celikci
Yeni Üye
Kendine has, grafik pratiğinden ilhamlı üslubuyla ürettiği yeni işlerini sergileyen Gamze Taşdan ile bundan evvelki standından üç yıl daha sonra bir sefer daha tıpkı yerde, Bozlu Arka Project’in Şişli’deki Mongeri Binası’nda buluşuyoruz. “Aslında 2021 ortasında açacaktım bu sergiyi ancak ortaya pandemi girince vakit içindema şaştı ve bugüne kaldı” diyor Taşdan. Tam da Cumhuriyetimizin 100. yılını kutlamaya hazırlandığımız günlerde standın vakit içindeması içeriğiyle daha uyumlu olamazdı herbiçimde. Çağdaş Türkiye’nin temellerini atarken bayanlara özel bir yer atfeden Atatürk’ün geleceğe dair vizyonunda değerli bir yer tutan imgelerin yer aldığı “Cumhuriyet Kızları” standı 30’lu ve 40’lı yılların bazıları ikonik manaya sahip fotoğraflarının yorumlanmasıyla oluşmuş. Taşdan “Bu fotoğrafların hepsi gerçek fotoğraflardan hareketle yapıldı. şüphesiz kimi müdahaleler yaptım. Örneğin kimi fotoğraflardaki erkek figürlerini ortadan kaldırdım ve doğal ki renklendirdim. Kimilerini kesinlikle daha evvel görmüşsünüzdür. Tanıdık geliyorsa ondandır” diyor sergiyi bizimle birlikte gezerken.
Sergiyi gezerken çabucak her devirde bayana kimi kimlikler ve “bakılırsavler” atfedildiğini düşünüyorum. Bazıları hanımı meskene kapatır ve ona yalnızca annelik bakılırsavini layık bulurken Atatürk bayanın toplumda bir yeri olmasını gerektiğinden hareketle bir tasavvur çizmiş. Cumhuriyet bir çağdaşlaşma, Aydınlanma projesiyse şayet bayanların yeri en önde olmuş Atatürk için. O yüzden de bilhassa 30’lu ve 40’lı senelerda -“1950’den daha sonrası pek parlak değil, bayanlar için de memleket için de” diyor Taşdan-çekilmiş fotoğraflarda bayanlar ekseriyetle vaktin biçki/dikiş kurslarında, okullarda yani kamusal ömrün ortasında görülüyorlar. “Cumhuriyet Kızları” da işte hanımın bu görünürlüğünü kutsayan, hanımın muhtemelen bugünkü halinden bile daha ileri pozisyonunu öne çıkaran bir stant.
YÜZ AYRINTISI YOK
“Kızların bu kadar önde ve görünür olmaları biraz da politik bir hal haline geldi” diyor Taşdan ve ekliyor: “Aslında maksat yalnızca bayanların iş güç sahibi olmaları değildi, bir yandan da yeni jenerasyonları yetiştirecekleri için Cumhuriyet ideolojisinin sağlam bir biçimde onlar aracılığıyla geleceğe aktarılmasıydı.” Çizdiği fotoğraflarda hiç yüz ayrıntısı olmamasını ise şöyleki açıklıyor sanatçı: “Onları kimliksizleştiriyorum. Kim oldukları kıymetli değil aslına bakarsanız kolektif hafızamızda hepsinin yeri var. Onun Ayşe ya da Gül olmasının kıymeti yok, neyi temsil ediyor ve neyi anlatıyor, kıymetli olan o.”
ÜNLÜ FOTOĞRAFTAN ESİNLENDİ
Rukiye (Erkin), Sabiha (Gökçen), Afet (İnan), Zehra (Aylin); Atatürk’ün manevi kızları… Gamze Taşdan, Ata’nın manevi kızlarının bir ortada görüntülendiği bu ünlü fotoğraftan esinle çizdiği yapıtına de yer vermiş stantta. “Havacı Sabiha Gökçen ve tarihçi Afet İnan’ı herkes tanıyor ekseriyetle lakin öteki ikisi hayli tanınmaz.” diyor Taşdan ve ekliyor: “Rukiye aslında Atatürk’ün bir diğer ünlü fotosunda dans ettiği gelin kız… Zehra ise epey genç yaşta Paris’te bir trenden düşerek ölmüş, trajik bir kıssası var.”
Okumaya devam et...
Sergiyi gezerken çabucak her devirde bayana kimi kimlikler ve “bakılırsavler” atfedildiğini düşünüyorum. Bazıları hanımı meskene kapatır ve ona yalnızca annelik bakılırsavini layık bulurken Atatürk bayanın toplumda bir yeri olmasını gerektiğinden hareketle bir tasavvur çizmiş. Cumhuriyet bir çağdaşlaşma, Aydınlanma projesiyse şayet bayanların yeri en önde olmuş Atatürk için. O yüzden de bilhassa 30’lu ve 40’lı senelerda -“1950’den daha sonrası pek parlak değil, bayanlar için de memleket için de” diyor Taşdan-çekilmiş fotoğraflarda bayanlar ekseriyetle vaktin biçki/dikiş kurslarında, okullarda yani kamusal ömrün ortasında görülüyorlar. “Cumhuriyet Kızları” da işte hanımın bu görünürlüğünü kutsayan, hanımın muhtemelen bugünkü halinden bile daha ileri pozisyonunu öne çıkaran bir stant.
YÜZ AYRINTISI YOK
“Kızların bu kadar önde ve görünür olmaları biraz da politik bir hal haline geldi” diyor Taşdan ve ekliyor: “Aslında maksat yalnızca bayanların iş güç sahibi olmaları değildi, bir yandan da yeni jenerasyonları yetiştirecekleri için Cumhuriyet ideolojisinin sağlam bir biçimde onlar aracılığıyla geleceğe aktarılmasıydı.” Çizdiği fotoğraflarda hiç yüz ayrıntısı olmamasını ise şöyleki açıklıyor sanatçı: “Onları kimliksizleştiriyorum. Kim oldukları kıymetli değil aslına bakarsanız kolektif hafızamızda hepsinin yeri var. Onun Ayşe ya da Gül olmasının kıymeti yok, neyi temsil ediyor ve neyi anlatıyor, kıymetli olan o.”
ÜNLÜ FOTOĞRAFTAN ESİNLENDİ
Rukiye (Erkin), Sabiha (Gökçen), Afet (İnan), Zehra (Aylin); Atatürk’ün manevi kızları… Gamze Taşdan, Ata’nın manevi kızlarının bir ortada görüntülendiği bu ünlü fotoğraftan esinle çizdiği yapıtına de yer vermiş stantta. “Havacı Sabiha Gökçen ve tarihçi Afet İnan’ı herkes tanıyor ekseriyetle lakin öteki ikisi hayli tanınmaz.” diyor Taşdan ve ekliyor: “Rukiye aslında Atatürk’ün bir diğer ünlü fotosunda dans ettiği gelin kız… Zehra ise epey genç yaşta Paris’te bir trenden düşerek ölmüş, trajik bir kıssası var.”
Okumaya devam et...