Mükemmeliyetçi Stanley Kubrick

celikci

Yeni Üye
Siyah-beyaz fotoğraflarıyla başlayan sunumda Kubrick’in seçtiği bahislere olağanüstü keskin, derin ve besbelli bir bakışı var. Çerçeveler bilgece çizilmiş, açılar, sınırların bütünlüğü, yayılımı bir estetin kesin damgasını taşırlar. Anın özgünlüğünü yakalamak için dramatik kompozisyon sanatının imkanlarını kullanır Kubrick. 1950’li yılların püriten Amerika’sı çarpıcı bir açıklıkla yansır. Aydınlatmanın başarılı dramatik düzenlemesi onun sinemasal niteliğini ortaya koyar. Siyah-beyaz çalışmaları son derece etkileyici, direktörün sinemalarında görülen olağanüstü titiz yanını epey evvelde haber verirler.


Satrancın ona öğretisini şöyleki açıklar: Sabırlı olmak, birinci hamleyi yapmak yerine en güzel fikrin hangisi olduğunu anlamak için tüm olasılıkları gözden geçirmek. Sinemalarına de uygular bu metodu, en ince detayına dek tüm seçenekleri araştırdıktan daha sonra herşeyi kendi süzgecinden geçirir.


Anthony Mann’ın yarım bıraktığı Spartacus’u (1960) çekerken sanatkarın özgürlüğünün tam bir bağımsızlık kazanmaktan geçtiğini anlar. 1971’den beri ustanın sinemalarını finanse eden Warner’dan Direktörün Kurgusu’nu garantisini alır. Bu ayrıcalık Hollywood’da olağanüstü bir teşebbüs olur.


Steven Spielberg, George Lucas, James Cameron, Brian de Palma, Francis Ford Coppola, Oliver Stone, Michael Cimino, David Lynch, Ridley Scott, Martin Scorsese, Joel Coen, Ethan Coen ağız birliğiyle tek bir ustadan, Stanley Kubrick’ten etkilendiklerini açıklarlar. Ridley Scott, Barry Lyndon’u (1975) izlemeseydi Düellocular, Blade Runner’ı asla yapamayacağını itiraf eder. James Cameron, 2001: Uzay Yolu Macerası’nı (1968) on kere izledikten daha sonra direktör olmaya karar verir. Dr. Strangelove’dan (1964) daha sonra Spielberg yakın planın ne derece değerli olduğunu kavrar. Ustanın 2001: Uzay Yolu Macerası ve Full Metal Jacket’te kullandığı ruhsal ve dramatik yükselişe dayanamayan, bağımsız anlatım kısımlarından oluşan öyküsel kurgusu Coppola’yı, de Palma’yı öylesine tesirler ki Kıyamet ve nazaranvimiz Tehlike’de onun metodunu kullanırlar.


Martın Scorsese’nin Öfkeli Boğa’sı ustanın Dövüş Günü’nden (1951) besbelli tesirler taşır. Otomatik Portakal’ın (1971) yansımaları Coen kardeşlerin Fargo’sunda belirir. Kubrick’in Shining’i (1980) en uygun Stephen King uyarlaması olur.


Sergide direktörün gerçekleştiremediği Aryan Papers, Steven Spielberg’in çektiği Yapay Zeka, Napolyon projeleri de yer alıyor. Stanley Kubrick fazlaca sayıda direktörü etkiledi, etkilemeyi de sürdürecek.


Bu kapsamlı sergiden daha sonra Türk sineması kısmını gezerken kıymetli ustam Ömer Kavur’un, yurtdışı ödüllerde Altın Palmiye’li Yol’un (Yılmaz Güney-Şerif goren) yer almadığını, Yılmaz Güney, Zeki Ökten, Erden Kıral üzere epey sayıda pahalı sinemacının olmadığını gözlemledim. Umarım en kısa vakitte bu eksiklikler giderilir.

Okumaya devam et...