Çin’den ABD’ye ‘Tayvan için gerekirse savaşırız’ uyarısı

BOTR

Yeni Üye
Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Vu Çien, yaptığı açıklamaya nazaran, Bakan Vey, ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile yaptığı toplantıda, “Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik teşebbüsleri her ne değerine olursa olsun bastıracağı, gerekirse bu uğurda savaşacağı” bildirisini verdi.

Vey, Austin ile Singapur’da bugün başlayan Shangri-La Diyaloğu forumu marjında görüşme gerçekleştirdi.

Çinli Bakan toplantıda ülkesinin Tayvan konusundaki konumunu ve hassasiyetlerini bir dahalerken, Çin ordusunun, Tayvan’ı anavatandan ayırmaya cüret edenlere karşı egemenliği ve toprak bütünlüğünü müdafaaya kararlı olduğunu vurguladı.

ABD’nin Tayvan’a silah satışlarının “tek Çin” prensibini ve Çin-ABD bağlarının temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’deki taahhütlerini ihlal ettiğini, Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrara ziyan verdiğini belirten Vey, Washington’ın Çin’i çevrelemek emeliyle Tayvan kartını oynamasının boşuna olduğu görüşünü lisana getirdi.

Pentagon’dan görüşmeye ait yapılan açıklamada ise Bakan Austin’in toplantıda ABD’nin “tek Çin” siyasetine bağlı olduğunun altını çizdiği, Pekin idaresine Tayvan’ı istikrarsızlaştırıcı hareketlerden kaçınması ihtarında bulunduğu kaydedildi.

Bakanlık heyetlerinin de katıldığı, 30 dakika süren toplantı, ABD’li ve Çinli bakanlar içinde yapılan birinci yüz yüze görüşme oldu.

ABD’deki idare değişiminin akabinde Washington ile Pekin’in savunma otoriteleri içindeki protokole uzun müddet karar verememesi niçiniyle bakanlar bugüne dek direkt temas kuramamıştı. Bakan Austin’in, Savunma Bakanlığı nazaranvini yürüten Vey yerine, ondan daha kıdemli bir general olan Merkezi Askeri Komite Lider Yardımcısı Şu Çiliang ile görüşmekte ısrarı savunma alanında üst seviye temasa mani olmuştu. İki bakan, birinci kere 21 Nisan’da telefon görüşmesi yapabilmişti.

Vey ve Austin bugün başlayan forumda birer konuşma da yapacak. Austin’in, yarın yapacağı konuşmada, ABD’nin Hint-Pasifik bölgesindeki savunma siyasetinin çerçevesini çizerken, Tayvan Boğazı, Kore Yarımadası ve Güney Çin Denizi’ndeki muhtemel tehditlere ve istikrarsızlık ögelerine dikkat çekmesi bekleniyor.

Ertesi gün kürsüye çıkacak Vey’in ise “Çin’in Bölge Güvenliği Vizyonu” başlıklı konuşmasında Pekin’in bölgesel güvenliğe bakışının asıllarını ortaya koyması bekleniyor.

Çin-Tayvan anlaşmazlığı

Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine, Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri Tayvan’a yerleşip, 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu teşebbüs, Çin tarafınca kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda epeyce sayıda ülkenin diplomatik bağ tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Konseyinde yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti.

Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının modülü olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilgiler kurmasına, BM’de ve öbür milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.