BOTR
Yeni Üye
Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Lideri Cengiz Eroldu, Türkiye’deki otomotiv üretiminde Türkiye’nin büyümesine paralel olarak yüzde 4,4 düzeyinde adetsel bir artış olduğunu belirterek, “Bu da alışılmış birlikteinde doğal olarak bir kapasite kullanmasında düzgünleşme getiriyor. Yüzde 60 olan kapasite kullanmasımız birinci 9 ay sonunda yüzde 66’ya yükselmiş oldu. İhracat adetlerinde de 2,4’lük bir artış var. Bu ne demek? Aslında iç piyasada bir ölçü daha yerlinin hissesi artıyor” dedi.
Ocak-Eylül periyoduna ilişkin otomotiv üretim ve ihracatına ait açıklamalar yapan OSD Lideri Eroldu, tedarik zincirinde bir yer değiştirme durumu olduğunu lisana getirdi.
Uzak Doğu üretim merkezlerinden Türkiye’ye yönelik bir hareket gözlemlediklerini tabir eden Eroldu, “Geçen gün ben İtalya Ticaret Odası’yla konuşuyordum. örneğin Türkiye’ye gelen, gelmek isteyen İtalyan firması sayısında artış var son vakit içinderda. Zira Uzak Doğu’da yaptırdıkları üretimleri Türkiye’ye taşımak istiyorlar. Artık ötürüsıyla o denli bir boyutu var. Yani Türkiye’nin o açıdan yatırım çekmeye fazlaca uygun bir konjonktürü var. Lakin Türkiye’nin zorluğu da şurada, artık CDS’lerin bu kadar yüksek olduğu bir yerde de yurt dışı borçlanma maliyetleri epey fazla” diye konuştu.
Bence yatırımın önündeki en değerli manilerden birinin, Türkiye’nin borçlanması olduğunu aktaran Eroldu, “Finansal maliyetler epeyce arttı. Bugün gidip çift dijitli Döviz bazında borçlanmak her kesimin yapabileceği bir şey değil. Genelde büyük resme baktığımız vakit burada bence fazlaca önemli bir pazar var. Kimse bu pazarı bırakmaz, bırakmak istemez. Lakin yatırımların bence ertelenmesinde, gecikmesinde bir daha finansman konusu ön plana çıkacak diye düşünüyorum” değerlendermesinde bulundu.
“ÖTV’de güncelleme gerekiyor lakin beklemiyorum”
ÖTV konusunda matrahın güncellenmesine gereksinim olduğunu lisana getiren Eroldu, “Fakat bu biçimde bir değişikliğin de olacağını ben beklemiyorum fakat natürel sonuçta bu söylentiler, bu konuşmalar da iç piyasaya ziyan veriyor bir yerde. Zira bunları dikkate alarak birtakım müşterilerde erteleme kararları olabiliyor. Bu kesinlikle yönetmemiz gereken bir mevzu. Artık doğal ihraç pazarlarındaki bu talep daralması riskine karşılık bizim kesinlikle otomotiv endüstrini korumak manasında, otomotiv endüstrinin yarattığı istihdam, otomotiv endüstrinin yarattığı ihracat, katma bedeli korumak manasında üstteki hususlarla iç piyasanın desteklenmesi bizce son derece kıymetli bir yer teşkil ediyor” açıklamasında bulundu.
Türkiye’de güç konusunda Avrupa gibisi risklerin olmamasına karşın, Avrupa’daki risklerin endüstriyi etkileyebileceğini anlatan Eroldu, bilhassa çelik, alüminyum üzere devasa yükseklikte güç kullanan tesislerde riskli bir devrin de oluşabileceğini ve bunun da ayrıyeten sanayiciyi önümüzdeki aylar için endişelendirdiğini söylemiş oldu.
“2022 yılının en berbatı geçti üzere duruyor”
Tedarik zincirindeki kırılganlık konusunda bir ölçü güzelleşme beklediklerini bildiren Eroldu, “Yani bu kırılganlık nereye kadar devam edeceği konusunda farklı farklı varsayımlar var. 2023 yılının sonuna kadar iddia var, 2023 yılının yarısına kadar varsayım var. Ancak artık bizim otomotiv endüstrinin yıl sonu varsayımlarında de bakılırsaceğiz, bir daha 2022 yılının en berbatı geçti üzere duruyor. Son çeyrekte tedarik zinciri kırılganlığı konusunda daha az etkileneceğiz üzere ancak alışılmış olay da var. İşte dünyada global çapta 3,5 milyon adet üzere bir kayba yol açtı bu gelişmeler. 2023 yılında da bir ölçü güzelleşmeyle birlikte bir daha bu problemlerin da devam edeceğini öngörüyoruz” tabirlerini kullandı.
Dünya otomotiv üretim adetlerinde bir ölçü kötüleşme olduğunu lisana getiren Eroldu, “tekrar dünya 100 milyonluk adedi gorebilir mi? Biraz güç üzere duruyor. Şu an her ne kadar varsayımlarda 2025 yılında 100 milyonluk sayılar gösterilse de şu anda 84 milyonlarda herbiçimde 80-90 milyon düzeyinde bir yerlerde kalacak. Avrupa’da durum nasıl dersek, Avrupa’daki sayılar daha paralel, yani hazirandaki iddiayla şu andaki iddia içinde da Avrupa’da büyük bir farklılık öngörülmüyor lakin esasen artık Avrupa fazlaca düşmüş durumda, 17 milyonlardan 12 milyonlara gelmiş durumda. Bunun daha aşağısı olur mu? Doğal resesyon olursa olur. Bunu da orada bakılırsacek test edeceğiz lakin şu andaki memleketler arası kuruluşların varsayımları Avrupa’da 2023 ve daha sonrasında bir ölçü artışın kelam konusu olacağı yönünde” değerlendirmesinde bulundu.
“Yerlinin hissesi artıyor”
Türkiye’deki otomotiv üretiminde ise Türkiye’nin büyümesine paralel olarak yüzde 4,4 düzeyinde adetsel bir artış olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Bu da tabi birlikteinde doğal olarak bir kapasite kullanmasında düzgünleşme getiriyor. Yüzde 60 olan kapasite kullanmasımız birinci 9 ay sonunda yüzde 66’ya yükselmiş oldu. İhracat adetlerinde de 2,4’lük bir artış var. Bu ne demek? Aslında iç piyasada bir ölçü daha yerlinin hissesi artıyor” dedi.
Cengiz Eroldu, ihracat meblağında da artış olduğunu belirterek, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Ama alışılmış bunu da uygun okumak lazım, burada artık birkaç tane fenomen var. Bir tanesi biliyorsunuz, Türkiye’deki sayıların hepsi Amerikan doları lakin otomotiv sanayi avro bazlı ithalat, avro bazlı ihracat yapıyor. Burada alışılmış gösterimde 2 milyarlık bir kayıp oluyor. Bu gerçek bir kayıp değil fakat doğal avrodan dolara çevirdiğiniz vakit parite tesirinden dolayı bir kayıp var. Öteki taraftan artan fiyatlar da var, artan maliyetlerinden dolayı artan fiyatların da ihracata getirdiği artı var. ötürüsıyla burada adetsele bakmak lazım yani adetselde aslında üretime paralel artışımız yüzde 2,4, bir daha de bu sıkıntı vakit içinder için âlâ sayılar olarak yorumluyoruz ki bilhassa natürel bu sene çipten dolayı etkilenen önemli tesislerimiz oldu. bu biçimde bir ortamda yüzde 2,4 artırmış olduk.
Otomotiv pazarı da yüzde 5,6 oranında geçen seniçin daha düşük. Bu da aslında Türkiye pazarında hâlâ bulunurluk sıkıntısının devam ettiğini gösteriyor. Yoksa Türkiye’deki talep aslında geçen seniçin daha düşük değil lakin marka bazlı hem yerli üreticilerde hem ithalatçılarda vakit zaman bulunurluk problemleri hala yaşanmaya devam ediyor o da pazarı öbür ögelerle birlikte bir ölçü aşağıda tutuyor görüşündeyiz. Olağan bilhassa finansman bahislerindeki zorluklar da Türkiye pazarının zayıf kalmasında değerli bir husus olarak dikkat çekiyor.”
“Müşteri araç almak istiyor ancak finansman sağlayamıyorlar”
Türkiye’de yenilenmesi gereken kurumsal müşterinin araç parkı olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Şimdi de müşteri var, araç almak istiyor ama finansman sağlayamıyor. O, otomotiv endüstrinin önünde önemli bir mani olarak duruyor. Öteki taraftan ağır vasıtayı az evvelden de söylemiş oldum, bilhassa otobüs işinde bir daha benzeri bir durum. Zira otobüs işinde kurumsal müşteriler var, talep var, gereksinim var ama finansmanda sorun var.” dedi.
Kendileri için bir başka değerli hususun da tedarik kaynaklı olduğunu aktaran Eroldu, “Özellikle bu ağır vasıta, kamyon ve otobüs tarafımızda değerli zira tedarik kaynaklı gecikmeler de teslimat müddetlerinde sıkıntılara yol açabiliyor. Maalesef bu da aslında bu vakitte yönetmemiz gereken bir mevzu. Doğal ki bilhassa ihalelere girildiği vakit ağır vasıta işlerinde, teklif vermek gitgide zorlaşıyor artık. Siz 3-6 ay daha sonrasına döviz bazlı da teklif verseniz yine de çok zorluk içeren bir mevzu. Yani bu da otomotiv endüstrini bugün zorlayan ögelerden bir tanesi” diye konuştu.
Hedefler küçüldü
OSD Lideri Eroldu, yıl sonu iddialarına ait ise şunları paylaştı:
“Biz aslında Ocak-Mayıs-Ekim emsal tahminlerdeyiz. Son Mayıs ayındaki varsayımımıza bakılırsa bir ölçü üyelerimizden gelen bilgiye nazaran bir ölçü azalma olacağı tarafında beklentimiz mevcut. Bizim 1 milyon 70 bin adet ile 1 milyon 140 bin adet ortası ihracat öngörümüz vardı. Sizlerle son görüşmede paylamıştık. Artık onları 40’ar bin, 30’ar bin tane azaltıyoruz lakin bir daha de şuna dikkati çekmek istiyorum, baktığımız vakit bir daha geçen seneye bakılırsa yüzde 11 ile yüzde 17 içinde bir artış gösteriyor ki birinci 9 ayda da ihracatta iki buçukluk artışımız var. Bu demek ki son çeyrekte bulunurluğun ve ihracatın daha fazla olacağı göstergesi.”
Avrupa’da elektrikli üretimin artmasıyla içten yanmalı araç üretiminin Türkiye’ye kaydırılması ihtimaline yönelik bir soruyu yanıtlayan Eroldu, “Olabilir. Zira dediğim üzere otomotiv dünyası sırf Batı Avrupa pazarından oluşmuyor. Yani bugün örneğin Avrupa’daki 27 ülkeye baktığınız vakit, Doğu Avrupa ülkelerindeki penetrasyon düzeyi de Türkiye’den çok farklı değil sonuçta. Bugün bir Romanya’da yahut Bulgaristan’da yahut Doğu Avrupa ülkelerinde de ulusal gelir Avrupa ortalamasının altında olan ülkelerde de aslında elektrifikasyon penetrasyonu fazlaca zayıf.” tabirlerini kullandı.
“Türkiye olarak olumlu ayrışıyoruz”
Merkez Bankası’nın “Dünya’da resesyonun konuşulmadığı tek ülke Türkiye” açıklamasını pahalandıran Eroldu, “Biz artık tüm bu olan bitene baktığımız vakit, Türkiye olarak müspet ayrışıyoruz şu anda. Baktığımız vakit güçte bir darboğaz beklentimiz yok. O yahut bu sebepten dolayı Türkiye bunu düzgün yönetiyor. Yani öteki taraftan da düşük faiz siyaseti aslında talebi tetikliyor. Bugün biz faizleri enflasyon düzeyine çıkarsak gayrimenkul yatırım maksadından çıkar. Bu sefer iç talepte büyük bir daralma olur. Yani o açılardan baktığınız vakit Türkiye’de bir olumlu ayrışım var” dedi.
Yatırım emelli satın almaların her ay azaldığını vurgulayan Eroldu, “Şimdilerde daha hayli gereksinim gayeli satın alma var. Kurumsal müşterilerin muhtaçlığı var şu anda fakat finansmana erişimden dolayı alamıyorlar. Ancak bu gereksinim emelli, orada bir yatırım gayesi yok. Lakin artık bir daha şunun altını çizeceğim. Alışılmış otomotiv sanayi sayılarını gördük yani Türkiye’nin mobilite muhtaçlığının yarısını karşılıyor aşağı üst. Bilhassa muhakkak yerlerde fazlaca büyük kısmını…” sözlerini kullandı.
Ocak-Eylül periyoduna ilişkin otomotiv üretim ve ihracatına ait açıklamalar yapan OSD Lideri Eroldu, tedarik zincirinde bir yer değiştirme durumu olduğunu lisana getirdi.
Uzak Doğu üretim merkezlerinden Türkiye’ye yönelik bir hareket gözlemlediklerini tabir eden Eroldu, “Geçen gün ben İtalya Ticaret Odası’yla konuşuyordum. örneğin Türkiye’ye gelen, gelmek isteyen İtalyan firması sayısında artış var son vakit içinderda. Zira Uzak Doğu’da yaptırdıkları üretimleri Türkiye’ye taşımak istiyorlar. Artık ötürüsıyla o denli bir boyutu var. Yani Türkiye’nin o açıdan yatırım çekmeye fazlaca uygun bir konjonktürü var. Lakin Türkiye’nin zorluğu da şurada, artık CDS’lerin bu kadar yüksek olduğu bir yerde de yurt dışı borçlanma maliyetleri epey fazla” diye konuştu.
Bence yatırımın önündeki en değerli manilerden birinin, Türkiye’nin borçlanması olduğunu aktaran Eroldu, “Finansal maliyetler epeyce arttı. Bugün gidip çift dijitli Döviz bazında borçlanmak her kesimin yapabileceği bir şey değil. Genelde büyük resme baktığımız vakit burada bence fazlaca önemli bir pazar var. Kimse bu pazarı bırakmaz, bırakmak istemez. Lakin yatırımların bence ertelenmesinde, gecikmesinde bir daha finansman konusu ön plana çıkacak diye düşünüyorum” değerlendermesinde bulundu.
“ÖTV’de güncelleme gerekiyor lakin beklemiyorum”
ÖTV konusunda matrahın güncellenmesine gereksinim olduğunu lisana getiren Eroldu, “Fakat bu biçimde bir değişikliğin de olacağını ben beklemiyorum fakat natürel sonuçta bu söylentiler, bu konuşmalar da iç piyasaya ziyan veriyor bir yerde. Zira bunları dikkate alarak birtakım müşterilerde erteleme kararları olabiliyor. Bu kesinlikle yönetmemiz gereken bir mevzu. Artık doğal ihraç pazarlarındaki bu talep daralması riskine karşılık bizim kesinlikle otomotiv endüstrini korumak manasında, otomotiv endüstrinin yarattığı istihdam, otomotiv endüstrinin yarattığı ihracat, katma bedeli korumak manasında üstteki hususlarla iç piyasanın desteklenmesi bizce son derece kıymetli bir yer teşkil ediyor” açıklamasında bulundu.
Türkiye’de güç konusunda Avrupa gibisi risklerin olmamasına karşın, Avrupa’daki risklerin endüstriyi etkileyebileceğini anlatan Eroldu, bilhassa çelik, alüminyum üzere devasa yükseklikte güç kullanan tesislerde riskli bir devrin de oluşabileceğini ve bunun da ayrıyeten sanayiciyi önümüzdeki aylar için endişelendirdiğini söylemiş oldu.
“2022 yılının en berbatı geçti üzere duruyor”
Tedarik zincirindeki kırılganlık konusunda bir ölçü güzelleşme beklediklerini bildiren Eroldu, “Yani bu kırılganlık nereye kadar devam edeceği konusunda farklı farklı varsayımlar var. 2023 yılının sonuna kadar iddia var, 2023 yılının yarısına kadar varsayım var. Ancak artık bizim otomotiv endüstrinin yıl sonu varsayımlarında de bakılırsaceğiz, bir daha 2022 yılının en berbatı geçti üzere duruyor. Son çeyrekte tedarik zinciri kırılganlığı konusunda daha az etkileneceğiz üzere ancak alışılmış olay da var. İşte dünyada global çapta 3,5 milyon adet üzere bir kayba yol açtı bu gelişmeler. 2023 yılında da bir ölçü güzelleşmeyle birlikte bir daha bu problemlerin da devam edeceğini öngörüyoruz” tabirlerini kullandı.
Dünya otomotiv üretim adetlerinde bir ölçü kötüleşme olduğunu lisana getiren Eroldu, “tekrar dünya 100 milyonluk adedi gorebilir mi? Biraz güç üzere duruyor. Şu an her ne kadar varsayımlarda 2025 yılında 100 milyonluk sayılar gösterilse de şu anda 84 milyonlarda herbiçimde 80-90 milyon düzeyinde bir yerlerde kalacak. Avrupa’da durum nasıl dersek, Avrupa’daki sayılar daha paralel, yani hazirandaki iddiayla şu andaki iddia içinde da Avrupa’da büyük bir farklılık öngörülmüyor lakin esasen artık Avrupa fazlaca düşmüş durumda, 17 milyonlardan 12 milyonlara gelmiş durumda. Bunun daha aşağısı olur mu? Doğal resesyon olursa olur. Bunu da orada bakılırsacek test edeceğiz lakin şu andaki memleketler arası kuruluşların varsayımları Avrupa’da 2023 ve daha sonrasında bir ölçü artışın kelam konusu olacağı yönünde” değerlendirmesinde bulundu.
“Yerlinin hissesi artıyor”
Türkiye’deki otomotiv üretiminde ise Türkiye’nin büyümesine paralel olarak yüzde 4,4 düzeyinde adetsel bir artış olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Bu da tabi birlikteinde doğal olarak bir kapasite kullanmasında düzgünleşme getiriyor. Yüzde 60 olan kapasite kullanmasımız birinci 9 ay sonunda yüzde 66’ya yükselmiş oldu. İhracat adetlerinde de 2,4’lük bir artış var. Bu ne demek? Aslında iç piyasada bir ölçü daha yerlinin hissesi artıyor” dedi.
Cengiz Eroldu, ihracat meblağında da artış olduğunu belirterek, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Ama alışılmış bunu da uygun okumak lazım, burada artık birkaç tane fenomen var. Bir tanesi biliyorsunuz, Türkiye’deki sayıların hepsi Amerikan doları lakin otomotiv sanayi avro bazlı ithalat, avro bazlı ihracat yapıyor. Burada alışılmış gösterimde 2 milyarlık bir kayıp oluyor. Bu gerçek bir kayıp değil fakat doğal avrodan dolara çevirdiğiniz vakit parite tesirinden dolayı bir kayıp var. Öteki taraftan artan fiyatlar da var, artan maliyetlerinden dolayı artan fiyatların da ihracata getirdiği artı var. ötürüsıyla burada adetsele bakmak lazım yani adetselde aslında üretime paralel artışımız yüzde 2,4, bir daha de bu sıkıntı vakit içinder için âlâ sayılar olarak yorumluyoruz ki bilhassa natürel bu sene çipten dolayı etkilenen önemli tesislerimiz oldu. bu biçimde bir ortamda yüzde 2,4 artırmış olduk.
Otomotiv pazarı da yüzde 5,6 oranında geçen seniçin daha düşük. Bu da aslında Türkiye pazarında hâlâ bulunurluk sıkıntısının devam ettiğini gösteriyor. Yoksa Türkiye’deki talep aslında geçen seniçin daha düşük değil lakin marka bazlı hem yerli üreticilerde hem ithalatçılarda vakit zaman bulunurluk problemleri hala yaşanmaya devam ediyor o da pazarı öbür ögelerle birlikte bir ölçü aşağıda tutuyor görüşündeyiz. Olağan bilhassa finansman bahislerindeki zorluklar da Türkiye pazarının zayıf kalmasında değerli bir husus olarak dikkat çekiyor.”
“Müşteri araç almak istiyor ancak finansman sağlayamıyorlar”
Türkiye’de yenilenmesi gereken kurumsal müşterinin araç parkı olduğuna dikkati çeken Eroldu, “Şimdi de müşteri var, araç almak istiyor ama finansman sağlayamıyor. O, otomotiv endüstrinin önünde önemli bir mani olarak duruyor. Öteki taraftan ağır vasıtayı az evvelden de söylemiş oldum, bilhassa otobüs işinde bir daha benzeri bir durum. Zira otobüs işinde kurumsal müşteriler var, talep var, gereksinim var ama finansmanda sorun var.” dedi.
Kendileri için bir başka değerli hususun da tedarik kaynaklı olduğunu aktaran Eroldu, “Özellikle bu ağır vasıta, kamyon ve otobüs tarafımızda değerli zira tedarik kaynaklı gecikmeler de teslimat müddetlerinde sıkıntılara yol açabiliyor. Maalesef bu da aslında bu vakitte yönetmemiz gereken bir mevzu. Doğal ki bilhassa ihalelere girildiği vakit ağır vasıta işlerinde, teklif vermek gitgide zorlaşıyor artık. Siz 3-6 ay daha sonrasına döviz bazlı da teklif verseniz yine de çok zorluk içeren bir mevzu. Yani bu da otomotiv endüstrini bugün zorlayan ögelerden bir tanesi” diye konuştu.
Hedefler küçüldü
OSD Lideri Eroldu, yıl sonu iddialarına ait ise şunları paylaştı:
“Biz aslında Ocak-Mayıs-Ekim emsal tahminlerdeyiz. Son Mayıs ayındaki varsayımımıza bakılırsa bir ölçü üyelerimizden gelen bilgiye nazaran bir ölçü azalma olacağı tarafında beklentimiz mevcut. Bizim 1 milyon 70 bin adet ile 1 milyon 140 bin adet ortası ihracat öngörümüz vardı. Sizlerle son görüşmede paylamıştık. Artık onları 40’ar bin, 30’ar bin tane azaltıyoruz lakin bir daha de şuna dikkati çekmek istiyorum, baktığımız vakit bir daha geçen seneye bakılırsa yüzde 11 ile yüzde 17 içinde bir artış gösteriyor ki birinci 9 ayda da ihracatta iki buçukluk artışımız var. Bu demek ki son çeyrekte bulunurluğun ve ihracatın daha fazla olacağı göstergesi.”
Avrupa’da elektrikli üretimin artmasıyla içten yanmalı araç üretiminin Türkiye’ye kaydırılması ihtimaline yönelik bir soruyu yanıtlayan Eroldu, “Olabilir. Zira dediğim üzere otomotiv dünyası sırf Batı Avrupa pazarından oluşmuyor. Yani bugün örneğin Avrupa’daki 27 ülkeye baktığınız vakit, Doğu Avrupa ülkelerindeki penetrasyon düzeyi de Türkiye’den çok farklı değil sonuçta. Bugün bir Romanya’da yahut Bulgaristan’da yahut Doğu Avrupa ülkelerinde de ulusal gelir Avrupa ortalamasının altında olan ülkelerde de aslında elektrifikasyon penetrasyonu fazlaca zayıf.” tabirlerini kullandı.
“Türkiye olarak olumlu ayrışıyoruz”
Merkez Bankası’nın “Dünya’da resesyonun konuşulmadığı tek ülke Türkiye” açıklamasını pahalandıran Eroldu, “Biz artık tüm bu olan bitene baktığımız vakit, Türkiye olarak müspet ayrışıyoruz şu anda. Baktığımız vakit güçte bir darboğaz beklentimiz yok. O yahut bu sebepten dolayı Türkiye bunu düzgün yönetiyor. Yani öteki taraftan da düşük faiz siyaseti aslında talebi tetikliyor. Bugün biz faizleri enflasyon düzeyine çıkarsak gayrimenkul yatırım maksadından çıkar. Bu sefer iç talepte büyük bir daralma olur. Yani o açılardan baktığınız vakit Türkiye’de bir olumlu ayrışım var” dedi.
Yatırım emelli satın almaların her ay azaldığını vurgulayan Eroldu, “Şimdilerde daha hayli gereksinim gayeli satın alma var. Kurumsal müşterilerin muhtaçlığı var şu anda fakat finansmana erişimden dolayı alamıyorlar. Ancak bu gereksinim emelli, orada bir yatırım gayesi yok. Lakin artık bir daha şunun altını çizeceğim. Alışılmış otomotiv sanayi sayılarını gördük yani Türkiye’nin mobilite muhtaçlığının yarısını karşılıyor aşağı üst. Bilhassa muhakkak yerlerde fazlaca büyük kısmını…” sözlerini kullandı.