celikci
Yeni Üye
Konuk Müellif: Prof. Dr. Güngör Şatıroğlu
Memleketimizde Gedikpaşa Sahnesi’nde doğup büyümek istidadını gösteren ve istibdat yönetiminin darbeleriyle daha birinci başlarda sindirilip durdurulan tiyatro hareketi, Darülbedayi’nin (güzellikler evi) kuruluşuyla bir daha canlanma imkânı bulmuş yeni bir ilerleme yoluna girmiş.
1914 yılında İstanbul Şehremini (belediye başkanı) Cemil Paşa belediye meclisine İstanbul’da bir konservatuvar binasını önermiş, belediye meclisi de bu teklifi onaylamış.
Cemil Topuzlu Paşa, İstanbul Konservatuvarı’nın – fakat yabancı Avrupalı- uzmanın sayesinde kurulabileceği görüşünde olduğundan bu iş için Paris de Odeon Tiyatrosu Müdürü Leonard Antuan’ı getirmeyi düşünmüştü. Onunla görüşüp karar vermiş ve Leonard Antuan’ı 17 Haziran 1914’te İstanbul’a getirmiş. Leonard Antuan İstanbul’daki tiyatro ve tiyatro oyuncularını izlemiş..
Kurulan konservatuvara müzik ve tiyatro üzere hoşlukları gövdesine toplayacağı için Darülbedayi ismi uygun görülmüş.
Darülbedayi Şehzadebaşı’nda Letafet Apartmanı’nda kuruldu. Antuan genelmüdür olarak atandı.
Darülbedayi iki kısımdan oluştu:
1) Tiyatro 2) Musiki.
Tiyatro kısım müdürlüğüne Reşat Rıdvan (Rıdvan Paşa’nın oğlu), musiki kısmı müdürlüğüne Ali İstek Beyefendi getirildi.
Gazetelere verilen ilan üzerine tiyatro okuluna erkek 197 aday başvurmuş, birinci seçmelerde 197 adaydan 63 kişi seçilmiş. Bunların ortasından de en başarılı görülenleri imtihanla Darülbedayi takımına alınmış. Dersler başlamak üzereydi. Ancak o sırada Birinci Dünya Savaşı’nın patlamasıyla Mösyö Antuan’ın İstanbul’da kalmasını olanaksız hale getirmişti. 4 Ağustos 1914’te Darülbedayi’nin açılması durmuştu.
İKİNCİ KURULUŞ
Leonard Andrel Antuan gittikten daha sonra kısa bir duraksamaya uğrayan faaliyetin bir daha canlandığını görüyoruz.
Leonard Andrel Antuan ülkesine dönmedilk evvel şov kısmı öğrencilerini seçmişti.
Şehremini İsmet Beyefendi Darülbedayi yönetmeliğini yaptırmak üzere bir kurul belirledi. 37 unsurluk yönetmelik bitirilince 23 Mart 1915 tarihinde cemiyet belediye tarafınca onaylandı. Bu tüzüğe nazaran Darülbedayi’yi yönetmek üzere kurulan birinci idare İsmail Cenani, Sâlah Cimcoz, Celal Esat Arseven, Ahmet Nurettin, Hüseyin Suat beyefendilerden oluştu.
Edebi konseye Abdülhak Hamit, Halit Ziya Uşaklıgil, Cenap Şahabettin, İzzet Melih, Müfit Ratip, Münir Nigar, Hüseyin Rahmi Gürpınar atandı.
Yönetim meclisi birinci kez 7 Mayıs 1915’te, Şehzadebaşı’nda Letafet Apartmanı’ndaki dairede toplandı. İsmail Cenani birinci, Sâlah Cimcoz ikinci başkanlığa getirildi.
Refik Ahmet Nuri Beyefendi muhasebeye, Celal Esat Arseven kâtipliğe, Hüseyin Suat Beyefendi de idare başkanlığına seçildi.
Reşat Rıdvan Beyefendi de iç hizmet müdürlüğüne atandı.
İlk idare konseyi şu bireylerden oluşuyordu: Eliza Binemeciyan, Muhsin Ertuğrul, Raşit İstek, Fikret Şadi, Ahmet Muvahhit, İsmail Galip, Onnik Binemeciyan.
30 Ağustos 1915 derslere ve provalara başlandı. Birinci prova edilen eser Hüseyin Suat Bey’in Fransızcadan çevirdiği “Çürük Temel” ismindeki piyestir. Bu eser birinci kez 20 Kasım 1916 Perşembe gündüzü bayanlara, akşamları erkeklere olmak üzere Tepebaşı Tiyatrosu’nda sahnelendi.
Bütün bu kahır ve gürültüler içinde ikinci eser Halit Fahri Ozansoy’un “Baykuş” isimli üç perdelik manzum yapıtıydı. sonrasındasında Ahmet Nuri Bey’in, “Hisse-i Şayia” isimli vodvili, Tahsin Nahit tarafınca uyarlanan “Bir Çiçek İki Böcek” isimli güldürü…
O periyotta Darülbedayi’de rejisör yoktu. Yönetim meclisi her piyeste üyelerden birinin rejisörlük yapmasına ve yapıtın müellifinin da denetim etmesine karar vermişti.
Bu karara bakılırsa “Hisse-i Şayia”nın rejisörlüğünü Nurettin Şefkati, “Bir Çiçek İki Böcek” piyesinin rejisörlüğünü de Muhsin Ertuğrul yapmış.
Darülbedayi iki yıl ortasında dört eser çıkarmış oluyor. Darülbedayi ve Kent Tiyatroları’nın kurulmasında Cemil Topuzlu Paşa’nın belediye başkanlığında yaptığı hoşluklar ve İstanbul’a kazandırdığı eserler ötürüsıyla kendisini hürmetle anıyorum.
Okumaya devam et...
Memleketimizde Gedikpaşa Sahnesi’nde doğup büyümek istidadını gösteren ve istibdat yönetiminin darbeleriyle daha birinci başlarda sindirilip durdurulan tiyatro hareketi, Darülbedayi’nin (güzellikler evi) kuruluşuyla bir daha canlanma imkânı bulmuş yeni bir ilerleme yoluna girmiş.
1914 yılında İstanbul Şehremini (belediye başkanı) Cemil Paşa belediye meclisine İstanbul’da bir konservatuvar binasını önermiş, belediye meclisi de bu teklifi onaylamış.
Cemil Topuzlu Paşa, İstanbul Konservatuvarı’nın – fakat yabancı Avrupalı- uzmanın sayesinde kurulabileceği görüşünde olduğundan bu iş için Paris de Odeon Tiyatrosu Müdürü Leonard Antuan’ı getirmeyi düşünmüştü. Onunla görüşüp karar vermiş ve Leonard Antuan’ı 17 Haziran 1914’te İstanbul’a getirmiş. Leonard Antuan İstanbul’daki tiyatro ve tiyatro oyuncularını izlemiş..
Kurulan konservatuvara müzik ve tiyatro üzere hoşlukları gövdesine toplayacağı için Darülbedayi ismi uygun görülmüş.
Darülbedayi Şehzadebaşı’nda Letafet Apartmanı’nda kuruldu. Antuan genelmüdür olarak atandı.
Darülbedayi iki kısımdan oluştu:
1) Tiyatro 2) Musiki.
Tiyatro kısım müdürlüğüne Reşat Rıdvan (Rıdvan Paşa’nın oğlu), musiki kısmı müdürlüğüne Ali İstek Beyefendi getirildi.
Gazetelere verilen ilan üzerine tiyatro okuluna erkek 197 aday başvurmuş, birinci seçmelerde 197 adaydan 63 kişi seçilmiş. Bunların ortasından de en başarılı görülenleri imtihanla Darülbedayi takımına alınmış. Dersler başlamak üzereydi. Ancak o sırada Birinci Dünya Savaşı’nın patlamasıyla Mösyö Antuan’ın İstanbul’da kalmasını olanaksız hale getirmişti. 4 Ağustos 1914’te Darülbedayi’nin açılması durmuştu.
İKİNCİ KURULUŞ
Leonard Andrel Antuan gittikten daha sonra kısa bir duraksamaya uğrayan faaliyetin bir daha canlandığını görüyoruz.
Leonard Andrel Antuan ülkesine dönmedilk evvel şov kısmı öğrencilerini seçmişti.
Şehremini İsmet Beyefendi Darülbedayi yönetmeliğini yaptırmak üzere bir kurul belirledi. 37 unsurluk yönetmelik bitirilince 23 Mart 1915 tarihinde cemiyet belediye tarafınca onaylandı. Bu tüzüğe nazaran Darülbedayi’yi yönetmek üzere kurulan birinci idare İsmail Cenani, Sâlah Cimcoz, Celal Esat Arseven, Ahmet Nurettin, Hüseyin Suat beyefendilerden oluştu.
Edebi konseye Abdülhak Hamit, Halit Ziya Uşaklıgil, Cenap Şahabettin, İzzet Melih, Müfit Ratip, Münir Nigar, Hüseyin Rahmi Gürpınar atandı.
Yönetim meclisi birinci kez 7 Mayıs 1915’te, Şehzadebaşı’nda Letafet Apartmanı’ndaki dairede toplandı. İsmail Cenani birinci, Sâlah Cimcoz ikinci başkanlığa getirildi.
Refik Ahmet Nuri Beyefendi muhasebeye, Celal Esat Arseven kâtipliğe, Hüseyin Suat Beyefendi de idare başkanlığına seçildi.
Reşat Rıdvan Beyefendi de iç hizmet müdürlüğüne atandı.
İlk idare konseyi şu bireylerden oluşuyordu: Eliza Binemeciyan, Muhsin Ertuğrul, Raşit İstek, Fikret Şadi, Ahmet Muvahhit, İsmail Galip, Onnik Binemeciyan.
30 Ağustos 1915 derslere ve provalara başlandı. Birinci prova edilen eser Hüseyin Suat Bey’in Fransızcadan çevirdiği “Çürük Temel” ismindeki piyestir. Bu eser birinci kez 20 Kasım 1916 Perşembe gündüzü bayanlara, akşamları erkeklere olmak üzere Tepebaşı Tiyatrosu’nda sahnelendi.
Bütün bu kahır ve gürültüler içinde ikinci eser Halit Fahri Ozansoy’un “Baykuş” isimli üç perdelik manzum yapıtıydı. sonrasındasında Ahmet Nuri Bey’in, “Hisse-i Şayia” isimli vodvili, Tahsin Nahit tarafınca uyarlanan “Bir Çiçek İki Böcek” isimli güldürü…
O periyotta Darülbedayi’de rejisör yoktu. Yönetim meclisi her piyeste üyelerden birinin rejisörlük yapmasına ve yapıtın müellifinin da denetim etmesine karar vermişti.
Bu karara bakılırsa “Hisse-i Şayia”nın rejisörlüğünü Nurettin Şefkati, “Bir Çiçek İki Böcek” piyesinin rejisörlüğünü de Muhsin Ertuğrul yapmış.
Darülbedayi iki yıl ortasında dört eser çıkarmış oluyor. Darülbedayi ve Kent Tiyatroları’nın kurulmasında Cemil Topuzlu Paşa’nın belediye başkanlığında yaptığı hoşluklar ve İstanbul’a kazandırdığı eserler ötürüsıyla kendisini hürmetle anıyorum.
Okumaya devam et...