mudhaber
Aktif Üye
12 yaşındaki Nihat Kazanhan 14 Ocak 2015 günü bir toplumsal olay sırasında bir özel harekat polisinin ateşi kararı başından vurularak öldü.
Çocuğun öldürülmesiyle ilgili açılan davada 5 polis yargılandı. Sonuçta yalnızca Özel Harekat Polisi M.N.G.’nin çocuğu öldürme hatasından müebbet mahpus cezası ile cezalandırılmasına karar verdi. Bu ceza evvel kabahati haksız tahrik altında gerçekleştirdiği öne sürülen nedeni ile 16 yıl mahpusa, akabinde ceza muhakemesi sürecindeki olumlu davranışları ile cezanın geleceği üstündeki muhtemel tesirlerini gözettiğini açıklayarak sonuçta 13 yıl 4 ay mahpus cezası ile cezalandırılmasına karar verildi.
Nihat’ın ailesi davayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Aile müracaat dilekçesinde üç ana başlıkta ihlal argümanı ortaya koydu. Birincisi M.N.G.nin haricindeki sanık polislerin de öldürme aksiyonuna iştirak etmelerine karşın taammüden öldürme cürmü yerine kabahati bildirmeme hatasından cezalandırıldıklarına ilişkindi.
Ailenin ikinci savı, polis M.N.G.nin müracaatçıların oğullarını taammüden (doğrudan kasıt ile) öldürdüğüne yönelikti.
Son sav ise Özel Harekatçı Polis hakkında -kanunda öngörülen şartlar oluşmadığı hâlde- haksız tahrik sebebiyle ceza indiriminin uygulandığı tarafındaydı.
Anayasa Mahkemesi birinci iki iddiayı yerinde görmedi fakat haksız tahrik indirimi konusunda çarpıcı tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
“OLURSA OLSUN DİYEREK ATEŞ ETTİ”
“Mahkeme, olayın gerçekleşme şartlarını değerlendirdikten daha sonra sanık tarafınca mevt sonucu öngörülebilir bulunmasına karşın “olursa olsun.” fikriyle hareket edilerek cürmün işlendiği kararına varmıştır.
Başvurucular (aile), oğullarının mümkün kasıt ile değil de direkt kasıtla öldürüldüğü savındadır.
Somut olayda ise bu biçimde bir durumun mevcut olduğunu kabul etmek mümkün değildir. Sanık polis memurunun tüfekle şahsen orada bulunan çocukları gaye alarak ve öldürme kastıyla ateş ettiğine dair her türlü kuşkudan uzak, kesin kanıtlar elde edilmemiştir.
Sırasıyla Başsavcılık, Ağır Ceza Mahkemesi, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay sanık polis memurunun ateş ettiği taraftaki çocukların ölme riskini öngörmesine karşın buna kayıtsız kalarak ateş etme hareketini gerçekleştirdiği kanaatindedir.”
“GENEL ŞARTLARIN niçinİ ÇOCUK DEĞİL”
“Başvuruya bahis hadisede Ağır Ceza Mahkemesince müracaatçıların oğlunun vefatına niçiniyet veren polis memuru M.N.G.nin aksiyonunu haksız tahrik altında işlediği kabul edilirken birinci vakit içinderda bölgede yaşanan güvenlikle ilgili riskli duruma dikkat çekilmiştir.
Bu çerçevede birinci vakit içinderda anılan genel şartların olay tarihinde çabucak hemen 12 yaşında bir çocuk olan ölenden kaynaklanmadığı izaha muhtaç değildir.”
“OTOMATİK OLARAK ÖLDÜRÜCÜ SİLAH YASAL DEĞİLDİR”
“Ayrıca güvenlik güçlerinin yahut kolluk nazaranvlilerinin terörden kaynaklanan güvenlik riskinin yüksek olduğu yerlerde bu riskin varlığından hareketle her türlü toplantı yahut şova karşı ölçüsüz bir biçimde -otomatik olarak- öldürücü biçimde ateşli silah kullanmalarının legal olmadığı da tartışma konusu değildir.”
“SİLAHI BİREYLERE DOĞRULTMAK SON DEVA OLMALI”
“Bu cins bir olayda öldürücü nitelikte ateşli silah kullanılması, üstelik de şahıslara gerçek silahla ateş edilmesi çok istisnai şartlarda başvurulabilecek son deva olmalıdır.”
“AZ SAYIDA ÇOCUĞA MAKSAT GÖZETMEKSİZİN ATEŞ ETMEK…”
“Belirtilen konular dikkate alındığında Anayasa Mahkemesince müracaatçıların çocuklarının da ortalarında olduğu az sayıda çocuk yaşlarındaki bireyden oluşan bir kümeye yanlışsız salt bu kümeden şahısların bir kısmının polislere gerçek taş attığından bahisle direkt gaye gözetmeksizin silahla ateş edilmesi ve bunun kararında atılan fişeklerden birinin isabet etmesi kararı 12 yaşında bir çocuğun hayatını kaybetmesi halinde beden bulan hadisede, anılan istisnai şartların bulunmadığı kanaatine varılmıştır.”
“NİHAT’IN TAŞ ATTIĞI İSTİKAMETİNDE BELİRLEME YOK”
“Diğer yandan somut olayda Mahkemece, mümkün kasıtla öldürme kabahatinin haksız tahrik altında işlendiği kabul edilirken açıklanan münasebette ölen çocuğun polis memurlarına taş atan kümenin ortasında olması olgusuna dikkat çekilmiş lakin çocuğun şahsen taş atan bireylerden biri olduğu istikametinde bir belirlemede bulunulmamıştır.”
“HENÜZ 12 YAŞINDA, ALGILAMA KABİLİYETİNDEN YOKSUN”
“Ayrıca olay tarihinde çabucak hemen 12 yaşında bir çocuk olan ölenin bu bağlamda başka (taş atan) şahıslar tarafınca gerçekleştirilen aksiyonları tedbire sorumluluğunun bulunduğundan da kelam edilemez. Dahası ölen N.K. olayın yaşandığı tarihte 12 yaşında bir çocuk olarak yaşı gereği ortasında bulunduğu kalabalığın gerçekleştirdiği aksiyonların tüzel mana ve sonuçlarını algılama ve davranışlarını buna göre yönlendirme kabiliyetinden de mahrumdur.”
“HAKSIZ TAHRİKİ KABUL ETMEK MÜMKÜN DEĞİL”
“Hâl bu biçimde olunca ölen çocuğun davranışları ile direkt bir ilgi kurulmadan genel şartlara ve kitlesel aksiyonlara dayanılarak vefata niye olan silahı bireylerin bulunduğu istikamete yanlışsız ateşleyen kolluk nazaranvlisi sanık hakkında haksız tahrik şartlarının varlığını kabul etmenin Anayasa ile muhafaza altına alınmış olan ömür hakkına ait teminatlarla bağdaştığını söylemek mümkün gözükmemektedir.”
“ASGARİ HADDEN UZAKLAŞAN İNDİRİM DİKKAT ÇEKİCİ”
“Açıklanan bu konulara ek olarak Ağır Ceza Mahkemesince haksız tahrik kararlarının uygulanması sırasında minimum hadden uzaklaşılarak ceza indirimi uygulanması dikkat cazibeli bulunmuştur.”
“ATILAN TAŞLA YARALANAN POLİS YOK”
“Atılan taşların güvenlik güçlerine ya da diğer bireylere isabet edip etmediği ve bunun kararında önemli bir faydalanmanın meydana gelip gelmediği üzerinde durulmamıştır.”
“niçin ÖBÜR POLİSLERİ TAHRİK ETMEDİ DE…”
“bir daha sanık M.N.G. haricindeki öteki polis nazaranvlileri tarafınca bir hiddet ya da şiddetli eleme sebep olmayan bu durumun ismi geçen kişi bakımından niye ağır bir tahrik oluşturduğu da açıklanmamıştır.”
“HUKUKA MUHALİF SİLAH KULLANDI, CEZA ORANTISIZ”
“ötürüsıyla hukuka alışılmamış biçimde silah kullandığı tespit edilen polis memuru hakkında haksız tahrik indirimi uygulanması kararında ömür hakkını açıkça ihlal eden fiil ile fiile karşılık olarak takdir edilen ceza içinde bir orantısızlık bulunduğu değerlendirilmiştir.
Bu durumun misal ihlallerinin önüne geçilmesi maksadına matuf caydırıcılığı da engellediği kararına varılmıştır.
Sonuç olarak çocuğa yönelik Anayasa’ya açıkça ters silahlı güç kullanmasının kelam konusu olduğu müracaatta, Anayasa Mahkemesindilk evvelki yetkili mercilerce çocuğun vefatından sorumlu olduğu belirlenen polis memuru hakkında verilen cezada ömür hakkına ait anayasal garantilerle hiç bir surette bağdaşmayacak biçimde haksız tahrik indirimi yapılmasının, hayat hakkının korunmasının gereklilikleri çerçevesinde emsal ihlallerin önlenebilmesi tarafından caydırıcılığın ve mağdur müracaatçılar açısından da uygun ve kâfi bir giderimin sağlanmasına pürüz olduğu kanaatine varılmıştır.”
HÜKÜM: ÖMÜR HAKKI İHLAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi sonuçta şu kararı kurdu:
Açıklanan münasebetlerle;
Yaşam hakkının ihlal edildiğine ait savın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
Anayasa’nın 17. unsurunda teminat altına alınan hayat hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
sonucun bir meselain ömür hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için gerekli süreçler yapılmak üzere Cizre 1. Ağır Ceza Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
Başvuruculara net 90 bin TL manevi tazminatın ORTAKLAŞA ÖDENMESİNE,
sonucun bir meselain Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 25 Mayıs 2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
Çocuğun öldürülmesiyle ilgili açılan davada 5 polis yargılandı. Sonuçta yalnızca Özel Harekat Polisi M.N.G.’nin çocuğu öldürme hatasından müebbet mahpus cezası ile cezalandırılmasına karar verdi. Bu ceza evvel kabahati haksız tahrik altında gerçekleştirdiği öne sürülen nedeni ile 16 yıl mahpusa, akabinde ceza muhakemesi sürecindeki olumlu davranışları ile cezanın geleceği üstündeki muhtemel tesirlerini gözettiğini açıklayarak sonuçta 13 yıl 4 ay mahpus cezası ile cezalandırılmasına karar verildi.
Nihat’ın ailesi davayı Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı. Aile müracaat dilekçesinde üç ana başlıkta ihlal argümanı ortaya koydu. Birincisi M.N.G.nin haricindeki sanık polislerin de öldürme aksiyonuna iştirak etmelerine karşın taammüden öldürme cürmü yerine kabahati bildirmeme hatasından cezalandırıldıklarına ilişkindi.
Ailenin ikinci savı, polis M.N.G.nin müracaatçıların oğullarını taammüden (doğrudan kasıt ile) öldürdüğüne yönelikti.
Son sav ise Özel Harekatçı Polis hakkında -kanunda öngörülen şartlar oluşmadığı hâlde- haksız tahrik sebebiyle ceza indiriminin uygulandığı tarafındaydı.
Anayasa Mahkemesi birinci iki iddiayı yerinde görmedi fakat haksız tahrik indirimi konusunda çarpıcı tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
“OLURSA OLSUN DİYEREK ATEŞ ETTİ”
“Mahkeme, olayın gerçekleşme şartlarını değerlendirdikten daha sonra sanık tarafınca mevt sonucu öngörülebilir bulunmasına karşın “olursa olsun.” fikriyle hareket edilerek cürmün işlendiği kararına varmıştır.
Başvurucular (aile), oğullarının mümkün kasıt ile değil de direkt kasıtla öldürüldüğü savındadır.
Somut olayda ise bu biçimde bir durumun mevcut olduğunu kabul etmek mümkün değildir. Sanık polis memurunun tüfekle şahsen orada bulunan çocukları gaye alarak ve öldürme kastıyla ateş ettiğine dair her türlü kuşkudan uzak, kesin kanıtlar elde edilmemiştir.
Sırasıyla Başsavcılık, Ağır Ceza Mahkemesi, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay sanık polis memurunun ateş ettiği taraftaki çocukların ölme riskini öngörmesine karşın buna kayıtsız kalarak ateş etme hareketini gerçekleştirdiği kanaatindedir.”
“GENEL ŞARTLARIN niçinİ ÇOCUK DEĞİL”
“Başvuruya bahis hadisede Ağır Ceza Mahkemesince müracaatçıların oğlunun vefatına niçiniyet veren polis memuru M.N.G.nin aksiyonunu haksız tahrik altında işlediği kabul edilirken birinci vakit içinderda bölgede yaşanan güvenlikle ilgili riskli duruma dikkat çekilmiştir.
Bu çerçevede birinci vakit içinderda anılan genel şartların olay tarihinde çabucak hemen 12 yaşında bir çocuk olan ölenden kaynaklanmadığı izaha muhtaç değildir.”
“OTOMATİK OLARAK ÖLDÜRÜCÜ SİLAH YASAL DEĞİLDİR”
“Ayrıca güvenlik güçlerinin yahut kolluk nazaranvlilerinin terörden kaynaklanan güvenlik riskinin yüksek olduğu yerlerde bu riskin varlığından hareketle her türlü toplantı yahut şova karşı ölçüsüz bir biçimde -otomatik olarak- öldürücü biçimde ateşli silah kullanmalarının legal olmadığı da tartışma konusu değildir.”
“SİLAHI BİREYLERE DOĞRULTMAK SON DEVA OLMALI”
“Bu cins bir olayda öldürücü nitelikte ateşli silah kullanılması, üstelik de şahıslara gerçek silahla ateş edilmesi çok istisnai şartlarda başvurulabilecek son deva olmalıdır.”
“AZ SAYIDA ÇOCUĞA MAKSAT GÖZETMEKSİZİN ATEŞ ETMEK…”
“Belirtilen konular dikkate alındığında Anayasa Mahkemesince müracaatçıların çocuklarının da ortalarında olduğu az sayıda çocuk yaşlarındaki bireyden oluşan bir kümeye yanlışsız salt bu kümeden şahısların bir kısmının polislere gerçek taş attığından bahisle direkt gaye gözetmeksizin silahla ateş edilmesi ve bunun kararında atılan fişeklerden birinin isabet etmesi kararı 12 yaşında bir çocuğun hayatını kaybetmesi halinde beden bulan hadisede, anılan istisnai şartların bulunmadığı kanaatine varılmıştır.”
“NİHAT’IN TAŞ ATTIĞI İSTİKAMETİNDE BELİRLEME YOK”
“Diğer yandan somut olayda Mahkemece, mümkün kasıtla öldürme kabahatinin haksız tahrik altında işlendiği kabul edilirken açıklanan münasebette ölen çocuğun polis memurlarına taş atan kümenin ortasında olması olgusuna dikkat çekilmiş lakin çocuğun şahsen taş atan bireylerden biri olduğu istikametinde bir belirlemede bulunulmamıştır.”
“HENÜZ 12 YAŞINDA, ALGILAMA KABİLİYETİNDEN YOKSUN”
“Ayrıca olay tarihinde çabucak hemen 12 yaşında bir çocuk olan ölenin bu bağlamda başka (taş atan) şahıslar tarafınca gerçekleştirilen aksiyonları tedbire sorumluluğunun bulunduğundan da kelam edilemez. Dahası ölen N.K. olayın yaşandığı tarihte 12 yaşında bir çocuk olarak yaşı gereği ortasında bulunduğu kalabalığın gerçekleştirdiği aksiyonların tüzel mana ve sonuçlarını algılama ve davranışlarını buna göre yönlendirme kabiliyetinden de mahrumdur.”
“HAKSIZ TAHRİKİ KABUL ETMEK MÜMKÜN DEĞİL”
“Hâl bu biçimde olunca ölen çocuğun davranışları ile direkt bir ilgi kurulmadan genel şartlara ve kitlesel aksiyonlara dayanılarak vefata niye olan silahı bireylerin bulunduğu istikamete yanlışsız ateşleyen kolluk nazaranvlisi sanık hakkında haksız tahrik şartlarının varlığını kabul etmenin Anayasa ile muhafaza altına alınmış olan ömür hakkına ait teminatlarla bağdaştığını söylemek mümkün gözükmemektedir.”
“ASGARİ HADDEN UZAKLAŞAN İNDİRİM DİKKAT ÇEKİCİ”
“Açıklanan bu konulara ek olarak Ağır Ceza Mahkemesince haksız tahrik kararlarının uygulanması sırasında minimum hadden uzaklaşılarak ceza indirimi uygulanması dikkat cazibeli bulunmuştur.”
“ATILAN TAŞLA YARALANAN POLİS YOK”
“Atılan taşların güvenlik güçlerine ya da diğer bireylere isabet edip etmediği ve bunun kararında önemli bir faydalanmanın meydana gelip gelmediği üzerinde durulmamıştır.”
“niçin ÖBÜR POLİSLERİ TAHRİK ETMEDİ DE…”
“bir daha sanık M.N.G. haricindeki öteki polis nazaranvlileri tarafınca bir hiddet ya da şiddetli eleme sebep olmayan bu durumun ismi geçen kişi bakımından niye ağır bir tahrik oluşturduğu da açıklanmamıştır.”
“HUKUKA MUHALİF SİLAH KULLANDI, CEZA ORANTISIZ”
“ötürüsıyla hukuka alışılmamış biçimde silah kullandığı tespit edilen polis memuru hakkında haksız tahrik indirimi uygulanması kararında ömür hakkını açıkça ihlal eden fiil ile fiile karşılık olarak takdir edilen ceza içinde bir orantısızlık bulunduğu değerlendirilmiştir.
Bu durumun misal ihlallerinin önüne geçilmesi maksadına matuf caydırıcılığı da engellediği kararına varılmıştır.
Sonuç olarak çocuğa yönelik Anayasa’ya açıkça ters silahlı güç kullanmasının kelam konusu olduğu müracaatta, Anayasa Mahkemesindilk evvelki yetkili mercilerce çocuğun vefatından sorumlu olduğu belirlenen polis memuru hakkında verilen cezada ömür hakkına ait anayasal garantilerle hiç bir surette bağdaşmayacak biçimde haksız tahrik indirimi yapılmasının, hayat hakkının korunmasının gereklilikleri çerçevesinde emsal ihlallerin önlenebilmesi tarafından caydırıcılığın ve mağdur müracaatçılar açısından da uygun ve kâfi bir giderimin sağlanmasına pürüz olduğu kanaatine varılmıştır.”
HÜKÜM: ÖMÜR HAKKI İHLAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi sonuçta şu kararı kurdu:
Açıklanan münasebetlerle;
Yaşam hakkının ihlal edildiğine ait savın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
Anayasa’nın 17. unsurunda teminat altına alınan hayat hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
sonucun bir meselain ömür hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için gerekli süreçler yapılmak üzere Cizre 1. Ağır Ceza Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
Başvuruculara net 90 bin TL manevi tazminatın ORTAKLAŞA ÖDENMESİNE,
sonucun bir meselain Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 25 Mayıs 2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.