BOTR
Yeni Üye
SADİ KAYMAZ/BLOOMBERG HT ASYA TEMSİLCİSİ
Çin’de koronavirüs salgınında olayların artması ülkede yeni önlemlerin uygulanmasına niye olurken, global piyasalarda da yeni tedbirlere ait haber akışı baskı yarattı.
Hadiseler 17 milyon nüfuslu Shenzhen’de kapanma önlemlerini devreye soktu, kent Çin’de süratle gelişen teknolojinin kalbi durumunda. Başta Huawei olmak üzere epey sayıda dev teknoloji şirketinin merkezine, araştırma geliştirme merkezine yahut üretim tesisine mesken sahipliği yapıyor.
Gerçekten o tesislerden biri de Foxconn’a ilişkin. Apple’ın en büyük üreticisi pozisyonundaki şirket Shenzhen’deki iki üssünde üretimi durdurduğunu deklare etti. Analistler, birinci etapta iPhone üretiminde önemli aksaklık beklemiyor. Tayvan merkezli imalat devinin ayrıyeten Chengdu ve Zhenzhou üslerinde devasa üretim kapasitesi bulunuyor.
Buna karşın Apple tedarik zincirinde yer alan şirket payları Tokyo, Şanghay, Seul ve Hong Kong’ta bariz düşüşler gösterdi.
Öte yandan Shenzhen’in kapanması bitişiğinde yer alan Hong Kong’ta halka açık teknoloji paylarında tarihi kayıplara yol açtı. Hang Seng teknoloji endeksi günü yüzde 11 düşüşle tamamladı. Çin merkezli devlerin yer aldığı endeks 2008 finansal krizinden bu yana bu kadar büyük düşüş görmemişti.
Yabancı yatırımcılar Çin teknoloji devlerine itimadını gün geçtikçe yitiriyor. Payların zahmeti Pekin idaresinin regülasyon taarruzuyla 2020 yılı sonunda başladı. Washington’un Çinli şirketlere yönelik yaptırım tedbirleriyle devam etti. Son periyotta mali sıkılaşmanın yaklaşmasıyla satışlar hızlanmıştı. İnanç kırılması Ukrayna’daki savaş ve gerisinden Rusya üzerine inen demir perdeyle buhrana dönüştü.
Hang Seng Teknoloji Endeksi 2021 yılının Şubat ayında gördüğü 11001.7 tepesinden, bugünkü kapanış sonunda 3778.60 puana düştü. Bir seniçin biraz uzun vakitteki kaybı yüzde 70’e yakın.
Teknoloji şirketlerine yönelik yeni ataklar
Buhranda son üç dört günde Didi ve Tencent’e karşı atılan birtakım adımlar da tesirli oldu. Cuma gününden beri evvel Çinli otoriteler Didi’nin Hong Kong’ta halka arz başvurusunu reddetti, akabinde Tencent’in kara para aklamadan dolayı cezayla burun buruna olduğu haberleri düştü. WSJ kaynaklı haber niçiniyle Çin’in en pahalı şirketi olan Tencent payları Hong Kong’ta yüzde 9.79 düştü. Oyun, finansal teknoloji ve dijital ödemeler alanlarında büyük yükü bulunan kümenin Hong Kong Doları cinsinden pay fiyatı bir senede 750’den 331’e geriledi. Buharlaşan piyasa pahası en az 400 milyar dolar.
Alibaba’da kan kaybı sürüyor
Öbür taraftan bir devir yabancı yatırımcıların gözdesi pozisyonundaki Alibaba’daki kan kaybı da durmak bilmiyor.
Küme payı bugün Hong Kong’ta yüzde 10,90 düşüşle halka arzdan beri en düşük düzeyini bir dahaledi. Pay fiyatı bir buçuk senede bir daha Hong Kong Doları cinsinden 309’dan 80,9’a düştü. Yüz milyarlarca dolarlık paha buharlaşmasına yol açan düşüş kümenin kurucusu Jack Ma’nın 2020 yılı Kasım ayında Çin bankacılık sistemini eleştirmesiyle başlamıştı.
Çinli teşebbüsçüler nazarında fenomen olan Ma’yı yakan kelamlar, ‘Sistem değişmezse biz değiştireceğiz’ olmuştu. Parti idaresinin bu kelamlara yansısı ağır oldu, o kelamlar rejime bir özel kesim tehdidi olarak da algılandı.
Jilin eyaleti için de karantina sonucu çıktı
Öte yandan Shenzhen haricindeki kapanmalar da üretime darbe vuruyor. Kuzeydoğu bölümünde yer alan Jilin eyaletindeki Toyota fabrikası üretime orta vermek zorunda kaldı. 40 milyona yakın nüfuslu eyaletin ana merkezlerinden Changchun kenti hafta sonu kapanmıştı.
Ağır sanayi merkezi kent ve etrafında Çin’in oto üretiminin yüzde 10 gerçekleştiriliyor. Sayı muazzam: En az 2 milyon adet manasına geliyor.
Çin genelinde çoğunluğu Omikron varyantı kaynaklı olayların yayılma riski gün geçtikçe artıyor. Pekin idaresinin bu güne kadar uyguladığı sıfır tolerans siyasetini gevşetmesi mümkün görünse de, son derece sıkı tedbirlerden vazgeçmesi şimdi olanaksız.
Dünyanın en büyük ikinci iktisadı geçen sene 18 trilyon dolara yakın gayrı safi yurtiçi hasıla yaratmıştı. Bu yılki büyüme amacı yüzde 5,5, büyümede her 1 puanlık kayıp global hasıladan 180 milyar dolar götürebilir.
Çin’de koronavirüs salgınında olayların artması ülkede yeni önlemlerin uygulanmasına niye olurken, global piyasalarda da yeni tedbirlere ait haber akışı baskı yarattı.
Hadiseler 17 milyon nüfuslu Shenzhen’de kapanma önlemlerini devreye soktu, kent Çin’de süratle gelişen teknolojinin kalbi durumunda. Başta Huawei olmak üzere epey sayıda dev teknoloji şirketinin merkezine, araştırma geliştirme merkezine yahut üretim tesisine mesken sahipliği yapıyor.
Gerçekten o tesislerden biri de Foxconn’a ilişkin. Apple’ın en büyük üreticisi pozisyonundaki şirket Shenzhen’deki iki üssünde üretimi durdurduğunu deklare etti. Analistler, birinci etapta iPhone üretiminde önemli aksaklık beklemiyor. Tayvan merkezli imalat devinin ayrıyeten Chengdu ve Zhenzhou üslerinde devasa üretim kapasitesi bulunuyor.
Buna karşın Apple tedarik zincirinde yer alan şirket payları Tokyo, Şanghay, Seul ve Hong Kong’ta bariz düşüşler gösterdi.
Öte yandan Shenzhen’in kapanması bitişiğinde yer alan Hong Kong’ta halka açık teknoloji paylarında tarihi kayıplara yol açtı. Hang Seng teknoloji endeksi günü yüzde 11 düşüşle tamamladı. Çin merkezli devlerin yer aldığı endeks 2008 finansal krizinden bu yana bu kadar büyük düşüş görmemişti.
Yabancı yatırımcılar Çin teknoloji devlerine itimadını gün geçtikçe yitiriyor. Payların zahmeti Pekin idaresinin regülasyon taarruzuyla 2020 yılı sonunda başladı. Washington’un Çinli şirketlere yönelik yaptırım tedbirleriyle devam etti. Son periyotta mali sıkılaşmanın yaklaşmasıyla satışlar hızlanmıştı. İnanç kırılması Ukrayna’daki savaş ve gerisinden Rusya üzerine inen demir perdeyle buhrana dönüştü.
Hang Seng Teknoloji Endeksi 2021 yılının Şubat ayında gördüğü 11001.7 tepesinden, bugünkü kapanış sonunda 3778.60 puana düştü. Bir seniçin biraz uzun vakitteki kaybı yüzde 70’e yakın.
Teknoloji şirketlerine yönelik yeni ataklar
Buhranda son üç dört günde Didi ve Tencent’e karşı atılan birtakım adımlar da tesirli oldu. Cuma gününden beri evvel Çinli otoriteler Didi’nin Hong Kong’ta halka arz başvurusunu reddetti, akabinde Tencent’in kara para aklamadan dolayı cezayla burun buruna olduğu haberleri düştü. WSJ kaynaklı haber niçiniyle Çin’in en pahalı şirketi olan Tencent payları Hong Kong’ta yüzde 9.79 düştü. Oyun, finansal teknoloji ve dijital ödemeler alanlarında büyük yükü bulunan kümenin Hong Kong Doları cinsinden pay fiyatı bir senede 750’den 331’e geriledi. Buharlaşan piyasa pahası en az 400 milyar dolar.
Alibaba’da kan kaybı sürüyor
Öbür taraftan bir devir yabancı yatırımcıların gözdesi pozisyonundaki Alibaba’daki kan kaybı da durmak bilmiyor.
Küme payı bugün Hong Kong’ta yüzde 10,90 düşüşle halka arzdan beri en düşük düzeyini bir dahaledi. Pay fiyatı bir buçuk senede bir daha Hong Kong Doları cinsinden 309’dan 80,9’a düştü. Yüz milyarlarca dolarlık paha buharlaşmasına yol açan düşüş kümenin kurucusu Jack Ma’nın 2020 yılı Kasım ayında Çin bankacılık sistemini eleştirmesiyle başlamıştı.
Çinli teşebbüsçüler nazarında fenomen olan Ma’yı yakan kelamlar, ‘Sistem değişmezse biz değiştireceğiz’ olmuştu. Parti idaresinin bu kelamlara yansısı ağır oldu, o kelamlar rejime bir özel kesim tehdidi olarak da algılandı.
Jilin eyaleti için de karantina sonucu çıktı
Öte yandan Shenzhen haricindeki kapanmalar da üretime darbe vuruyor. Kuzeydoğu bölümünde yer alan Jilin eyaletindeki Toyota fabrikası üretime orta vermek zorunda kaldı. 40 milyona yakın nüfuslu eyaletin ana merkezlerinden Changchun kenti hafta sonu kapanmıştı.
Ağır sanayi merkezi kent ve etrafında Çin’in oto üretiminin yüzde 10 gerçekleştiriliyor. Sayı muazzam: En az 2 milyon adet manasına geliyor.
Çin genelinde çoğunluğu Omikron varyantı kaynaklı olayların yayılma riski gün geçtikçe artıyor. Pekin idaresinin bu güne kadar uyguladığı sıfır tolerans siyasetini gevşetmesi mümkün görünse de, son derece sıkı tedbirlerden vazgeçmesi şimdi olanaksız.
Dünyanın en büyük ikinci iktisadı geçen sene 18 trilyon dolara yakın gayrı safi yurtiçi hasıla yaratmıştı. Bu yılki büyüme amacı yüzde 5,5, büyümede her 1 puanlık kayıp global hasıladan 180 milyar dolar götürebilir.