Bugün Dünya Tiyatro Günü: Sahnede bir usta…

celikci

Yeni Üye
Bir ustayı tiyatroda sahnede seyretmenin keyfini tanım etmek zordur. Fevkalade bir heyecan. “Ağaçlar Ayakta Ölür” isimli oyunda rol alan ve uzun bir ortadan 11 yıl daha sonra sahneye çıkan Nevra Serezli, bizi hem gülümsetti tıpkı vakitte ağlattı. Oyunda Serezli’ye bir daha ustalardan Gökhan Mete eşlik ediyor.

Oyun pandomim yapan bir oyuncu ve bir palyaço ile başlıyor. Çocuk seslerinin kayıttan verildiği oyunun başında biraz şaşırdık. Çocuk oyunu formatında başlayan oyun, kısa bir süre daha sonra ustalar geçidine dönüştü. Bu duygusal güldürünün müellifi Alejandro Casona’nın dünya klasikleri içinde yer alan yapıtı; güzellik ve sevgi teriminde ağırlaşıyor. Aslında epey tanıdık olan ve her periyoda uygun olan oyunda herkes kendinden bir şey buluyor. Oyunda torununun hasretiyle yaşayan Serezli’nin canlandırdığı bir babaannenin etrafında şekilleniyor.

Oyunun müzikleri ve dekoru bizi geçmişe gdolayıyor. Oyunun dekorları çok başarılı, bir köşkün salonunda geçen oyunda sahneye giriş ve çıkışlar yani oyunun akışı bir ritim ile ilerliyor. Genç oyuncular ile ustaları birleştiren oyunun direktörü Nedim Saban, metin üzerinde kendine has ufak dokunuşlar yapmış. Daha evvel Macide Tanır’ın yorumuyla sahnelenen oyunun metninden esinlenen bir senaryo yazılmış ve bu sinema Yıldız Kenter ve İzzet Günay’ın başrolde olduğu bir sinema klasiği olmuştu. Nedim Saban ise oyunu farklı bir vakit ve yere taşıyarak yeni bir yorum getiriyor kıssaya.

GERÇEKLE YÜZLEŞMEK

Oyunun konusuna gelirsek; dağılan aileyi bir ortaya getirmek için büyük bir risk alan bir adamın karısına yapmaya çalıştığı uygunluk ve gerçekle yüzleşmenin ağır bedeli ve memnunluğu palavra üzerine kurmanın büyüsü anlatılıyor. Dönem sonuna kadar sahnelenecek oyunda ayrıyeten, Meral Asiltürk, Lider Atakanlı, Emre Erol, Meltem Özlevent, Mehmet Selin Sağdıç da rol alıyor. Son olarak Serezli, oyunun finalinde attığı tirad ile tüm seyirciyi ağlattı. Oyunu kesinlikle seyredin, kaçırmayın derim.

Bu yılki Dünya Tiyatro Günü Milletlerarası Bildirisi, ABD’den ünlü tiyatro ve opera direktörü Peter Sellars tarafınca yazıldı. 2022 Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi’ni ise Seçkin Selvi kaleme aldı.

2022 DÜNYA TİYATRO GÜNÜ MİLLETLERARASI BİLDİRİSİ

TİYATRO, DÜNYADA BİR EŞİTLİK YARATIR


Sevgili Dostlar,

Tüm dünyanın pür dikkat haberleri takip ettiği bu günlerde, yaratıcılar olarak hepimizi müsaadenizle kendi epik vakit, epik değişim, epik farkındalık, epik niyet, epik bakış alanımıza ve perspektifimize davet etmek istiyorum. İnsanlık tarihinin epik bir devrinden geçiyoruz ve insanların kendileriyle, birbirleriyle ve insandışı gerçekliklerle münasebetinde gördüğümüz esaslı değişiklikler algı, transfer, izan ve tabir kabiliyetlerimizi neredeyse yetersiz kılıyor.

24 saatlik haber döngüsünde değil, vaktin bıçak sırtında yaşıyoruz. Yazılı basın ve medya yaşadığımız deneyimle başa çıkabilecek donanım ve durumda değil.

Deneyimlediğimiz bu derin değişimleri, kırılmaları anlamakta bize yardım edebilecek lisan nerede? Hangi hareketlerden, hangi imgelerden yararlanabiliriz? Hayatlarımızın içeriğini röportajdan fazla tecrübe olarak nasıl aktarabiliriz?

Tiyatro tecrübenin sanat formudur.

Muazzam basın kampanyaları, tecrübe simülasyonları ve birbirinden feci felaket senaryoları ile dolup taşan bir dünyada, biteviye bir dahalenen sayıların ötesine geçip tek bir ömrün, tek bir ekosistemin, arkadaşlığın kutsallığını ve sonsuzluğunu, ya da garip bir gökyüzünde ışığın kıymetini nasıl deneyimleyebiliriz? COVID-19 iki yılda insanların duyularını köreltti, hayatlarını daralttı, oluşmuş bağları kopardı ve bizi insanlık meskeninin sıfır noktasına getirip bıraktı.

bu biçimde bir müddetçte hangi tohumlar tekrar yeniden ekilmeli, hangi istilacı tipler durdurulmalı, hatta kökünden kazınmalı? O kadar fazlaca insan diken üstünde ki… Mantık ve beklentinin haricinde, o kadar hayli şiddetle karşı karşıyayız ki… O kadar fazlaca müesses sistemin süregiden zorbalık yapıları olduğu ortaya çıktı ki…

Anma törenlerimize ne oldu? Neleri hatırlamaya gereksinimimiz var? Daha evvel atmadığımız adımları artık düşünmemizi, prova etmeye başlamamızı sağlayacak ritüeller neler?

Epik bakış, gaye, güzelleşme, onarma ve ilgi tiyatrosunun yeni ritüellere gereksinimi var. Eğlendirilmemiz gerekmiyor. Bir ortaya gelmemiz gerekiyor. Alanları paylaşmamız ve paylaşılan alanları çoğaltmamız gerekiyor. Birbirimizi yürekten dinlediğimiz, korunaklı eşitlik alanlarına gereksinimimiz var.Peter Sellars

Tiyatro dünyada beşerler, ilahlar, bitkiler, hayvanlar, yağmur damlaları, gözyaşları ve bir daha doğuş içinde bir eşitlik alanı yaratılmasıdır. Eşitlik ve yürekten dinleme alanı, tehlike, itidal, akıl, aksiyon ve sabrın derin etkileşimiyle canlı tutulan saklı bir hoşluk tarafınca aydınlatılır.

Buddha Avatamsaka Sutra’da insan ömründeki on büyük sabır çeşidini sayar. En etkileyici sabırlardan biri her şeyi bir serap olarak algılama sabrıdır. Tiyatro bu dünyadaki hayatı daima bir serap üzere sunmuş, özgürleştiren bir netlik ve güçle insani yanılsamanın, yanılgının, körlüğün, inkârın ötesini görmemizi sağlamıştır.

Neye baktığımızdan ve bakış biçimimizden o kadar eminiz ki alternatif gerçeklikleri, yeni ihtimalleri, farklı yaklaşımları, gözle görülmez ilgileri ve vakitsiz kontakları bakılırsamiyor, hissedemiyoruz.

Vakit aklımızı, duyularımızı, hayalgücümüzü, tarihlerimizi ve geleceklerimizi derinden canlandırma periyodudur. Bu, birbirinden uzakta, tek başlarına çalışan beşerlerle yapılacak bir iş değildir. Bunu birlikte yapmalıyız. Tiyatro, bu işi birlikte yapmaya davettir.

Çalışmalarınız için canı gönülden teşekkür ederim.

Bildiriyi Yazan: Peter Sellars, ABD. Tiyatro ve Opera Direktörü,
Şenlik Yöneticisi

İngilizce aslından çeviren:
Eylül Doğanay



2022 DÜNYA TİYATRO GÜNÜ ULUSAL BİLDİRİSİ

‘TİYATRO, İNSANLIĞIN DÜNYAYA AÇILAN GÖZÜDÜR’


Merhaba dostlar,

Mağaradaki insan gündüz yaptığı avı akşam duvarlara fotoğraflar çizerek ve vücudunu kullanarak başkalarına anlatıyordu. Tiyatronun doğuş hikayesini o günlere bağlıyoruz; zira o beşerler hareketle anlatma yoluyla bir kültürü kendilerinden daha sonraki nesillere aktarıyorlardı.

Zira tiyatronun asıl fonksiyonu anlatmaktır, insanların memnunluğu, refahı, sıhhati ve en kıymetlisi barışı için tecrübelerini, bildiklerini, gördüklerini kendi çağının kültürüyle yoğurarak daha sonraki jenerasyonlara aktarmaktır.

Zira tiyatro, metni ile edebiyatı, koreografisiyle bale ve dansı, dekoru kostümüyle fotoğraf, heykel üzere görsel sanatları, müziği, özetlemek gerekirsesı tüm sanatları kendisinde bütünleştirerek insanlığa ulaştıran tek sanat koludur.

Zira tiyatro, fikir özgürlüğünü yok etmek isteyen baskıları, ırkçılığı, ister çocuk yaşta evlendirerek ister öldürerek işlenen bayan cinayetlerini, işkenceyi, devlet hazinesinden başlayan soygunların vatandaşların cebine kadar uzandığı tertipleri, tabiata ve tabiatın tertibine yapılan taarruzları insanlığın gözleri önüne serme fonksiyonunu üstlenir.

Zira tiyatro insanlığın dünyaya açılan gözüdür. Tiyatronun kapanması demek dünyaya gözümüzü kapatmak demektir; kültürlerin transfer zincirini kırıp atmak demektir. İki yılı aşkın bir müddetdir, Covid-19 pandemisi yüzünden tiyatrolar aylarca kapalı kaldı, bu durum sırf dünyaya gözümüzü kapatmakla kalmadı, ekonomik niçinlerle birfazlaca tiyatro, tıpkı vakitte en genç, en umut veren, en yaratıcı topluluklar perdelerini kapatmak zorunda kaldılar.Seçkin Selvi

Dünya Tiyatro Günü’nün yer aldığı Mart ayı ise dünyanın çeşitli yerlerinde yıllardır sürdürülen savaşların acılarına Karadeniz kıyılarından gelen bomba sesleriyle bebek çığlıklarını ekledi. Tarihteki büyük savaşlar, 1. ve 2. dünya savaşları, Vietnam savaşı, Bosna savaşı, sayısız kurtuluş savaşı ve savaşımı nasıl tiyatro aracılığıyla insanlığın ortak belleğine işlendiyse, hiç kuşkusuz yeni savaşlar ve taarruzlar da bir gün sahnede yerini alacaktır. Zira tiyatro o ortak belleği sürdürebilmek için bütün bunları anlatmak zorundadır. İnanıyorum ki tiyatronun da katkısıyla ortak belleği besleyerek, beşerlerle, halklarla, ülkelerle el ele tutuşup omuz omuza vererek insanca yaşanan ortamlarda dünya sanatkarlarını alkışlamaya devam edeceğiz.

27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nü o umut ve inançla kutluyorum.

Seçkin Selvi

Okumaya devam et...