celikci
Yeni Üye
Türkland isimli oyunda sosyalist bir aileden gelen Dilşad’ın kıssası ve mülteci olarak sığındıkları Almanya’da başlarından geçen olaylar anlatılıyor. Dilşad Budak Sarıoğlu’nun otobiyografik romanından uyarlanan Türkland, aslında fazlaca kültürlü kimlik karmaşasının ortasında kendini bulma eforu veren bir hanımın öyküsü. Teknik olarak çok değişik bir üslupla seyirciyle buluşan oyun, Dilşad’ın çocukluk hikayesini pandomim, şiir ve dans ile harmanlayarak sanatseverlere aktarıyor. Oyunda sırf iki oyuncu rol alıyor. Oyunda Dilşad Budak Sarıoğlu’nun öyküsü üzerinden Türk-Alman kimlik buhranı, göç üzere kavramlar aktarılırken, mültecilik, milliyetçilik ve ayrımcılık kavramları sorgulanıyor. Dilşad Budak Sarıoğlu’nun senaryosunu yazarak çevirdiği ve oyuncu olarak yer aldığı projenin direktörlüğünü İrem Aydın yaparken, başrollerinde ise Ilgıt Uçum sahneye çıkıyor.
POLİTİK SORUNLAR
“Bir okuma performansı” başlığıyla sahneye konan oyun Almanya’nın yanı sıra Türkiye’de çeşitli vilayetlerde ve en son geçtiğimiz Haziran ayında İzmir’de tiyatro meraklıları ile buluşmuştu. Türkland hem de Almanya’ya personel göçünün başlamasından bu yana Türk yüklü göçmenlerin ortaya koyduğu sanat akımının son yapıtları içinde yer alıyor. Bu açıdan değerli bir ekolün temsilcisi olan oyun bununla birlikte geçmişte Türkiye’de yaşanan politik meselelere ve getirdiği toplumsal sorunlara da değinmeyi ihmal etmiyor. Oyun ana teması olan kimlik buhranını, “Ben nereliyim? Benim nereye ilişkin olduğuma kim karar veriyor? Üstüme yapışan çok etiketin içinde en hakikat tarifi nasıl bulacağım?” biçimindeki tesirli diyaloglarıyla seyircisine yer yer mizahi bir üslupla, yer yer yürek yakan bir lisanla aktarıyor.
Tiyatro ile nasıl tanıştınız, mesleğinizden bahsedebilir misiniz?
1980 yılında İstanbul’da doğdum, 80 darbesi daha sonrasında yurtdışına kaçmış anne babamın yanına 1982’de getirildim ve Almanya’da büyüdüm. Düsseldorf Üniversitesi hukuk fakültesinden mezun oldum. 2011’de Türkiye’ye yerleştikten daha sonra, İstanbul ve Münih merkezli bir hukuk şirketinde CEO olarak çalıştım. Lakin ben dört yaşındayken birinci sahne tozumu yutup büyülenmiştim ve bu biçimde oyuncu olmaya karar vermiştim. İlerleyen senelerda zihnim beni daha ‘mantıklı’ bir hayat yoluna hakikat çekmiş olsa da ben beni durmadan sanatın yoluna çağıran kalbimin sesini asla susturamadım. esasen Almanya’da hobi emelli oyunculuk eğitimi alarak tiyatro ve müzikallerde yer almıştım. Ama bu beni bir türlü tatmin etmiyordu, bu işi artık daha profesyonel bir tabanda yapmak istiyordum. İleride Türkland’a dönüşeceğinden haberim olmayan bir kitap yazmaya başladım, buna paralel 2015’te Şahika Tekand Stüdyo Oyuncuları’nda eğitimimi tamamladım. Sanatsal çalışmalarımı finanse etmek için de uzun yıllar TV, radyo, haber portalları üzere Alman basının değişik mecralarında özgür gazeteci ve prodüktör olarak çalıştım. Artık ise ömrüme müellif ve oyuncu olarak devam ediyorum ve kalbimin seçtiği yoldan tüm zorluklara karşın vazgeçmediğim için her gün şükrediyorum.
Oyuncu olmaya nasıl karar verdiniz?
Benim babam devrimci bir sendikacıydı, ailemizde biroldukca kişi üzere. 1980 darbesinden daha sonra polis amcam sendikacı Kenan Budak’ı öldürdü, bunun kararında ailem Türkiye’den kaçtı. Yurtdışına sığınan biroldukca devrimci bu biçimdelar uğraşın kaybedildiğiyle yüzleşmek istemedi ve askeri rejimi devirmek için birtakım faaliyetlere devam etti. Benim ailem de bu yanılgıyla Avrupa’da etkin olan bir örgüte sığındı. Bu kıssanın tahminen de tek hoş tarafı, bu örgütün fazlaca başarılı bir tiyatrosunun olmasıydı. İşte ben o takımın sergilediği bir oyunda bir köylü hanımın kızı olarak yalnızca otuz saniyeliğine sahniçin geçerken dört yaşındaydım. Sığınmacılar olarak ortasında bulunduğumuz tüm o kaosun, anlamsızlığın ortasında bana gerçek bir kıymet ürettiğimizi hissettiren o otuz saniyeydi. Ben ona hayatın bana uzattığı bir kol üzere tutundum ve tahminen de o şartlara bu sebeple dayanabildim.
Türkland projesi nasıl ortaya çıktı? Klasik bir tiyatro oyunu yerine farklı bir format deneme fikri aklınıza nereden geldi?
Aslında bu performansımızın direktörü İrem Aydın’ın fikriydi. İrem’le 2017 yılında tanıştığımızda kendisi Entropi Sahne’nin yardımcı genel sanat direktörüydü. Benim otobiyografik bir kitap yazdığımı öğrenince okumak istedi. İrem tiyatroda bir şenlik organize ediyordu ve benim metnim üzerinden de bir çalışma yapmamızı önerdi. Şenlikten daha sonra daha fazla vaktimiz olduğunda öykümü oyunlaştırmakta karar kıldık ve yalnızca o şenlik için okuma performansı olarak sahneleyelim dedik. Oyuncu Ilgıt Uçum da bize katıldı ve üçümüz haftalar süren bir çalışmayla metni uyarladık. Fakat Türkland bu haliyle o kadar ilgi gördü ki, oyunlaştırmak yerine okuma performansı olarak bırakmaya karar verdik. Ki esasen okuma performansları Avrupa’da bilinen bir tıp. bu biçimdedan beri hem İstanbul’un farklı sahnelerinde oynadık birebir vakitte Türkiye ve Almanya’da tekraren turne yaptık. Pandemide de Alman Büyükelçiliği’nin dayanağıyla dijital versiyonunu çektik ve online gösterimler yaptık.
Oyununuzda göç, kimlik, aidiyet üzere hala tartışılan kavramları irdeliyorsunuz. Bu bahislere eğilmenizin özel bir niçini var mı?
Bu mevzular Almanya’da yaşarken maruz kaldığımız ırkçılık ve dışlanmadan ötürü esasen daima ömrümün gündemindeydi. İstanbul’da yaşamaya başladıktan daha sonra buradaki insanların biz gurbetçi Türkleri yalnızca başlarındaki önyargılar ve klişeler üzerinden değerlendirdiklerine tekraren şahit oldum. Neredeyse her insanın ailesinde Almanya’ya göç etmiş akrabaları bulunmasına karşın bizi ve hayat gerçeklerimizi aslında hiç tanımıyorlardı. Bunun bu biçimde olduğunun Türkiye’ye taşınmadan evvel de farkındaydım aslında. Biz gurbetçilerde Almanya’da hayatış olduğumuz aksilikleri Türkiye’nin telafi etmesine dair itiraf edilmemiş bir beklenti olabiliyor. Tatillerde gelip gidenler burada bu beklentinin karşılanmayacağını anlayacak kadar vakit geçirmedikleri için memleketlerini romantize edebiliyorlar. Ben buraya bu biçimde bir beklentiyle gelmemiştim, ötürüsıyla bu ülkenin beni yaralayamayacağını zannediyordum, ancak yanılmışım. Doğduğum ve yetişkin olarak geri döndüğüm bu ülkede ahenk meseleleri yaşadığımı fark ettim. Bu nasıl olabilirdi ki? ömrüm boyunca Türkiye’nin sosyolojik ve politik gelişmelerini fazlaca yakından izlemiş, lisanını, külçeşidini benimsemiştim. Pekala bu biçimde niye artık bu kadar yabancı hissediyordum burada? Bu sorularla birlikte bir anda o güne kadar içimde taşıdığımın farkında bile olmadığım bir öfke ile yüzleştim. Türk ve Alman toplumlarına karşı duyduğum bir öfkeydi bu. Bu öfkenin nereden geldiğinin peşini sürerken Türkland’ı yazmaya başladım. Yazdıkça hem kendimi daha yeterli anlıyordum, tıpkı vakitte bilmeyenlere bizi anlatıyordum.
Oyununuza gelen yansılar nasıl?
İnsanlara ruhumun derinliklerine bakmaları için bir davetiyedir aslında Türkland. Biz takım olarak oyunu sergilemeye başladığımız günden beri fazlaca hoş bir tecrübe yaşıyoruz. Seyircilerimiz davetimize icabet etmekle yetinmedi, birçoğunun kalplerine iade-i ziyaret gerçekleştirebildik. Her oyundan daha sonra onlarla yaptığımız sohbetlerde epeyce duygusal anlar yaşanıyor, beşerler tahminen o güne kadar pek kimseye anlatmadıkları tecrübelerini paylaşmaya başlıyorlar. En hoş tarafı ise, hayatında hiç göç etmemiş insanların da o anlarda birebir hislerden geçiyor olması.
İzleyiciye vermek istediğiniz ileti nedir?
Türkland aslında göç konusu meselade vakit ve coğrafya ötesi bir insanlık sıkıntısını anlatmaya çalışıyor. Ortada kalmışlığı, ilişkin olamamayı hiç deneyimlememiş bir insan var mıdır bu dünyada? Irk, mezhep, toplumsal statü, cinsel yönelim, politik görüş… Birbirimizi ötekileştirmek için o kadar epeyce mazeretimiz var ki, hiç kimse bir gün bir yerlerde ötekileştirilmekten kaçamıyor. Biz seyircilerimizle insanlığın bu ortak tecrübesinde buluşuyoruz işte.
Türkland haricinde diğer projeleriniz var mı? Gelecekle ilgili planlarınız nelerdir?
İlgi gördüğü surece Türkland’ı sahnelemeye devam edeceğiz. Artık Almanya’da Hessen Eyaleti’nin eğitim bakanlığıyla bir projemiz başlıyor. Oyunu okullarda göstereceğiz. Ayrıyeten Türkland bir diziye dönüşecek, bu istikamette çalışmalarımız devam ediyor. Bunun yanı sıra takım arkadaşlarım Ilgıt Uçum ve Zeki Yalın Önal ile yeni bir oyun yazmaya başladık, onu yeni yıla yetiştirmek istiyoruz.
DİLŞAD BUDAK SARIOĞLU
İstanbul’da doğup Almanya’da büyüdü. Düsseldorf Heinrich-Heine Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 2011 yılında Türkiye’ye yerleştikten daha sonra, İstanbul ve Münih merkezli bir hukuk şirketinde CEO olarak nazaranv yaptı. Almanya’da oyunculuk eğitimi alarak tiyatro ve müzikallerde sahne aldı. 2015’te Şahika Tekand Stüdyo Oyuncuları’nda sanatsal eğitimini tamamladı. Entropi Sahne’de otobiyografik romanı Türkland’ın sahne uyarlamasında yer aldı. Birebir takımla Almanya’dan Mehrtyrer Kollektiv işbirliğiyle sahneye konan Düğün isimli oyunda rol aldı. 2013 yılından beri oyunculuk, müelliflik, sunuculuk yapmakta ve Alman Televizyonu ile Alman Radyosu için hür prodüktör olarak çalışmaktadır.
Okumaya devam et...
POLİTİK SORUNLAR
“Bir okuma performansı” başlığıyla sahneye konan oyun Almanya’nın yanı sıra Türkiye’de çeşitli vilayetlerde ve en son geçtiğimiz Haziran ayında İzmir’de tiyatro meraklıları ile buluşmuştu. Türkland hem de Almanya’ya personel göçünün başlamasından bu yana Türk yüklü göçmenlerin ortaya koyduğu sanat akımının son yapıtları içinde yer alıyor. Bu açıdan değerli bir ekolün temsilcisi olan oyun bununla birlikte geçmişte Türkiye’de yaşanan politik meselelere ve getirdiği toplumsal sorunlara da değinmeyi ihmal etmiyor. Oyun ana teması olan kimlik buhranını, “Ben nereliyim? Benim nereye ilişkin olduğuma kim karar veriyor? Üstüme yapışan çok etiketin içinde en hakikat tarifi nasıl bulacağım?” biçimindeki tesirli diyaloglarıyla seyircisine yer yer mizahi bir üslupla, yer yer yürek yakan bir lisanla aktarıyor.
Tiyatro ile nasıl tanıştınız, mesleğinizden bahsedebilir misiniz?
1980 yılında İstanbul’da doğdum, 80 darbesi daha sonrasında yurtdışına kaçmış anne babamın yanına 1982’de getirildim ve Almanya’da büyüdüm. Düsseldorf Üniversitesi hukuk fakültesinden mezun oldum. 2011’de Türkiye’ye yerleştikten daha sonra, İstanbul ve Münih merkezli bir hukuk şirketinde CEO olarak çalıştım. Lakin ben dört yaşındayken birinci sahne tozumu yutup büyülenmiştim ve bu biçimde oyuncu olmaya karar vermiştim. İlerleyen senelerda zihnim beni daha ‘mantıklı’ bir hayat yoluna hakikat çekmiş olsa da ben beni durmadan sanatın yoluna çağıran kalbimin sesini asla susturamadım. esasen Almanya’da hobi emelli oyunculuk eğitimi alarak tiyatro ve müzikallerde yer almıştım. Ama bu beni bir türlü tatmin etmiyordu, bu işi artık daha profesyonel bir tabanda yapmak istiyordum. İleride Türkland’a dönüşeceğinden haberim olmayan bir kitap yazmaya başladım, buna paralel 2015’te Şahika Tekand Stüdyo Oyuncuları’nda eğitimimi tamamladım. Sanatsal çalışmalarımı finanse etmek için de uzun yıllar TV, radyo, haber portalları üzere Alman basının değişik mecralarında özgür gazeteci ve prodüktör olarak çalıştım. Artık ise ömrüme müellif ve oyuncu olarak devam ediyorum ve kalbimin seçtiği yoldan tüm zorluklara karşın vazgeçmediğim için her gün şükrediyorum.
Oyuncu olmaya nasıl karar verdiniz?
Benim babam devrimci bir sendikacıydı, ailemizde biroldukca kişi üzere. 1980 darbesinden daha sonra polis amcam sendikacı Kenan Budak’ı öldürdü, bunun kararında ailem Türkiye’den kaçtı. Yurtdışına sığınan biroldukca devrimci bu biçimdelar uğraşın kaybedildiğiyle yüzleşmek istemedi ve askeri rejimi devirmek için birtakım faaliyetlere devam etti. Benim ailem de bu yanılgıyla Avrupa’da etkin olan bir örgüte sığındı. Bu kıssanın tahminen de tek hoş tarafı, bu örgütün fazlaca başarılı bir tiyatrosunun olmasıydı. İşte ben o takımın sergilediği bir oyunda bir köylü hanımın kızı olarak yalnızca otuz saniyeliğine sahniçin geçerken dört yaşındaydım. Sığınmacılar olarak ortasında bulunduğumuz tüm o kaosun, anlamsızlığın ortasında bana gerçek bir kıymet ürettiğimizi hissettiren o otuz saniyeydi. Ben ona hayatın bana uzattığı bir kol üzere tutundum ve tahminen de o şartlara bu sebeple dayanabildim.
Türkland projesi nasıl ortaya çıktı? Klasik bir tiyatro oyunu yerine farklı bir format deneme fikri aklınıza nereden geldi?
Aslında bu performansımızın direktörü İrem Aydın’ın fikriydi. İrem’le 2017 yılında tanıştığımızda kendisi Entropi Sahne’nin yardımcı genel sanat direktörüydü. Benim otobiyografik bir kitap yazdığımı öğrenince okumak istedi. İrem tiyatroda bir şenlik organize ediyordu ve benim metnim üzerinden de bir çalışma yapmamızı önerdi. Şenlikten daha sonra daha fazla vaktimiz olduğunda öykümü oyunlaştırmakta karar kıldık ve yalnızca o şenlik için okuma performansı olarak sahneleyelim dedik. Oyuncu Ilgıt Uçum da bize katıldı ve üçümüz haftalar süren bir çalışmayla metni uyarladık. Fakat Türkland bu haliyle o kadar ilgi gördü ki, oyunlaştırmak yerine okuma performansı olarak bırakmaya karar verdik. Ki esasen okuma performansları Avrupa’da bilinen bir tıp. bu biçimdedan beri hem İstanbul’un farklı sahnelerinde oynadık birebir vakitte Türkiye ve Almanya’da tekraren turne yaptık. Pandemide de Alman Büyükelçiliği’nin dayanağıyla dijital versiyonunu çektik ve online gösterimler yaptık.
Oyununuzda göç, kimlik, aidiyet üzere hala tartışılan kavramları irdeliyorsunuz. Bu bahislere eğilmenizin özel bir niçini var mı?
Bu mevzular Almanya’da yaşarken maruz kaldığımız ırkçılık ve dışlanmadan ötürü esasen daima ömrümün gündemindeydi. İstanbul’da yaşamaya başladıktan daha sonra buradaki insanların biz gurbetçi Türkleri yalnızca başlarındaki önyargılar ve klişeler üzerinden değerlendirdiklerine tekraren şahit oldum. Neredeyse her insanın ailesinde Almanya’ya göç etmiş akrabaları bulunmasına karşın bizi ve hayat gerçeklerimizi aslında hiç tanımıyorlardı. Bunun bu biçimde olduğunun Türkiye’ye taşınmadan evvel de farkındaydım aslında. Biz gurbetçilerde Almanya’da hayatış olduğumuz aksilikleri Türkiye’nin telafi etmesine dair itiraf edilmemiş bir beklenti olabiliyor. Tatillerde gelip gidenler burada bu beklentinin karşılanmayacağını anlayacak kadar vakit geçirmedikleri için memleketlerini romantize edebiliyorlar. Ben buraya bu biçimde bir beklentiyle gelmemiştim, ötürüsıyla bu ülkenin beni yaralayamayacağını zannediyordum, ancak yanılmışım. Doğduğum ve yetişkin olarak geri döndüğüm bu ülkede ahenk meseleleri yaşadığımı fark ettim. Bu nasıl olabilirdi ki? ömrüm boyunca Türkiye’nin sosyolojik ve politik gelişmelerini fazlaca yakından izlemiş, lisanını, külçeşidini benimsemiştim. Pekala bu biçimde niye artık bu kadar yabancı hissediyordum burada? Bu sorularla birlikte bir anda o güne kadar içimde taşıdığımın farkında bile olmadığım bir öfke ile yüzleştim. Türk ve Alman toplumlarına karşı duyduğum bir öfkeydi bu. Bu öfkenin nereden geldiğinin peşini sürerken Türkland’ı yazmaya başladım. Yazdıkça hem kendimi daha yeterli anlıyordum, tıpkı vakitte bilmeyenlere bizi anlatıyordum.
Oyununuza gelen yansılar nasıl?
İnsanlara ruhumun derinliklerine bakmaları için bir davetiyedir aslında Türkland. Biz takım olarak oyunu sergilemeye başladığımız günden beri fazlaca hoş bir tecrübe yaşıyoruz. Seyircilerimiz davetimize icabet etmekle yetinmedi, birçoğunun kalplerine iade-i ziyaret gerçekleştirebildik. Her oyundan daha sonra onlarla yaptığımız sohbetlerde epeyce duygusal anlar yaşanıyor, beşerler tahminen o güne kadar pek kimseye anlatmadıkları tecrübelerini paylaşmaya başlıyorlar. En hoş tarafı ise, hayatında hiç göç etmemiş insanların da o anlarda birebir hislerden geçiyor olması.
İzleyiciye vermek istediğiniz ileti nedir?
Türkland aslında göç konusu meselade vakit ve coğrafya ötesi bir insanlık sıkıntısını anlatmaya çalışıyor. Ortada kalmışlığı, ilişkin olamamayı hiç deneyimlememiş bir insan var mıdır bu dünyada? Irk, mezhep, toplumsal statü, cinsel yönelim, politik görüş… Birbirimizi ötekileştirmek için o kadar epeyce mazeretimiz var ki, hiç kimse bir gün bir yerlerde ötekileştirilmekten kaçamıyor. Biz seyircilerimizle insanlığın bu ortak tecrübesinde buluşuyoruz işte.
Türkland haricinde diğer projeleriniz var mı? Gelecekle ilgili planlarınız nelerdir?
İlgi gördüğü surece Türkland’ı sahnelemeye devam edeceğiz. Artık Almanya’da Hessen Eyaleti’nin eğitim bakanlığıyla bir projemiz başlıyor. Oyunu okullarda göstereceğiz. Ayrıyeten Türkland bir diziye dönüşecek, bu istikamette çalışmalarımız devam ediyor. Bunun yanı sıra takım arkadaşlarım Ilgıt Uçum ve Zeki Yalın Önal ile yeni bir oyun yazmaya başladık, onu yeni yıla yetiştirmek istiyoruz.
DİLŞAD BUDAK SARIOĞLU
İstanbul’da doğup Almanya’da büyüdü. Düsseldorf Heinrich-Heine Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 2011 yılında Türkiye’ye yerleştikten daha sonra, İstanbul ve Münih merkezli bir hukuk şirketinde CEO olarak nazaranv yaptı. Almanya’da oyunculuk eğitimi alarak tiyatro ve müzikallerde sahne aldı. 2015’te Şahika Tekand Stüdyo Oyuncuları’nda sanatsal eğitimini tamamladı. Entropi Sahne’de otobiyografik romanı Türkland’ın sahne uyarlamasında yer aldı. Birebir takımla Almanya’dan Mehrtyrer Kollektiv işbirliğiyle sahneye konan Düğün isimli oyunda rol aldı. 2013 yılından beri oyunculuk, müelliflik, sunuculuk yapmakta ve Alman Televizyonu ile Alman Radyosu için hür prodüktör olarak çalışmaktadır.
Okumaya devam et...