Hakkari’deki Cilo buzullarında erime artarak devam ediyor

KimDemis

Aktif Üye
Global ısınmaya bağlı artan sıcaklıklar niçiniyle son senelerda süratle eriyen buzulların bulunduğu bölgedeki göletin genişlediği ve su hacminin arttığı, buzullarda incelemeler yapan uzmanlarca tespit edildi.


Yerli ve yabancı turistlerin ilgi gösterdiği bölgeye gelen bir küme doğasever de buzullar ve göletin olduğu bölgeyi gezdi, fotoğraf çekti. Kümedeki bir dağcı da buzullarda tırmanış yaptı.


“2014’te bu biçimde çatlaklar yoktu”

Hakkari Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Nuri Bodur, 2014’te bölgede incelemelerde bulunduğunu ve o devirde buzullarda bu biçimde çatlakların olmadığını söylemiş oldu.



Büyük değişimin yaşandığına dikkati çeken Bodur, buzul alanlarının gerilediğini belirterek, şöyleki konuştu:


“Son 50 yıl ortasında gerilemelerin neredeyse yüzde 50’ye yaklaşan oranda arttığını ve buzullar içinde birtakım çatlakların, yarıkların derinleştiğini, ayrışmaların, parçalanmaların fazlalaştığını görmek mümkün. Bu da bize global iklim değişikliğinin dünyamız üstündeki tesirlerini gösteriyor. Buzullardaki katmanların dönemsel olarak yağışları tabir ettiğini söyleyebiliriz. Katmanlarda renk farklarının olduğunu görüyoruz. O devirdeki yağışlar esnasında atmosferdeki partiküllerin neler ve ne oranda olduğunu tahlil halleriyle tespit etmek mümkün. Burada gördüğümüz erimeler, mikroklima tesiri altında kalarak oluşan bir erime süreci. Bunun da ister istemez yer altı su kaynaklarını, bölgenin iklim şartlarını, bitkisel örtü yapısını, canlı organizmaların ömür alanlarını ekolojik manada etkileyebilecek bir durum olduğunu söyleyebiliriz.”


“Belki 25 yahut 50 yıl daha sonra bu buzul katman kalınlığını nazaranmeyeceksiniz”

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Azad Sağlam Selçuk ise buzulların izotop jeolojisi, yaşları, katmanları, ne vakit oluştukları ve erime durumlarına yönelik çabucak hemen ayrıntılı ve kapsamlı bir çalışma yapılmadığını belirtti.



Bölgede buzulların erimesiyle oluşan göletlerin görülebildiğini tabir eden Selçuk, “Buzullardan yapılan çeşitli tahlillerle bu bölgenin iklimsel döngüsünü çıkarabilirsiniz. Bu bölgeye baktığımız vakit buzul barındıran kara buzulu dediğimiz buzullar bir tek bu bölgede var. Bir sürü buzul morfolojisi var lakin 30 metreyi aşkın buzul katmanlarının olduğu öbür bir bölge yok. Müdafaa altına alınması hoş bir şey. Bilimsel çalışmalar için değerli noktalardan birisi. Buradaki buzullar muhtemelen Cilo’nun aşağı eteklerine kadar iniyordu. 2000’li senelera kadar da tahminen burası buzullarla kaplıydı ancak şu anda baktığınız vakit bu buzulları yalnızca 3 bin 400 ve 3 bin 600 kotlarında, kuzey eteklerinde kısmi olarak 30 metre kalınlığında bakılırsabiliyorsunuz. Tahminen 25 yahut 50 yıl daha sonra bu buzul katman kalınlığını nazaranmeyeceksiniz.” değerlendirmesinde bulundu.


Yurt haricinden biroldukca insanın burayı görmeye geldiğini anlatan Selçuk, “Burada ivedilikle bir çalışma yapılması lazım. Muhtemelen bu yaz yapacağımız çalışmalarda karotiyerlerle farklı yerlerden delerek örnekler alıp onlar üzerine çalışma yapacağız. Bu çalışmayla en azından iklimsel döngü, izotop jeolojisi ve buna benzeri sonuçları ortaya çıkmış olacak.” dedi.


“Geçen sene çekim yaptığımız buzul mağarası şu anda yok”

Hakkari Üniversitesi Öğretim bakılırsavlisi Murat Adıyaman da 2012’den bu yana aşikâr vakit içinderda bölgeye gelip buzul bölgesini fotoğrafladığını söz ederek, “Ne yazık ki son senelerda erimenin gitgide arttığını gözlemliyoruz. Bu sene yaptığımız seyahatte buzul katmanında 2014 yılındaki imajlarla kıyaslandığında önemli bir erimenin olduğunu tespit ettik. Evvelki senelerda buzulların üzerinde hareket etmek fazlaca daha kolaydı, artık ise epey daha güç zira kimi yarıklar metrelerce derinlikte. Açılmalar fazlalaştı. Göletin buna bağlı olarak büyüdüğüne ve suyun arttığına şahit olduk.” diye konuştu.



Takımların dağcı arkadaşlarının olduğunu belirten Adıyaman, “Arkadaşlarımız buz tırmanışı yapıyor. Bölgenin buzul tırmanışı için büyük bir potansiyeli olduğunu görmüş olduk. Bölge ulusal park ilan edildikten daha sonra ilgi görmeye başladı, birfazlaca fotoğrafçı ve doğaseverin uğrak noktası oldu. Geçen sene dağcı arkadaşlarla buzul mağiçinde çekim yapmıştık. Şu anda o buzul mağarası yok. Bu da buzulların süratle eridiğinin göstergesi.” dedi.


Doğasever Sabahattin Ertuş, “Eskiden buzulların üzerinde rahatça yürüyebiliyorduk, artık yürüyemiyoruz zira büyük yarıklar var. Eski imgesinden epey uzak. Bu da bizi epeyce üzüyor. İnşallah gelecek jenerasyonların de buraları görme bahtı olur.” tabirlerini kullandı.