2022’de dünya siyasetine savaş damga vurdu

BOTR

Yeni Üye
Rusya Ukrayna savaşı 2022 yılına damgasını vuran en kıymetli siyasi gelişmelerinden oldu.

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in talimatıyla Şubat ayı sonunda başlayan savaşta başta Kiev olmak üzere biroldukça kent Rus ordusunun saldırısına uğradı. Bu hücumun çabucak akabinde, ABD ve Avrupa Birliği (AB), Rusya’nın ilhakına karşılık olarak ekonomik ve siyasi yaptırımlar uygulama sonucu aldığını deklare etti.

Batılı ülkelerin Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırım kararları içinde en epey ses getiren yaptırım sonucu güç alanında oldu. AB üye ülkeleri, güçte arz çeşitliğini artırma gerçeğiyle yine yüzleşti.


“Tahıl Koridoru Anlaşması” ile tahıl ve gübre ihracatı gerçekleşti

Rusya ve Ukrayna’nın sahip olduğu temel tarım eserleri düşünüldüğünde, savaşın akabinde dünya genelinde besin güvencesizliği konusu öne çıktı.

Bu duruma tahlil olarak, Türkiye Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafınca 22 Temmuz’da imzalanan “Tahıl Koridoru Anlaşması” ile Ukrayna limanlarından tahıl ve gübre ihracatının yapılması hedeflendi. Muahede ile bilhassa mısır, buğday, kanola ve ayçicek yağı üzere eserler başta Avrupa ülkeleri olmak üzere biroldukça ülkeye sevk edildi.


Finlandiya ve İsveç, NATO’ya katılma sonucu aldı

Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi ile Finlandiya ve İsveç, tarafsızlık siyasetine son vererek NATO’ya katılma sonucu aldığını deklare etti. Türkiye birinci basamakta İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine karşı çıktı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdelena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, İspanya’nın başşehri Madrid’deki NATO Tepesi kapsamında 28 Haziran tarihinde bir ortaya geldi.

Görüşmenin akabinde, Türkiye, İsveç ve Finlandiya içinde üçlü memorandum imzalandı. Görüşme daha sonrası açıklama yapan İsveç Başbakanı Andersson, İsveç’te 1 Temmuz’da yürürlüğe girecek terör yasasını sıkılaştırdıklarını belirtti.

İngiltere’de siyasi kriz

İngiltere’de hükümetin bir yıl içerisinde ikinci kere değişmesi dünya siyasetindeki en kıymetli gelişmelerden biri oldu. 2019 yılında nazaranve gelen Muhafazakar Boris Johnson, koronavirüs salgını sırasında karantina kurallarını ihlal ettiği nedeni öne sürülerek eleştirildi.

Kamuoyu tarafınca oluşturulan baskıya dayanamayan Johnson 7 Temmuz 2022’de istifa ettiğini deklare etti.

İngiltere’de Johnson’dan boşalan başbakanlık koltuğuna Eylül ayı başında Dışişleri Bakanı Liz Truss oturdu.

Truss’ın, başbakanlık bakılırsavini devralmasının akabinde hükümet 23 Eylül’de toplam 45 milyar sterlini bulacak vergi kesintilerinin uygulanmasına hazırlanıldığını duyurdu.

Bu durum, ülkenin dış borçlanmasının yükseleceği beklentilerini artırarak sterlinin sert paha kaybı yaşamasına sebep oldu. Ekonomik planlara yönelik sert tenkitlerin akabinde İngiliz hükümeti, yüzde 45’lik en yüksek gelir vergisi oranını kaldırma planından vazgeçtiğini deklare etti.

Daha evvel bir hayli defa vergi indirim planının ardında duran Truss, 14 Ekim’de tenkitlere dayanamayarak Kwasi Kwarteng’i Maliye Bakanlığı bakılırsavinden aldı ve yerine Jeremy Hunt’ı atadı.

Bu gelişmelerin akabinde, 20 Ekim’de istifasını açıklayan Truss, 44 gün nazaranvde kalarak ülkenin en kısa mühlet misyonda kalan başbakanı oldu.


Truss’ın istifasının akabinde 42 yaşındaki eski Maliye Bakanı Rishi Sunak, 24 Ekim’de partinin yeni başkanı oldu. Ülkenin etnik azınlıktan gelen birinci başbakanı olarak tarihe geçen Sunak, iktisatta istikrarı hükümet gündeminin merkezine koyacağını söylemiş oldu.


Kraliçe 2. Elizabeth ömrünü kaybetti, oğlu Charles İngiltere Hükümdarı oldu

8 Eylül tarihinde 96 yaşında ömrünü kaybeden Kraliçe Elizabeth, İngiliz Monarşisinde 70 yıllık hükümdarlığıyla, “İngiltere tarihinin en uzun müddet tahtta kalan hükümdarı” unvanını aldı.

Kraliçe 2. Elizabeth, tahtta bulunduğu mühlet ortasında Winston Churchill’den Liz Truss’a kadar toplam 15 İngiliz başbakanla çalıştı.

Kraliçe Elizabeth’in vefatının akabinde 73 yaşındaki oğlu Charles tahta geçerek İngiltere Hükümdarı oldu.


İran’da “Mahsa Amini Protestoları” baş gösterdi

İran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” tarafınca “başörtüsü kurallarına uymadığı sebebi öne sürülerek” gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini hayatını kaybetti.

Bu mevt ülke genelinde, İran idaresine karşı şiddetli protestolara yol açtı. Protestolar ülke hudutlarını aşarak, dünya çapında yankı yarattı.


Çin ile ABD içinde tansiyon düşmedi

Çin ile Tayvan içindeki tansiyon, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin de dahil olmasıyla tavan yaptı. Pelosi’nin Tayvan’a resmi bir ziyaret gerçekleştireceğini açıklamasının akabinde Çin, Tayvan Boğazı’na savaş uçakları gönderdi ve Tayvan’a yönelik yeni ihracat yasağını deklare etti.

Tayvan’la birleşmeyi bir daha ana gündem unsurları ortasına alan Çin Devlet Lideri Şi Cinping, görüntü konferans metoduyla görüştüğü ABD Lideri Joe Biden’a “Tayvan’ın bağımsızlığını destekleyerek ateşle oynamaması” gerektiğini söylemiş oldu.

Pelosi 2 Ağustos tarihinde Asya çeşidi kapsamında ziyaret ettiği Tayvan’da Cumhurbaşkanı Tsai Ing-wen’le bir görüşme gerçekleştirerek, Tayvan’ı Çin’e karşı destekledikleri iletisini verdi.


Peru’da Cumhurbaşkanı Castillo vazifesinden alındı

Seçildiği günden bu yana sağ muhalefetin amacında olan Peru Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, tahlili sivil darbede arayarak feshetmek istediği Kongre tarafınca 8 Aralık’ta vazifesinden alındı ve tutuklandı. Ülkenin başına ise Dina Boluarte getirildi.

Peru’da devam eden hükümet tersi protestolarda sokaklara dökülen binlerce kişi Boluarte’nin istifasını istedi. Şovların şiddetlenmesi üzerine Boluarte 14 Aralık’ta birtakım bölgelerde olağanüstü hal ilan edildiğini duyurdu.


Brezilya’da Lula da Silva 11 yıl daha sonra bir daha devlet lideri seçildi

Brezilya’da devlet başkanlığı seçiminin ikinci tipini 31 Kasım’da yüzde 50,83 oy alan solcu eski Devlet Lideri Luiz Inacio Lula da Silva kazandı.

Brezilya’ya 2003-2010 senelerında iki devir başkanlık yapan 77 yaşındaki Lula da Silva, hakkında açılan yolsuzluk davaları niçiniyle bir buçuk yıl mahpusta kalmış, davaların düşürülmesiyle bir daha başkanlık yarışına girdi. bu biçimdelikle, Lula da Silva 11 yıl daha sonra bir daha devlet lideri olarak seçildi.