Mezopotamya’nın dövmeli bayanları

celikci

Yeni Üye
O yörelere, Mardin, Urfa’ya gidenler tahminen rastlamıştır: yüzü dövmeli bayanlara. Yüzleri kırış kırıştır, en genci elli yaşın üzerindedir ki onlar da esasen yaşadıkları ömrün dövmelerini de taşıdıklarından daha da yaşlı gösterirler. Kimdir bu bayanlar ve yüzleri niye dövmelidir? Ben de bu yöreleri epeyce dolaşan biri olarak vakit zaman gördüm onları, ancak Amar Kılıç’ın objektifinden C.A.M. Galeri’de açılan fotoğraf standında gördüğüm yüzlerde tabiatın yaptığı tahribat kadar onların yakından görülen dövmelerinin birebir işaretleri taşıması ilgimi çekti. Aşikâr ki bunlar bir simge, bir lisan, bir anlatımın kesimiydi.


ANA SÜTÜNDEN

Amar Kılıç’ı dinledim: Arap, Dom, Kürt ve Ezidi kökenlerinden gelen bu bayanlara yapılan dövmelerin sebebi de yapılış biçimi de düşündürücü. Dövmeler çocukken kız bebek annelerinden elde edilen anne sütüne yanmış odun isi olan siyah kurumla karıştırılarak dikiş iğnesi ile yapılıyor. Anne sütü yoksa, ceylan yahut koyun sütü de oluyor. Ne malzeme! Bu simgeler kutsamak, korumak, bereketli ve sağlıklı bir ömür içi görsel büyü olarak bedellendiriliyor. Eldekiler hoşluk, böcek motifleri muhafaza emelli. Ay motifi rahmet ve doğurganlığı, üç nokta düzgün baht totemi, eldeki ayna ruhu, alt dudağını boyama ise dini niçinlerle Fatima’ya nezaketi temsil ediyor. Deq ismi verilen bu dövmeler klanları da temsil ettiğinden kimlik üzere de oluyor.


ARTIK YAPILMIYOR

Bir vakit içinder fazlaca yaygın olan deq bugün uygunsuz bulunduğu için yapılmıyor. Sanki dövmelerin hayli yaygınlaşıp öteki bir kültür olarak yayılmasına duyulan reaksiyon mi? aslına bakarsan deq yaptıran bayanlar fotoğraflarının çekilmesinden utandıkları için elleriyle yüzlerini kapatıyor. Amar Kılıç bölgeden gelen bir sanatçı olarak bir vakit içinder var olan bir kültürün, arkaik geleneğin canlı kalıntılarını belgelemek ve kıssalarını yansıtmak ve geleceğe miras bırakmak için kendini bakılırsavli hissediyor. Stant 14 Ocak tarihine kadar gezilebilir, ayrıyeten Çukurcuma’da öteki galerileri ve antikacıları gezmek de fazlaca keyifli.

Okumaya devam et...