Karadeniz’in mücevheri ortaya çıktı: Öbür gibisi yok tüm dünyadan görmeye gelecekler

KimDemis

Aktif Üye
Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde Tios (Tieion) Antik Kenti’nde 2006 yılında başlayan tiyatronun ortaya çıkartılması çalışmaları makul periyotlarda sürdürüldü.


Çalışmalar 10 yılın akabinde Kdz. Ereğli Müze Müdürlüğü başkanlığında Zonguldak Valiliği ve TPAO’nın dayanağıyla bir daha başladı.


Doç. Dr. Şahin Yıldırım’ın koordinatörlüğünde başlayan bilimsel çalışmalarda tiyatronun kapasitesinin 7 bin kişilik olduğu tespit edildi.


Karadeniz kıyısında günümüze kadar ulaşabilen tek antik tiyatro olma özelliği taşıyan Tios antik tiyatrosunun ortaya çıkartılmasının akabinde rölöve, restitüsyon ve onarım yapılarak bilim, sanat ve kültür ömrüne dahil edilmesi planlanıyor.


Tiyatronun oturma sıralarının değerli bir kısmından karayolunun geçmesi, güç dağıtım sınırları ve kimi iletim sınırlarının bölgeden geçmesi niçiniyle çalışmalarının orta verildiği tiyatroda çalışmalar iki hafta evvel başladı.


“Karadeniz’in küçük mücevheri”
Yerbilimci, Coğrafyacı ve Gezgin William Francis Ainsworth’ın 19. yüzyılda bölgeye yaptığı seyahatteki hatıratında “gerçek bir Ionia kolonisi” ve “Karadeniz’in küçük mücevheri” olarak andığı antik kentteki çalışmalara değinen Bilimsel Hafriyat Koordinatörü Doç. Dr. Şahin Yıldırım, “Karadeniz’de kıymetli bir antik kent pozisyonunda olan Tios’daki (Tieion) 2022 yılı hafriyat çalışmaları genel manasıyla tiyatro ve etrafında yürütüldü.


Ve hala de devam etmekte. Tiyatro etrafında yürütülen çalışmalar kuzey ve güney kısımlarında tartı kazandı. Buradaki Roma Tiyatrosu’ndaki birinci çalışmalar 10 yıl evvel başlamıştı. Lakin 10 yıllık süreçte gerek çağdaş karayolunun çabucak tiyatronun oturma sıralarının değerli bir kısmının üzerinde bulunması gerekse hem elektrik birebir vakitte fiberoptik kablo sınırlarının buradan geçmesinden dolayı buradaki çalışmaları durdurmak zorunda kalmıştık.


10 yıl ortadan daha sonra yinedan çalışmaları başlattık. Çalışmalar sırasında tiyatronun kıymetli bir kısmının sağlam durumda olduğunu gördük. zatenız 19. yüzyılda bölgeyi ziyaret etmiş olan değerli gezginlerden birisi olan William Francis Ainswort hatıratında Anadolu’nun en hoş tiyatrolarından birisinin burada olduğunu ve günümüze kadar epeyce sağlam durumda kaldığını belirtmekte” diye konuştu.


“Karadeniz kıyılarında günümüze kadar gelebilmiş tek antik tiyatro”
Antik tiyatronun oturma sıralarındaki taşların Cenevizliler Dönemi’nde surların inşaatı, 1940’lı senelerda da çağdaş meskenlerin üretimi sırasında temellerinde kullanıldığını anlatan Şahin Yıldırım, “Yapmış olduğumuz çalışmalar sırasında tiyatronun oturma sıralarının kıymetli bir kısmının söküldüğünü, 1940’lı senelerda çağdaş meskenlerin imali sırasında temellerinde kullanıldığını gördük.


tıpkı vakitte Cenevizli Dönemi’nde bedellendirilen surların inşaat sırasında tiyatronun oturma sıralarına ilişkin bloklarla karşılaştık. Buna karşın hala tiyatro pek görkemli bir vaziyette. 7 bin kişilik kapasitesinin olduğunu düşünüyoruz.


birebir vakitte de Karadeniz kıyılarındaki günümüze kadar gelebilmiş tek antik tiyatro. Amasra’da da bunun gibisi bulunmakta ancak orada tek bir tonozu kalmış durumda. Burada ise oturma sıralarının olduğu kısmın neredeyse hepsi görünür durumda. Buradaki yapılan hafriyat çalışmalarını birkaç yıl boyunca devam ettirmeyi düşünüyoruz.


daha sonrasında ise rölöve ve onarım projelerini hazırlayarak bu tiyatroyu yenidendan bilim ve kültür hayatına dahil etmeyi planlamaktayız. Uzun soluklu bir çalışma. Birkaç yıl içerisinde çalışmaları tamamladıktan daha sonra bilim, kültür ve sanat ömrüne bu yapıyı dahil etmeyi planlıyoruz” diye tabir etti.


Dron ile havadan görüntülenen Tios, Tieion, Tianon, Tium üzere isimlerle anılan 2 bin 700 yıllık antik kent bölgenin tarihine de ışık tutuyor.