celikci
Yeni Üye
Borusan Contemporary’deki vazifesine pandeminin ömrümüzü tam manasıyla işgal etmesinden kısa bir süre evvel başlayan Dr. Kumru Eren ortadan geçen iki yılın akabinde bir kere daha sorularımızı yanıtladı. Başında olduğu kurumun yeni stantlarına de değinen Eren ile bilhassa de son vakit içinderın moda kavramı NFT’yi konuştuk.
– Bundan iki yıl evvel tam da pandeminin başladığı günlerde yaptığımız söyleşide ‘Pandemi daha sonrası epey şey değişecek’ demiştiniz. Pandemi çabucak hemen bitmedi fakat biz bir daha de soralım; neler değişti, varsayımlarınızın gerçekleştiğini söyleyebilir misiniz?
Pandemi herşeydilk evvel sanat alanı dahil tüm alanlarda iş yapış biçimlerimizi değiştirdi. Kurumsal hayatın dinamikleri dahi bir daha yapılandı. Bundaki en büyük etken mekan-uzam algımızı değiştiren dijital teknolojilerin, pandemi şartlarında imdada yetişmesi şüphesiz. Artık büsbütün fiziki yere dönmek pek mümkün değil. bir daha bu konuşmamızda, pandemi öncesinde sessiz sedasız varlığını sürdüren fenomenlerin görünür hale geleceğinden bahsetmiştik. Bunlar içinde kamusal alanın bir daha tanımlanması, globalleşmenin yerini lokalleşmeye bırakacak olması, ekoloji fikrinin iş yapış biçimlerine uyarlanırken karbon ayak izi hassasiyetinin benimsenmesi olacağını sıralamış, bir de kehanette bulunmuştum: Asıl yeniliğin üretim biçimleri/ sanatsal pratikler tarafında yaşanacağını söylemiştim. Ve NFT ömrümüze girdi. Pandeminin birinci fazlarından birinde yaptığımız bu konuşmayı düşündüğümde gülümsüyorum.
(Kumru Eren’in fotoğrafları: Fethi Karaduman)
– Son devirde yeni kavramlar girdi hayatımızda, mesela ‘Metaverse’… Birtakım kurumlar hatta metaverse’de stant bile açıyor. Nasıl bakıyorsunuz, metaverse ve sanat içindeki alakaya?
Metaverse hali hazırdaki teknoloji altyapısıyla çabucak hemen çok primitif bir tecrübe sunuyor, diye düşünüyorum. olağan olarak bu alan geliştiğinde kullanıcı tecrübesinin hayli daha gelişeceğini hayal etmek güç değil. Hali hazırda oyun altyapısına misal bir sistemde yürüyor. Bu mecradaki sanat sunumunun Z jenerasyonunun sanatla bağlantılanması ismine fırsatlar sunduğunu düşünüyorum.
Metaverse’e 90’larda internet ve world wide web’lerin birinci yarattığı talebe emsal bir talep sözkonusu. Fakat bugünden baktığımızda web nasıl kolay ve gündelik bir hal aldıysa, bu alanda da bir süre daha sonra içerik ayrıştırıcı işlev olacaktır. Gelecekte internetin yerini alacak bir mecra olarak düşünmekte yarar var.
‘NFT, FİKRİ HAKLAR VE MÜLKİYET AÇISINDAN ÖNEMLİ’
– Sizin de altını çizdiğiniz. üzere bir diğer yeni ve beğenilen kavram da NFT. Sizce NFT hakikaten atfedildiği kadar önemli bir gelişme mi sanat dünyası için, yoksa geleceğe pek kalmayacak süreksiz bir moda mı?
Blockchain teknolijisinin genel manası itibariyle sanat yapıtlarının fikri hakları ve mülkiyeti tarafında son derece yaratıcı bir tahlil getirdiği yadsınamaz. NFT’lerin sanatın araştırma konusu olmaktan epey, sanat yapıtının fikri ve mali hakları, finansmanı ve sanatkarlar açısından bir meslek idaresi konusu olduğunu düşünüyorum. Sadece 2021 Mart’ında Cristies’in, 69,3 Milyon USD’ye gerçekleştirdiği NFT satışının tahlili bile aslında tabloyu özetliyor. O güne dek tanınmamış bir grafiker olan Mike Winkelman (Bepple)’ı da David Hockney ve Jeff Koons ligine yükseltiyor. Alıcıya bakıldığında, O’nun da kripto para yatırımcısı olduğu görülüyor. Yani kripto yatırımlarının ve bildiğimiz sermaye sistemi haricinde durum alışlarının, sanat alanındaki karşılığı üzere görünüyor. Çünkü, sanat sisteminin olağan kurumlarının ve aktörlerinin (galeriler ve müzeler gibi) çevriminden geçmemiş bir Sanatçı bu başarıyı gösterebiliyor.
Bildiğimiz sanat dünyası sisteminin ve iktidar hiyerarşisinin sonu mu geliyor?
Sanırım en temelde NFT bunu vaadediyor. Lakin avangard’ın başına geldiği üzere, o da kendini sistematize ederek aslında sistem ortasında soğuruluyor.
Pandemi devri küresel borsa yatırımlarının, Asya başta olmak üzere milyonerlere yeni trilyonerler eklenmesine niye oldu. İstatistikler, NFT yatırımlarında bu profille birlikte, ‘millenial’ dediğimiz Y jenerasyonu ve kripto yatırımı aracılığıyla servet sahibi olanların başı çektiğini söylüyor. ‘Her sermaye sisteminin, kendi estetik rejimini yarattığı’nı söylemek yanlış olmaz. NFT’ler de merkezi olmayan bir sermaye sisteminde mübadele ediliyor. ötürüsıyla, klasik bir sanat yatırımcısı üzere provenans’tan başlayarak, lojistik, sigorta, vergi, telif hakları ve depolama üzere maliyetlerden muaf olmanın bir avantaj olduğu söylenebilir. Yani daha evvel de sözettiğim üzere, bildiğimiz sanat sistemi içerisinde, sanat yapıtının tabi olduğu deveran kurallarına tabi değil. Öteki taraftan, bir periyot gündemde olan ve 2008 hedge fonu kriziyle popülerliğini yitiren bir sistem olan sanat yatırım fonlarının alabilecek bir yatırım aracı olarak daha fazla talihe sahip. Gagosian üzere büyük finansal operasyonlara sahip galerilerin kendi coin’lerini piyasaya sürmeye hazırlanması da sanırım bu savı takviyeler nitelikte.
Bana nazaran NFT her ne kadar ‘yeni bir medya’ olsa da bu medyanın sadece lens bazlı bir pratiği temsil etmediğini, fakat sertifikasyon olarak sanat yapıtının kendisi olduğunu hatırlamalıyız. Bu da NFT’leri formalist bakış açısının ötesinde ontolojik olarak ‘ikona’ya yakın bir noktaya düşürüyor.
Maurizio Nannucci – ‘Hareket’ (2011)
– Pandemi daha sonrası açtığınız ve VR gözlükleri ile tecrübelenen “Düş Suda” standınız için nasıl geri dönüşler aldınız? Umduğunuz kadar epeyce şahsa ulaştı mı stant, herkes hakkını vererek deneyimledi mi?
Standın dijital sunumlarının neredeyse hepsi için gerek lokal gerekse de milletlerarası platformlardan epeyce hoş geri dönüşler aldık. Lakin teknolojik enstrümanları sunum aracı olarak kullandığınızda şüphesiz izleyici demografisinde kaybettiğiniz alanlar olması kaçınılmaz. Akıllı teknolojilere aşina olan yaş ve kullanıcı kümeleri için elbette epeyce daha keyifli ve merak uyandırıcı bir stant tecrübesi yaratmış olduk. Öbür taraftan da fiziki yerin ötesinden dünyanın fazlaca farklı noktalarından seyirciye dokunduk.
– Dijital teknoloji sinemada çabucak benimsendi ve yaygın olarak standartlaştı. Sanatta dijitalleşme için durum nedir sizce? Sanatkarlar bu alanda gereğince yaratıcı, özgür ve rahat mı?
Dijitalleşme aslında buradaki özgürlük alanlarını daraltan bir tabir olabilir; görüntü ile başlayan süreci düşünürsek ‘lens bazlı pratikler’ demek isterim bu çalışma alanına. Bu alanın, konvansiyonel medyumlardan hayli, performans sanatını dökümante etme ile başlayan tarihini daha hayli bayan hareketine, başkasının sesinin duyulmasıyla ilişkilendiriyorum. Görsel sanatlarda değerli bir kırılma noktası.
Borusan Contemporary’nin yeni projesi Axel Hütte’ye sipariş edildi
‘FİZİKSEL ZİYARETLER BAŞLIYOR’
– Sırada neler var Borusan Contemporary için? Hangi sanatkarların ne cins işlerini sergileyeceksiniz? Ve alışılmış tam manasıyla fizikî ziyaretler başlıyor mu?
Öncelikle fizikî ziyaretin başlayacağını müjdelemek isterim. olağan olarak şu ana dek dijital sunumlar aracılığıyla izleyicilerimizle buluşan koleksiyon seçkimiz ‘Düş Suda’, Perili Köşk’ün mimarisini taçlandırdığı haliyle görülebilecek.
Süreksiz standımız ise, bizim için pek özel bir proje; Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu siparişi ile üretilmiş bir fotoğraf projesi. Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu, sadece alımlarla değil, stratejik olarak toplumsal alana katkı sağlayacak sipariş eser projeleriyle de büyümeyi sürdürüyor. Bu çerçevede, memleketler arası fotoğraf sanatkarlarına verilen, Türkiye’nin doğal ve kültürel pahalarını odağına alan eser siparişleri, coğrafyamızın kültürel bedellerinin memleketler arası görünürlüğünü de artırmayı amaçlıyor. Bu izlekte Borusan Contemporary çatısı altında izleyici ile buluşan, sanatsal tecrübenin yanı sıra aktüel toplumsal, çevresel ve politik mevzular üzerine düşünmeye ve harekete geçmeye davet eden bu projelere bakarsak; Ola Kolehmainen’in Mimar Sinan mimarisini odağına aldığı “Sinan Projesi”ni; Boomoon’un İstanbul Boğazı özelinde ürettiği projeyi; Edward Burtynsky’nin androposen kavramı çerçevesinde Türkiye’nin erozyon alanları üzerine geliştirdiği projeyi anabiliriz. Nisan ayı’nın sonuyle bir arada ise, Düsseldorf Okulu’nun öne çıkan temsilcilerinden fotoğrafçı Axel Hütte’ye sipariş edilen proje standımızı (üstte) izleyicimizle buluşturacağız. Kalabalıklardan arınmış kentleri ve görkemli görünümleri fotoğraflamasıyla tanınan ve önümüzdeki günlerde mesleğini Alman sanatçı Axel Hütte, Anadolu’da yer alan on dört antik kenti ziyaret ederek eski Anadolu uygarlıklarındaki kültürel yaşama dair yeni ip uçlarının izini sürdü. Borusan Contemporary olarak, önümüzdeki günlerde RIBA (Royal Institute of British Architects) in Honorary Fellowship mükafatına layık görünen Sanatkarın mesleğini, sanat pratiğini kapsamlı bir küratöryal yaklaşımla ele alan görkemli bir stantla, izleyicilerimizle birlikte kutlayacağız.
Okumaya devam et...
– Bundan iki yıl evvel tam da pandeminin başladığı günlerde yaptığımız söyleşide ‘Pandemi daha sonrası epey şey değişecek’ demiştiniz. Pandemi çabucak hemen bitmedi fakat biz bir daha de soralım; neler değişti, varsayımlarınızın gerçekleştiğini söyleyebilir misiniz?
Pandemi herşeydilk evvel sanat alanı dahil tüm alanlarda iş yapış biçimlerimizi değiştirdi. Kurumsal hayatın dinamikleri dahi bir daha yapılandı. Bundaki en büyük etken mekan-uzam algımızı değiştiren dijital teknolojilerin, pandemi şartlarında imdada yetişmesi şüphesiz. Artık büsbütün fiziki yere dönmek pek mümkün değil. bir daha bu konuşmamızda, pandemi öncesinde sessiz sedasız varlığını sürdüren fenomenlerin görünür hale geleceğinden bahsetmiştik. Bunlar içinde kamusal alanın bir daha tanımlanması, globalleşmenin yerini lokalleşmeye bırakacak olması, ekoloji fikrinin iş yapış biçimlerine uyarlanırken karbon ayak izi hassasiyetinin benimsenmesi olacağını sıralamış, bir de kehanette bulunmuştum: Asıl yeniliğin üretim biçimleri/ sanatsal pratikler tarafında yaşanacağını söylemiştim. Ve NFT ömrümüze girdi. Pandeminin birinci fazlarından birinde yaptığımız bu konuşmayı düşündüğümde gülümsüyorum.
(Kumru Eren’in fotoğrafları: Fethi Karaduman)
– Son devirde yeni kavramlar girdi hayatımızda, mesela ‘Metaverse’… Birtakım kurumlar hatta metaverse’de stant bile açıyor. Nasıl bakıyorsunuz, metaverse ve sanat içindeki alakaya?
Metaverse hali hazırdaki teknoloji altyapısıyla çabucak hemen çok primitif bir tecrübe sunuyor, diye düşünüyorum. olağan olarak bu alan geliştiğinde kullanıcı tecrübesinin hayli daha gelişeceğini hayal etmek güç değil. Hali hazırda oyun altyapısına misal bir sistemde yürüyor. Bu mecradaki sanat sunumunun Z jenerasyonunun sanatla bağlantılanması ismine fırsatlar sunduğunu düşünüyorum.
Metaverse’e 90’larda internet ve world wide web’lerin birinci yarattığı talebe emsal bir talep sözkonusu. Fakat bugünden baktığımızda web nasıl kolay ve gündelik bir hal aldıysa, bu alanda da bir süre daha sonra içerik ayrıştırıcı işlev olacaktır. Gelecekte internetin yerini alacak bir mecra olarak düşünmekte yarar var.
‘NFT, FİKRİ HAKLAR VE MÜLKİYET AÇISINDAN ÖNEMLİ’
– Sizin de altını çizdiğiniz. üzere bir diğer yeni ve beğenilen kavram da NFT. Sizce NFT hakikaten atfedildiği kadar önemli bir gelişme mi sanat dünyası için, yoksa geleceğe pek kalmayacak süreksiz bir moda mı?
Blockchain teknolijisinin genel manası itibariyle sanat yapıtlarının fikri hakları ve mülkiyeti tarafında son derece yaratıcı bir tahlil getirdiği yadsınamaz. NFT’lerin sanatın araştırma konusu olmaktan epey, sanat yapıtının fikri ve mali hakları, finansmanı ve sanatkarlar açısından bir meslek idaresi konusu olduğunu düşünüyorum. Sadece 2021 Mart’ında Cristies’in, 69,3 Milyon USD’ye gerçekleştirdiği NFT satışının tahlili bile aslında tabloyu özetliyor. O güne dek tanınmamış bir grafiker olan Mike Winkelman (Bepple)’ı da David Hockney ve Jeff Koons ligine yükseltiyor. Alıcıya bakıldığında, O’nun da kripto para yatırımcısı olduğu görülüyor. Yani kripto yatırımlarının ve bildiğimiz sermaye sistemi haricinde durum alışlarının, sanat alanındaki karşılığı üzere görünüyor. Çünkü, sanat sisteminin olağan kurumlarının ve aktörlerinin (galeriler ve müzeler gibi) çevriminden geçmemiş bir Sanatçı bu başarıyı gösterebiliyor.
Bildiğimiz sanat dünyası sisteminin ve iktidar hiyerarşisinin sonu mu geliyor?
Sanırım en temelde NFT bunu vaadediyor. Lakin avangard’ın başına geldiği üzere, o da kendini sistematize ederek aslında sistem ortasında soğuruluyor.
Pandemi devri küresel borsa yatırımlarının, Asya başta olmak üzere milyonerlere yeni trilyonerler eklenmesine niye oldu. İstatistikler, NFT yatırımlarında bu profille birlikte, ‘millenial’ dediğimiz Y jenerasyonu ve kripto yatırımı aracılığıyla servet sahibi olanların başı çektiğini söylüyor. ‘Her sermaye sisteminin, kendi estetik rejimini yarattığı’nı söylemek yanlış olmaz. NFT’ler de merkezi olmayan bir sermaye sisteminde mübadele ediliyor. ötürüsıyla, klasik bir sanat yatırımcısı üzere provenans’tan başlayarak, lojistik, sigorta, vergi, telif hakları ve depolama üzere maliyetlerden muaf olmanın bir avantaj olduğu söylenebilir. Yani daha evvel de sözettiğim üzere, bildiğimiz sanat sistemi içerisinde, sanat yapıtının tabi olduğu deveran kurallarına tabi değil. Öteki taraftan, bir periyot gündemde olan ve 2008 hedge fonu kriziyle popülerliğini yitiren bir sistem olan sanat yatırım fonlarının alabilecek bir yatırım aracı olarak daha fazla talihe sahip. Gagosian üzere büyük finansal operasyonlara sahip galerilerin kendi coin’lerini piyasaya sürmeye hazırlanması da sanırım bu savı takviyeler nitelikte.
Bana nazaran NFT her ne kadar ‘yeni bir medya’ olsa da bu medyanın sadece lens bazlı bir pratiği temsil etmediğini, fakat sertifikasyon olarak sanat yapıtının kendisi olduğunu hatırlamalıyız. Bu da NFT’leri formalist bakış açısının ötesinde ontolojik olarak ‘ikona’ya yakın bir noktaya düşürüyor.
Maurizio Nannucci – ‘Hareket’ (2011)
– Pandemi daha sonrası açtığınız ve VR gözlükleri ile tecrübelenen “Düş Suda” standınız için nasıl geri dönüşler aldınız? Umduğunuz kadar epeyce şahsa ulaştı mı stant, herkes hakkını vererek deneyimledi mi?
Standın dijital sunumlarının neredeyse hepsi için gerek lokal gerekse de milletlerarası platformlardan epeyce hoş geri dönüşler aldık. Lakin teknolojik enstrümanları sunum aracı olarak kullandığınızda şüphesiz izleyici demografisinde kaybettiğiniz alanlar olması kaçınılmaz. Akıllı teknolojilere aşina olan yaş ve kullanıcı kümeleri için elbette epeyce daha keyifli ve merak uyandırıcı bir stant tecrübesi yaratmış olduk. Öbür taraftan da fiziki yerin ötesinden dünyanın fazlaca farklı noktalarından seyirciye dokunduk.
– Dijital teknoloji sinemada çabucak benimsendi ve yaygın olarak standartlaştı. Sanatta dijitalleşme için durum nedir sizce? Sanatkarlar bu alanda gereğince yaratıcı, özgür ve rahat mı?
Dijitalleşme aslında buradaki özgürlük alanlarını daraltan bir tabir olabilir; görüntü ile başlayan süreci düşünürsek ‘lens bazlı pratikler’ demek isterim bu çalışma alanına. Bu alanın, konvansiyonel medyumlardan hayli, performans sanatını dökümante etme ile başlayan tarihini daha hayli bayan hareketine, başkasının sesinin duyulmasıyla ilişkilendiriyorum. Görsel sanatlarda değerli bir kırılma noktası.
Borusan Contemporary’nin yeni projesi Axel Hütte’ye sipariş edildi
‘FİZİKSEL ZİYARETLER BAŞLIYOR’
– Sırada neler var Borusan Contemporary için? Hangi sanatkarların ne cins işlerini sergileyeceksiniz? Ve alışılmış tam manasıyla fizikî ziyaretler başlıyor mu?
Öncelikle fizikî ziyaretin başlayacağını müjdelemek isterim. olağan olarak şu ana dek dijital sunumlar aracılığıyla izleyicilerimizle buluşan koleksiyon seçkimiz ‘Düş Suda’, Perili Köşk’ün mimarisini taçlandırdığı haliyle görülebilecek.
Süreksiz standımız ise, bizim için pek özel bir proje; Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu siparişi ile üretilmiş bir fotoğraf projesi. Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu, sadece alımlarla değil, stratejik olarak toplumsal alana katkı sağlayacak sipariş eser projeleriyle de büyümeyi sürdürüyor. Bu çerçevede, memleketler arası fotoğraf sanatkarlarına verilen, Türkiye’nin doğal ve kültürel pahalarını odağına alan eser siparişleri, coğrafyamızın kültürel bedellerinin memleketler arası görünürlüğünü de artırmayı amaçlıyor. Bu izlekte Borusan Contemporary çatısı altında izleyici ile buluşan, sanatsal tecrübenin yanı sıra aktüel toplumsal, çevresel ve politik mevzular üzerine düşünmeye ve harekete geçmeye davet eden bu projelere bakarsak; Ola Kolehmainen’in Mimar Sinan mimarisini odağına aldığı “Sinan Projesi”ni; Boomoon’un İstanbul Boğazı özelinde ürettiği projeyi; Edward Burtynsky’nin androposen kavramı çerçevesinde Türkiye’nin erozyon alanları üzerine geliştirdiği projeyi anabiliriz. Nisan ayı’nın sonuyle bir arada ise, Düsseldorf Okulu’nun öne çıkan temsilcilerinden fotoğrafçı Axel Hütte’ye sipariş edilen proje standımızı (üstte) izleyicimizle buluşturacağız. Kalabalıklardan arınmış kentleri ve görkemli görünümleri fotoğraflamasıyla tanınan ve önümüzdeki günlerde mesleğini Alman sanatçı Axel Hütte, Anadolu’da yer alan on dört antik kenti ziyaret ederek eski Anadolu uygarlıklarındaki kültürel yaşama dair yeni ip uçlarının izini sürdü. Borusan Contemporary olarak, önümüzdeki günlerde RIBA (Royal Institute of British Architects) in Honorary Fellowship mükafatına layık görünen Sanatkarın mesleğini, sanat pratiğini kapsamlı bir küratöryal yaklaşımla ele alan görkemli bir stantla, izleyicilerimizle birlikte kutlayacağız.
Okumaya devam et...