Bir ‘deli’ vince çıkarsa…

celikci

Yeni Üye
Sahnenin ortasında bir vinç, vincin üzerinde bir oyuncu… Sahnenin sağında ve solunda seyirci için koltuklar yerleştirilmiş. Şayet oyuncu izleyiciye bu kadar yakınsa ve sahneye seyirci aldıysa, seyirciyi oyuna kesinlikle katar.

Erdal Beşikçioğlu, “Bir Mecnunun Hatıra Defteri” isimli oyunu 15 yıldır sahneliyor.

Oyunda Beşikçioğlu, seyirci ile diyalog kurmak istiyor. bu biçimde durumlarda seyirci ne yapacağını bilemez. Uzun bir sessizlik olur. Aslında oyuncu için de büyük bir risk, zira seyircininde ne yapacağı belirli olmaz.

Rus muharrir Nikolay Gogol’un ölümsüz yapıtını sahnede seyretmek büyük bir keyif.

Aslında, Gogol’un 1842 yılında yazdığı “Bir Mecnunun Hatıra Defteri”, Palto, Burun ve Bir Meczubun Hatıra Defteri isimli üç kısımdan oluşan bir eser. Lakin tiyatro oyunu haline getirildiğinde tek kısımda toplanmış ve yaklaşık bir saat 30 dakika süren bir oyun çıkıyor ortaya.

“Bir Mecnunun Hatıra Defteri” deyince akla birinci bu yapıtın oyunlaştırılmış halini sahneleyen ve oynayan Genco Erkal geliyor. Ben Genco Erkal’dan bu oyunu yanılmıyorsam üç kere seyrettim. Her seferinde büyük bir keyif aldım.

Evvelki akşam Erdal Beşikçioğlu’nun performansıda ayakta alkışlanmaya bedeldi. Oyuna hakimiyeti epey başarılıydı.

Oyun, etrafında daima aşağılanıp alay edilen bayağı bir devlet memurunun platonik aşkı olan burjuva kızının bir asilzadeyi sevdiğini öğrenmesiyle yıkılması ve gaye değiştiren hayallerinin, soylu bir beyzade, kral olmaya yönelmesi ve sonuçta delirerek “İspanya kralı” olmuş bir biçimde, akıl hastanesine kapatılmasını bahis alıyor.

Gogol, kıssalarında günlük hayatı ve sıradan kişilikleri vakit zaman mizahi vakit zaman öfkeye varan bir biçimde yeriyor.

Gogol’un “Bir Meczubun Hatıra Defteri”ni uzun vakit evvel okumuştum, hatta okumakla kalmayıp konservatuvar senelerımda oynamıştım. Bu bir başkaldırı oyunu, bu kuvvetli metinde sisteme, siyasi sisteme bir karşı çıkış var.

Bir memur olan Aksenty Ivanovich Poprishchin’e odaklanan oyun, karakterin yavaş yavaş deliliğe inişini gösteriyor. Oyun karakterin akıl hastanesine kapatılması ve oradaki acıları ile sona eriyor.

Beşikçioğlu oyunu niye bir vincin üzerinde sahneliyor diye herkes üzere ben de merak ettim. Beşikçioğlu bu soruya bir karşılık vermiş vaktiyle: “Oyunu sahnelerken, bu yüzyılda bir adam niye delirir? diye düşündük ve endüstrileşmenin insanı nasıl yalnızlaştırdığını göstermek için sahneye bir makine çıkardık. İnsan makineyi yarattı, işsiz kaldı ve onun esiri oldu. Bunun metaforunu yakalamaya çalıştık.”

Oyun Tatbikat Sahnesi’nin bir klasiği oldu.

“Bir Mecnunun Hatıra Defteri”, 16 Ocak’ta Diyarbakır Sezai Karakoç Kültür ve Kongre Merkezi’nde, 27-28 Ocak’ta Ankara Çayyolu Cüneyt Gökçer Sahnesi’nde sahnelenecek. Oyun 18 Şubat’ta ise İstanbul Bostancı Şov Merkezi’nde sahnelenecek.

Okumaya devam et...