KimDemis
Aktif Üye
Toplu Konut Projeleri, şu anda olduğu üzere, Osmanlı Devri’nde de büyük değer taşıdı. Osmanlı’nın birinci toplu konut projesi; İstanbul’un en işlek, en çağdaş ve tanınan yerlerinden biri olan Beşiktaş Akaretler’e inşa edildi. 1875 yılında Sultan Abdülaziz tarafınca inşa ettirilen Akaretler Sıra Meskenleri, saray mimarlarından Sarkis Balyan’a yaptırıldı. Devrin saray çalışanlarının konut muhtaçlığını karşılamak emeliyle yapılan bu konutlardan elde edilecek gelirle de Aziziye Camii’nin yapılması planlandı. Bu yapılar, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan daha sonra ise, “Vakıflar Genel Müdürlüğü” çatısı altına girdi.
“Abdülaziz vaktinde saray çalışanlarının muhtaçlıklarını karşılamak maksadıyla tesis edilmiştir”
Osmanlı Devri’ndeki birinci toplu konutlarla ilgili bilgi veren Sanat Tarihi Uzmanı Dr. Zübeyde Cihan Özsayıner, “Bu gördüğümüz yapılar, 19. yüzyıl birinci toplu konut mantığıyla yapılmış sıra meskenler olarak geçiyorlar. Bu sıra meskenler, Abdülaziz vaktinde saray çalışanlarının muhtaçlıklarını karşılamak gayesiyle tesis edilmiştir. ondan sonrasında da bunların bir konut olarak kullanılması hedefiyle vakfiyelere geçirilerek resmileştirilmiştir. Sultan 2. Abdülhamid’in bu hususta oluşturduğu bir vakfiyesi vardır. Bu vakıflar genel müdürlüğünde koruma ediliyor. O vakfiye, ‘İstanbul Beşiktaş Mustafa Kemal 2010’ müzesinde uzun yıllar sergilendi. Şu anda konservasyona alındı. Bu vakfiye o periyodun bütün tezhip özelliklerini yansıttığı üzere, bu yapıların ne niyetle oluşturulduğunu ve hangi koşullarda kullanılacağını kapsıyor. Vakfiyenin sonunda ise; bu verilen kuralların yerine getirilmemesi takdirde, bedduaları ve duaları bulunuyor. Beddualar bu işin ciddiyetini yansıtmaktadır. Vakfiye kurallarına uyulmaması takdirde bu dualara maruz kalınacağı belirtiliyor” dedi.
“Maksadına uygun uzun yıllar faaliyet gösterdi”
Bu yapıların Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildikten daha sonra da gayesi doğrultusunda kullanıldığını söyleyen Özsayıner, “Sultan 2. Abdülhamid periyodunda saray çalışanlarının konutları olarak kullanıldı. sonrasındasında ise, ‘Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde olduğu için uzun yıllar vakıf memurlarının ve çalışanlarının oturduğu toplu konutlar olarak kullanıldı. Yani amacına uygun olarak uzun yıllar faaliyet gösterdi. çabucak sonrasında ise yap, işlet, devret modeline uygun bir biçimde yapılandırılarak turizme kazandırıldı” diye konuştu.
“Mustafa Kemal de burada ailesi ile birlikte kaldı”
Akaretler Sıra Konutları’nda Atatürk ve ailesinin de kaldığını belirten sanat tarihi uzmanı Zübeyde Özsayıner, “Mustafa Kemal Atatürk, annesi Zübeyde Hanım, kardeşi Makbule Cet ve evlatlığıyla bir arada şu anda 76 numaralı olan dairede uzun yıllar kaldılar. Mustafa Kemal Atatürk, 1919 yılında, buradan tophaneye gidip, oradan da Samsun’a yanlışsız hareket ediyor. Burası Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde lakin tahsisli olarak bir turizm şirketine bağlı biçimde hizmet veriyor. Günümüz toplu konutlarıyla benzerliği ise, daha fazlaca insanın konut gereksinimini karşılamak niyetiyle, büsbütün toplumsal konut mantığıyla hareket edilmiştir. Birde sanatsal olarak bir mevzu var. Ondan bahsetmek istiyorum. Orta kısımda, 2. Abdülhamid’in tablosunu yapan ‘Zonaro’ isimli İtalyan ressamın atölyesi bulunuyor. Çabucak ortada, konutların ikiye ayrıldığı kısımda yer alıyor” sözlerini kullandı.
“Amaç insanları rahat ettirmek”
Evlerin insanları rahat ettirmek gayesiyle yapıldığına dikkat çeken Özsayıner, “Fark yok. Mantık birebir. Emel insanları rahat ettirmek. Dünyada yer, ahirette iman derler. İnsanların başını sokabileceği, kendini inançta hissedebileceği bir konuta gereksinimi var. Osmanlı da bu gereksinimleri, sıra konutlar yaparak çözmeye çalışmış. Devletimiz de inşallah bu problemleri, yeni projeleri ile tahlil bulacaktır, inanıyoruz” halinde konuştu.
Osmanlı vaktinden beri vatandaşlarımızın barınma gereksinimi konusunda devlet tarafınca desteklendiğini belirten Özsayıner, “Her devirde insanların toplumsal statülerine göre geçim kahrı oluyor. Devlet memurları düşük maaşla çalışıyorlar. Onları rahat ettirmek, nefes aldırmak en azından memur olduğu sürece itimat ortasında az kira ödeyerek barınmalarını sağlıyorlardı. Bu devletimizin Osmanlı vaktinden beri hayli büyük olduğunu gösteriyor” dedi.
Son olarak Akaretler Sıra Konutları’nın mimari özelliğine de değinen Özsayıner, “Burası epey farklı bir planda tasarlanmıştır. ‘Sarkis Balyan’ isimli bir mimarın yapıtıdır. Cephelerde neo-klasik ögeler görmekteyiz. Bunlar mimarlık sanatında, ‘kagir’ yapılar olarak isimlendiriliyor. Bu cins yapılar evvelden ahşap yapıldığı için yangınlarda telef oldular. sonrasındasındaki periyotlarda kagir olarak yapılmaya başlandılar. bu türlü yangınlara karşı daha kalıcı ve sağlam olmuş oluyor” açıklamasında bulundu.
“Abdülaziz vaktinde saray çalışanlarının muhtaçlıklarını karşılamak maksadıyla tesis edilmiştir”
Osmanlı Devri’ndeki birinci toplu konutlarla ilgili bilgi veren Sanat Tarihi Uzmanı Dr. Zübeyde Cihan Özsayıner, “Bu gördüğümüz yapılar, 19. yüzyıl birinci toplu konut mantığıyla yapılmış sıra meskenler olarak geçiyorlar. Bu sıra meskenler, Abdülaziz vaktinde saray çalışanlarının muhtaçlıklarını karşılamak gayesiyle tesis edilmiştir. ondan sonrasında da bunların bir konut olarak kullanılması hedefiyle vakfiyelere geçirilerek resmileştirilmiştir. Sultan 2. Abdülhamid’in bu hususta oluşturduğu bir vakfiyesi vardır. Bu vakıflar genel müdürlüğünde koruma ediliyor. O vakfiye, ‘İstanbul Beşiktaş Mustafa Kemal 2010’ müzesinde uzun yıllar sergilendi. Şu anda konservasyona alındı. Bu vakfiye o periyodun bütün tezhip özelliklerini yansıttığı üzere, bu yapıların ne niyetle oluşturulduğunu ve hangi koşullarda kullanılacağını kapsıyor. Vakfiyenin sonunda ise; bu verilen kuralların yerine getirilmemesi takdirde, bedduaları ve duaları bulunuyor. Beddualar bu işin ciddiyetini yansıtmaktadır. Vakfiye kurallarına uyulmaması takdirde bu dualara maruz kalınacağı belirtiliyor” dedi.
“Maksadına uygun uzun yıllar faaliyet gösterdi”
Bu yapıların Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredildikten daha sonra da gayesi doğrultusunda kullanıldığını söyleyen Özsayıner, “Sultan 2. Abdülhamid periyodunda saray çalışanlarının konutları olarak kullanıldı. sonrasındasında ise, ‘Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde olduğu için uzun yıllar vakıf memurlarının ve çalışanlarının oturduğu toplu konutlar olarak kullanıldı. Yani amacına uygun olarak uzun yıllar faaliyet gösterdi. çabucak sonrasında ise yap, işlet, devret modeline uygun bir biçimde yapılandırılarak turizme kazandırıldı” diye konuştu.
“Mustafa Kemal de burada ailesi ile birlikte kaldı”
Akaretler Sıra Konutları’nda Atatürk ve ailesinin de kaldığını belirten sanat tarihi uzmanı Zübeyde Özsayıner, “Mustafa Kemal Atatürk, annesi Zübeyde Hanım, kardeşi Makbule Cet ve evlatlığıyla bir arada şu anda 76 numaralı olan dairede uzun yıllar kaldılar. Mustafa Kemal Atatürk, 1919 yılında, buradan tophaneye gidip, oradan da Samsun’a yanlışsız hareket ediyor. Burası Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün mülkiyetinde lakin tahsisli olarak bir turizm şirketine bağlı biçimde hizmet veriyor. Günümüz toplu konutlarıyla benzerliği ise, daha fazlaca insanın konut gereksinimini karşılamak niyetiyle, büsbütün toplumsal konut mantığıyla hareket edilmiştir. Birde sanatsal olarak bir mevzu var. Ondan bahsetmek istiyorum. Orta kısımda, 2. Abdülhamid’in tablosunu yapan ‘Zonaro’ isimli İtalyan ressamın atölyesi bulunuyor. Çabucak ortada, konutların ikiye ayrıldığı kısımda yer alıyor” sözlerini kullandı.
“Amaç insanları rahat ettirmek”
Evlerin insanları rahat ettirmek gayesiyle yapıldığına dikkat çeken Özsayıner, “Fark yok. Mantık birebir. Emel insanları rahat ettirmek. Dünyada yer, ahirette iman derler. İnsanların başını sokabileceği, kendini inançta hissedebileceği bir konuta gereksinimi var. Osmanlı da bu gereksinimleri, sıra konutlar yaparak çözmeye çalışmış. Devletimiz de inşallah bu problemleri, yeni projeleri ile tahlil bulacaktır, inanıyoruz” halinde konuştu.
Osmanlı vaktinden beri vatandaşlarımızın barınma gereksinimi konusunda devlet tarafınca desteklendiğini belirten Özsayıner, “Her devirde insanların toplumsal statülerine göre geçim kahrı oluyor. Devlet memurları düşük maaşla çalışıyorlar. Onları rahat ettirmek, nefes aldırmak en azından memur olduğu sürece itimat ortasında az kira ödeyerek barınmalarını sağlıyorlardı. Bu devletimizin Osmanlı vaktinden beri hayli büyük olduğunu gösteriyor” dedi.
Son olarak Akaretler Sıra Konutları’nın mimari özelliğine de değinen Özsayıner, “Burası epey farklı bir planda tasarlanmıştır. ‘Sarkis Balyan’ isimli bir mimarın yapıtıdır. Cephelerde neo-klasik ögeler görmekteyiz. Bunlar mimarlık sanatında, ‘kagir’ yapılar olarak isimlendiriliyor. Bu cins yapılar evvelden ahşap yapıldığı için yangınlarda telef oldular. sonrasındasındaki periyotlarda kagir olarak yapılmaya başlandılar. bu türlü yangınlara karşı daha kalıcı ve sağlam olmuş oluyor” açıklamasında bulundu.