Ayçiçeği ithalatında dünya önderiyiz

mudhaber

Aktif Üye
900 bin ton ayçiçeği yağı tüketen Türkiye ithalat bağımlısı. Ayçiçeği ithalatının yüzde 65’inden çoksı Rusya ve Ukrayna’dan yapılırken kesimin yalnızca bir yıldaki ham yağ ithalatı 1.1 milyar dolar düzeyine ulaşıyor.

Rusya ve Ukrayna içindeki savaşla bir arada Türkiye’nin besin krizi tepeye ulaşırken, son olarak yurt genelinden yansıyan ayçiçeği yağı kuyrukları tarım alanındaki üretim yetersizliğini gözler önüne serdi. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği tarafınca yapılan, marketler dahil stokların nisan ortasına kadar yetebileceği açıklaması, fiyat artışı ve kıtlık telaşı ile vatandaşın raflara koşmasına niye oldu. Tüketimde değerli bir hissesi bulunan ve Türkiye’nin yıllık ortalama 900 bin ton olan ayçiçeği yağı tüketiminde tam olarak bir dışa bağımlılık kelam konusu.

ÜRETİM YETMİYOR

Tarım ve Orman Bakanlığı datalarına göre ülke mahsulünden elde edilen ayçiçeği yağı yıllık yaklaşık olarak 400-450 bin tonda kalırken, Türkiye ayçiçeği ithalatında ise dünya önderi pozisyonunda. 2021 yılında 820 bin 771 bin tona karşılık 1.1 milyar dolarlık ham ayçiçeği yağı ithal eden Türkiye, ayçiçeği ithalatında ise yüzde 32.4’lük hisse ile en yakın takipçisi olan ve ithalatta yüzde 27.8’lik hissesi bulunan 27 AB ülkesine de fark atmış durumda. Ayçiçeğinde hem ithalatçı birebir vakitte ihracatçı pozisyonda olan Türkiye’nin bu vakitte rafine ayçiçeği yağı ihracatı ise 460 bin tona karşılık 707.5 milyon dolar oldu.

YARISI RUSYA’DAN

Bakanlığın Ocak 2022 piyasa raporuna nazaran, 2019/2020 satış döneminde 3.3 milyon tonluk ayçiçeği ithalatı gerçekleştirilirken, Türkiye’nin 2020/2021 satış döneminde ithalatının yüzde 50.6’sı Rusya Federasyonu’ndan yüzde 14.6’sı Ukrayna’dan yüzde 11.5’i ise Bulgaristan’dan yapıldı.


Kişi başı tüketim 40 kilogram

Türkiye’de yağ açığını karşılamak için ithalat yoluna gidilirken Tarım ve Orman Bakanlığı datalarına nazaran 2019/20 devrinde kişi başına tüketim 40 kg iken yeterlilik derecesi yüzde 60.1. TÜİK’e bakılırsa 2021 yılında ayçiçeği üretimi 2.4 milyon ton olarak gerçekleşti.

MİLYARLARCA DOLAR ÖDENİYOR

– Türkiye Besin Dernekleri Federasyonu datalarına nazaran, besin alanında 2021 yılında en çok ithal edilen eserler sırasıyla buğday (2.3 milyar dolar), soya fasulyesi (1.5 milyar dolar) ve ham ayçiçeği yağı (1.1 milyar dolar) oldu. Bu 3 eser, toplam ithalatın yaklaşık yüzde 28.5’ini, yani 4’te 1’inden çoksını oluşturdu. 2021’de Türkiye’nin toplam bitkisel yağ ithalatı ise 3 milyar doları aşarken bunun 3’te 1’ini ham ayçiçeği yağı oluşturdu.