairlere selam olsun.
– “Dışarda hiç bir Şey Var”ı sahnelemeye başladığınızdan beri birinci kere öteki bir oyunda rol alıyorsunuz. niye “Madam Giyotin”?
İstanbul Kent Tiyatroları’nda geçen otuz bir yıldan daha sonra kendimi emekli edince, aktarmak istediklerim için “Dışarda hiç bir Şey Var” ve ondan sonrasında yazacağım öteki oyunlar haricinde hiç bir oyunda oynamama sonucu almıştım. Sevgili Hasret Ulukan arkadaşımız benim oyunuma geldi, masaya teksti bıraktı ve gitti. Belgeyle üç gün uzaktan bakıştıktan daha sonra bir de yakından bakayım dedim, elimden bırakamadım. Hem güldüm hem ağladım. Fransız İhtilali devrini anlatan bir oyunun bu kadar yeni olması, karakterlerin derinliği ve oyunun bütünü, sonrasındasında da grup, direktör tiyatro, hepsi birleşince tamam dedim. “Madam Giyotin”i de hem çevrimarasında tıpkı vakitte fizikî ortamda oynuyoruz. 19-26-29 Ocakta Kültüral Performings Arts’tayız. Sanattan ve hayattan vazgeçmek yok.
‘QUİCK BETÜL’…
– Ataleti bükmek diye bir şey var. Bilhassa salgın günlerinde benimsediğim üretken, yaratım odaklı tavır, davranışa bakarak, arkadaşlarım şahsıma “atalet bükücü” ismini taktılar. Ortaya koyduklarınızla gözlemlediğimiz o ki siz de bir atalet bükücüsünüz. Sizce atalet nasıl bükülür?
Atalet benim hiç deneyimlemediğim bir mevzu. Bilenler bilir, yakınlarım bana “Quick Betül” derler. Nasıl bükülür biraz anlatmaya çalışayım. Sizi sabah yataktan kaldıracak bir emeliniz olmalı. Diyelim o sabah yok, bulmaya çalışırken kesinlikle antrenman yapılmalı. Sağlıklı beslenmek kıymetli. Uygun kitaplar, sinemalarla beslenmek dahil. Rastgele bir sanat alanıyla ilgilenmek vücut, zihin, ruh sıhhatimiz için fazlaca kıymetli.
– Eklemek istediğiniz?..
Salgın devri şov sanatları için epey şiddetli geçiyor. Sevgili okuyucularımız çocuklarına, eşe dosta armağan alacaklarsa tiyatro, konser bileti düşünebilirler. Şirketler de çalışanlarına bu yolla sanat armağan edebilirler. Ne hoş olur değil mi? Sanat düzgünleştirir, güzelleştirir. Şahsınızda, sanata kıymet, emek veren Cumhuriyet gazetesine, tüm seyirci ve okurlarımıza teşekkür ederim.
Okumaya devam et...
– Sevgili Betül Arım, yıllardır sahnelediğiniz, tabiplerin reçetelere yazdığı gösterinizle “Dışarıda hiç bir şey var” diyorsunuz. “hiç bir şey” dışarıda ise “Her şey” nerede? Pekala, “şey”?
Dışarıda var olan içimizde var olanın aynasıdır. Mevlana bunu epeyce hoş özetlemiş: Gül düşünürsen gülistanlık, diken düşünürsen dikenlik olursun. Evvel kendimizi seveceğiz, hürmet duyacağız, şefkat besleyeceğiz, güveneceğiz, adaletli, vicdanlı olacağız ki bunu dışarıya yansıtalım. “Her şey” içimizde, beynimizde, onları keşfedip dışarı çıkarmamızı, ortaya koymamızı bekliyorlar. “Şey” ise işte o kendimize ayırdığımız sessiz vakit içinderda bulduğumuz. her insanın şeyi ise kendine mahsus.
FARKINDALIK YARATMAK
– Öteki türlü bir yaşamak öneren, vakit zaman seyirciyle etkileşimli kısımları de olan “Dışarda hiç bir Şey Var” için oyun-seminer denebilir mi? Seminerin Latince kökenine indiğimizde “tohum, tohumluk, tohum ekilen tarla” üzere sözcük ve manalara vardığımıza göre… Salondan çıkıp konutlarımıza dönerken, döndüğümüzde de tesiri sürdüğüne nazaran…
Denebilir elbette. “Dışarda hiç bir Şey Var” ile bilenin bilmeyene, olanın olmayana borcu var diyerek yola çıktım; bildiklerimi paylaşmak bilmediklerimi de onlardan öğrenmek üzere. Farkındalık yaratmak, insanları biraz dürtmek, unuttuklarını hatırlatmak için. Sevgili seyircilerimizin büyük bir çoğunluğu “ Betül Hanım, bu ne bir oyun ne bir şov ne bir anlatı, bu hayli büyük bir farkındalık yaratan, kendimizle yüzleşmemizi sağlayan, eğlenceli, kimi bazı komik, geniş bir terapi seansı” diyorlar. Teğe bir yaşadığım tecrübeleri, aktarmak istediklerimi anlattığım bir şov. Dördüncü yıldayız. Üçüncü yılında salgın olduğundan çevrimiçine geçtik. Artık hem yüz yüze hem sanal gösterimdeyiz. Gelen birinci oyunumuz 4 Şubat’ta Mobilet’te, çevrimiçi. Salgından evvel oyun daha sonrası seyirciyle buluşup istedikleri kadar kalıyordum, artık bunu yapamıyoruz lakin çevrimiçi gösterimden on beş dakika daha sonra Zoom’da buluşup istediğimiz kadar sohbet ediyoruz.
– Oyunda bilhassa belirtiyorsunuz. Çocukluğunuzdan bu yana hayatınızda tesiri olan, siz de okuyun etkilenin söylemiş olduğiniz kitaplar var…
Aslında o kadar fazlaca ki kelamını edemediğim kitaplardan özür diliyorum. Polyanna, Martı, Küçük Prens, Nasıl Yapmalı?, Çalıkuşu, Kendine İlişkin Oda, Ustalıkla Sevmek, Dört Mutabakat, Bilinçaltı Zihninizin Gücü, Bulutlarla Kolkola, Yaşlı Adam ve Deniz, Bir Gün Tek Başına, Sevgi Shalbukil kitapları, Cürüm ve Ceza, Tutunamayanlar, Fareler ve Beşerler, Yüzyıllık Yalnızlık, Don Kişot…
EDEBİYATA, ŞİİRE TUTKUN
– Pekala ya Şiir?
Bizim devrin hayatında hayli yeri vardı. Her şeyi şiirle anlatırdık. Arkadaşlarımıza, dostlarımıza, sevgilimize. Neredeyse hepimiz şiir karalardık. Oyunda anlattığım üzere, lisede İngilizceyi beceremediğimden, İngilizce olmayan tek okul konservatuvarı bana önermelerinin sebebi edebiyata, şiire olan tutkumdu. Ne yazık ki şiir defterim taşınırken kayboldu. Sayenizde saydım geriye on bir şiir denemem kalmış. Size de okuturum isterseniz, şair olarak bakalım ne diyeceksiniz. Şairleri saymak gerekirse Nâzım Hikmet başta, Attilâ İlhan, Cemal Süreya, İsmail Uyaroğlu, Edip Cansever, Orhan Veli, Turgut Uyar, Ahmed Arif, Behçet Necatigil, Gülten Akın, Murathan Mungan, konservatuvardan hocalarım Melih Cevdet Anday ve Sabahattin Kudret Aksal, daha yüzlercesi. Açık söylemem gerekirse sizin şiirinizle yeni tanıştım Sevgili Nurduran Duman. Ve dedim ki o şair doğmuş. Çok derin, duru ve farkındalık yaratan şiirlerinizi hayli sevdim. her insanın okumasını dilerim. Herkese bir alışkanlık teklifim var. Her gece tüm aile uykudan evvel şiir okumaları yapsınlar, çocuklar çocuk şiirleri, büyükler de seçtikleri şiirleri okusun, olağan olarak çabucak hemen okuma yazma bilmeyen miniklere de ailenin başka bireyleri okuyacak. Bu, beş dakika bile tutmaz ancak onları o denli bir zenginleştirecek ki hiç bir şeyle ölçülmez. Beni ben yapan tüm müelliflere, şairlere selam olsun.
– “Dışarda hiç bir Şey Var”ı sahnelemeye başladığınızdan beri birinci kere öteki bir oyunda rol alıyorsunuz. niye “Madam Giyotin”?
İstanbul Kent Tiyatroları’nda geçen otuz bir yıldan daha sonra kendimi emekli edince, aktarmak istediklerim için “Dışarda hiç bir Şey Var” ve ondan sonrasında yazacağım öteki oyunlar haricinde hiç bir oyunda oynamama sonucu almıştım. Sevgili Hasret Ulukan arkadaşımız benim oyunuma geldi, masaya teksti bıraktı ve gitti. Belgeyle üç gün uzaktan bakıştıktan daha sonra bir de yakından bakayım dedim, elimden bırakamadım. Hem güldüm hem ağladım. Fransız İhtilali devrini anlatan bir oyunun bu kadar yeni olması, karakterlerin derinliği ve oyunun bütünü, sonrasındasında da grup, direktör tiyatro, hepsi birleşince tamam dedim. “Madam Giyotin”i de hem çevrimarasında tıpkı vakitte fizikî ortamda oynuyoruz. 19-26-29 Ocakta Kültüral Performings Arts’tayız. Sanattan ve hayattan vazgeçmek yok.
‘QUİCK BETÜL’…
– Ataleti bükmek diye bir şey var. Bilhassa salgın günlerinde benimsediğim üretken, yaratım odaklı tavır, davranışa bakarak, arkadaşlarım şahsıma “atalet bükücü” ismini taktılar. Ortaya koyduklarınızla gözlemlediğimiz o ki siz de bir atalet bükücüsünüz. Sizce atalet nasıl bükülür?
Atalet benim hiç deneyimlemediğim bir mevzu. Bilenler bilir, yakınlarım bana “Quick Betül” derler. Nasıl bükülür biraz anlatmaya çalışayım. Sizi sabah yataktan kaldıracak bir emeliniz olmalı. Diyelim o sabah yok, bulmaya çalışırken kesinlikle antrenman yapılmalı. Sağlıklı beslenmek kıymetli. Uygun kitaplar, sinemalarla beslenmek dahil. Rastgele bir sanat alanıyla ilgilenmek vücut, zihin, ruh sıhhatimiz için fazlaca kıymetli.
– Eklemek istediğiniz?..
Salgın devri şov sanatları için epey şiddetli geçiyor. Sevgili okuyucularımız çocuklarına, eşe dosta armağan alacaklarsa tiyatro, konser bileti düşünebilirler. Şirketler de çalışanlarına bu yolla sanat armağan edebilirler. Ne hoş olur değil mi? Sanat düzgünleştirir, güzelleştirir. Şahsınızda, sanata kıymet, emek veren Cumhuriyet gazetesine, tüm seyirci ve okurlarımıza teşekkür ederim.
Okumaya devam et...