mudhaber
Aktif Üye
2016’da getirilen yargılamada amaç müddet uygulaması Anayasa Mahkemesine taşındı. AYM yargılama müddetini bakanlığın belirlemesine yapılan itirazı oyoldukcaluğuyla reddetti. 5 üyeyle bir arada karşı oy kullanan Lider Zühtü Arslan, “Süreyi yürütme organının belirlemesi yargı bağımsızlığıyla bağdaşmaz” dedi.
Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda 2016 yılında yapılan düzenlemeyle getirilen yargılamadaki maksat mühlet uygulaması Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, kanundaki, “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen amaç müddetler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Konseyinin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir” kısmının Anayasa’ya muhalif olduğunu ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’nden iptalini talep etti.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi yazısında, adil yargılanma hakkı kapsamında makul müddette yargılanmanın sağlanması için yargılama mercilerinden kaynaklanan gecikmelerin önlenmesi gayesiyle kimi önlemlerin alınmasının gerektiği hatırlatıldı. Yazıda gaye mühletlerin kim tarafınca belirleneceğinin değer arz ettiği vurgulanarak, amaç müddetlerin yürütme organınca belirlenmesinin hukuk devleti ile yargının bağımsızlığı unsurlarıyla bağdaşmadığı savunuldu. Kuralın Anayasa’nın 2. ve 138. unsurlarına karşıt olduğu sav edildi.
“OYÇOKLUĞUYLA REDDİNE”
Anayasa Mahkemesi kıymetlendirme sonunda şu kararı kurdu:
“Kanunun “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen gaye müddetler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Heyetinin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir.” kısmının Anayasa’ya ters olmadığına ve itirazın REDDİNE, Zühtü ARSLAN, Hasan Tahsin GÖKCAN, Engin YILDIRIM, Celal Mümtaz AKINCI, M. Emin KUZ ile Yusuf Şevki HAKYEMEZ’in karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA 30/12/2021 tarihinde karar verildi.”
“YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIKLA BAĞDAŞMAZ”
AYM Lideri Zühtü Arslan karşıoy öne sürülen nedeninde şunları kaydetti:
Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda 2016 yılında yapılan düzenlemeyle getirilen yargılamadaki maksat mühlet uygulaması Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi, kanundaki, “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen amaç müddetler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Konseyinin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir” kısmının Anayasa’ya muhalif olduğunu ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’nden iptalini talep etti.
Hatay 6. Asliye Ceza Mahkemesi yazısında, adil yargılanma hakkı kapsamında makul müddette yargılanmanın sağlanması için yargılama mercilerinden kaynaklanan gecikmelerin önlenmesi gayesiyle kimi önlemlerin alınmasının gerektiği hatırlatıldı. Yazıda gaye mühletlerin kim tarafınca belirleneceğinin değer arz ettiği vurgulanarak, amaç müddetlerin yürütme organınca belirlenmesinin hukuk devleti ile yargının bağımsızlığı unsurlarıyla bağdaşmadığı savunuldu. Kuralın Anayasa’nın 2. ve 138. unsurlarına karşıt olduğu sav edildi.
“OYÇOKLUĞUYLA REDDİNE”
Anayasa Mahkemesi kıymetlendirme sonunda şu kararı kurdu:
“Kanunun “…kovuşturma yahut yargılamanın tamamlanması için öngörülen gaye müddetler Yargıçlar ve Savcılar Yüksek Heyetinin görüşü alınarak Adalet Bakanlığı tarafınca belirlenir.” kısmının Anayasa’ya ters olmadığına ve itirazın REDDİNE, Zühtü ARSLAN, Hasan Tahsin GÖKCAN, Engin YILDIRIM, Celal Mümtaz AKINCI, M. Emin KUZ ile Yusuf Şevki HAKYEMEZ’in karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA 30/12/2021 tarihinde karar verildi.”
“YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE TARAFSIZLIKLA BAĞDAŞMAZ”
AYM Lideri Zühtü Arslan karşıoy öne sürülen nedeninde şunları kaydetti:
- Bu kapsamda yargılamanın makul müddette tamamlanması yargı mercilerinin nazaranvlerinin başında gelmektedir. Fakat uyulması gereken bu makul mühletin ne olduğuna yürütme organının karar vermesi, Anayasa’nın 138. unsurunda teminata alınan yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı unsuruyla bağdaşmamaktadır.
- Kuşkusuz maksat müddetin belirlenmesi, yargılamanın şu ya da bu tarafta sonuçlanmasına yönelik bir müdahale değildir. Bu manada direkt hakimin bağımsızlığını ve tarafsızlığını etkilediği de söylenemez.
- tıpkı vakitte gaye mühletin yapılacak duruşma sayılarından duruşmaların ne çoğunlukla yapılacağına, dinlenecek şahit sayısından eksperlere başvurulmasına kadar yargılama sürecine ait biroldukça ögesi etkileme potansiyeline sahip olduğu da izahtan varestedir. Bunu da son analizde kıymetlendirecek olan evrakın sahibi pozisyonundaki yargısal mercilerdir.
- Öteki yandan yargısal tarafsızlık beraberinde görünüm sorunudur. Tarafsız olmak kâfi değildir, bununla birlikte tarafsız olunduğunun görülmesi ve gösterilmesi de gerekir. Bu bakımdan amaç mühlet belirleme ytesirinin yürütmenin kesimi olan Adalet Bakanlığına verilmesi bağımsızlık ve tarafsızlık görünümünü ve algısını zedeleyebilecektir.
- Bir hususa ait temel unsur ve asıllar belirlenmeden düzenleme ytesirinin yürütmeye bırakılması Anayasa’nın 7. unsurunda korunan yasama ytesirinin devredilmezliği prensibiyle de bağdaşmayacaktır.
- İtiraz konusu kural gaye mühlete ait hiç bir temel, kural ve kriter belirlemeden bu mevzudaki yetkiyi yürütmeye bırakmaktadır. Bu niçinle kural bellilik ve yasama ytesirinin devredilmezliği prensiplerine karşıtlık teşkil etmektedir.
- Açıklanan münasebetlerle itiraz konusu kuralın Anayasa’nın 2., 7., 138. ve 140. unsurlarına ters olduğunu düşündüğümden red istikametindeki çoğunluk sonucuna katılmıyorum.