BOTR
Yeni Üye
Kurumun, tarım eserleri alanında yürütülen kesim incelemesi kapsamında hazırladığı “Yaş Zerzevat ve Meyve Dal İncelemesi Raporu” tamamlandı.
AA muhabirinin rapordan yaptığı derlemeye nazaran, yaş zerzevat ve meyveler, epeyce sayıda el değiştirerek, toplayıcı, simsar, komiteci, tüccar üzere ortacılar yoluyla tüketiciye ulaştırılıyor. Yaş meyve ve sebzede üretici örgütlenmesinin arzulanan seviyede olmaması, pazarlama kanalının uzamasına ve tüketicinin ödediği paradan üreticinin eline geçen ölçünün düşmesine yol açıyor.
Sonuncu eser fiyatlarında yaşanan fiyat artışı yahut düşüşü daha sonraki yıl üretimini de direkt etkilerken, üretim eksikliği yahut fazlalığı ortaya çıkıyor. Bu durum, ziraî eser fiyatlarındaki istikrarsızlığın en kıymetli niçinlerinden birini oluşturuyor.
Ziraî eserler, iklim, hava şartları, kuraklık, hastalık, coğrafya üzere faktörlere bağlı olması niçiniyle de etkileniyor. Yaş meyve ve sebzelerin çabuk bozulabilir eserler olmaları, depolama imkanlarının yetersiz, raf ömürlerinin kısa olması da fiyat hareketliliğine niye oluyor. Türkiye’de bu mamüllerin pazarlanması özel kesim tarafınca yapılırken, üreticiden tüketiciye olan pazarlama kanalında çoklukla kurulcu, tüccar ve perakendeciler bakılırsav alıyor.
Ziraî üretim gerçekleştiren oyuncular kıymetli oranda rekabet ederken, bu oyuncular gereksinimleri olan girdileri sıklıkla “oligopol” piyasalardan sağlıyor. Kelam konusu sorunun üreticiler üstündeki etkisinin hafifçeletilmesi gerekiyor. Bu imkanın sağlanamadığı durumda ise tarım sanayisinin karlılıktan uzaklaşması ve üretim ölçüsünün azalması ve ötürüsıyla eser meblağlarının artması bekleniyor.
– “Ülke çapında merkez birliği oluşturulsun” önerisi
Küçük çiftçiler, mamüllerini satarken sıklıkla aracı tüccar ya da komitecilerle karşı karşıya kalıyor. Bu elden ele geçişler kararında eserin fiyatı artıyor ve bu yüksek fiyat tüketici talebinin düşmesine niye oluyor.
Üretici ile tüketici içinde rol oynayan aracıları ortadan kaldırma ve aracıların elde ettiği karı en aza indirme konusunda tarım satış kooperatiflerinin kıymetli bir rolü bulunuyor.
Raporda, bağımsız olarak faaliyet gösteren bir tarım satış kooperatifinin, lokal aracılarla rekabet edebilmesine, birtakım aracıları ortadan kaldırabilmesine ve ortaklarına birtakım teknik avantajlar sağlayabilmesine rağmen kimi mamüllerin imalatını ya da ihracatını elinde bulunduran büyük tüccar ve sanayicilerle rekabet etmesi için bölge çapında birlikler ve ülke çapında bir merkez birliği oluşturmaları önerildi.
– “Alıcı gücün berbata kullanılması önlenmeli”
Kelam konusu raporda zincir marketlerin hisseleri da ele alındı. Buna bakılırsa, sadece 4 teşebbüs pazarın yarısından fazlasına hakim durumda. Pazardaki en büyük 10 oyuncuya bakıldığında ise bu sayı yüzde 63 düzeylerine ulaşıyor. Sayılar, organize perakende pazarı içerisinde ağırlaşma oranlarının yıllar prestijiyle önemli oranda arttığını gösteriyor.
Perakende dalında süpermarketlerin hissesinin artıyor olması mamüllerin üretildiği, paketlendiği ve tedarik edildiği pazarı da şekillendirmeye başladı. Bu ağırlaşmanın neticelerindan biri de bu yapıların tedarik zincirindeki alıcı gücünün artışı olarak ortaya çıktı. Satışların peşin, ödemelerin uzun vadeye yayılması zincir marketlere değerli bir fon kaynağı yaratıyor.
Ziraî üreticilerin, zincirin öteki aktörleri karşısında müzakerelerinde hayli az pazarlık gücüne sahip olduğu belirtilen raporda, tedarik zincirindeki öteki aktörlerin güçlerinin sonlandırılması durumunda, çiftçilerin gelirlerinin artırılması, arz güvenliği ve tüketici meblağlarının makul düzeylere gelmesi, gayelere bir arada ulaşılabilmesinin mümkün hale geleceği tabir edildi.
Perakendecilerin gücü, tedarikçiler üstündeki tesirlerinin yanı sıra tüketici tercihlerinin azalması, daha yüksek fiyatlar ve inovasyon üstündeki sonuçları ile tüketiciyi de etkiliyor. Perakendeciler pazarda sahip oldukları güç niçiniyle tüketici talebini, tüketicilerin neyi, nasıl ve nerede satın aldıklarını şekillendiriyor.
Süpermarketlerin perakende düzeyindeki pazar gücü ve tedarik düzeyinde sahip oldukları alıcı gücü birbirini güçlendiriyor. Pazar gücü arttıkça perakendeci daha uygun şartlarda alım yapabilir ve daha düşük fiyatlarla bu eserler tüketiciye sunulabilir. Bu durum da pazar gücünün artmasına niye oluyor.
Raporda, süratli tüketim malları perakendeciliği alanında faaliyet gösteren teşebbüslerin gerek pazar hisseleri gerekse alıcı güçleri değerli ölçüde arttığından alıcı gücünün berbata kullanılmasını önlemek gayesiyle düzenlemeler yapılması gerektiği bildirildi.
– “Tarımsal girdilerde yerli üretim sağlanmalı”
Raporda, tarım piyasalarında hem arz güvenliği birebir vakitte fiyat istikrarı açısından alınması gereken tedbirlere ait tekliflere de yer verildi.
Buna göre, Türkiye’de ziraî üretim, en kıymetli girdi kalemleri olan akaryakıt, gübre, tohum ve ilaçta ithalata ve ötürüsı ile döviz kuruna bağımlı olunması niçiniyle çok maliyetli. Bu niçinle kısa periyotta kelam konusu girdilerin sübvanse edilmesi, uzun periyotta ise bu alanlarda olabildiğince yerli üretimin sağlanması hem fiyatlar tıpkı vakitte arz güvenliği için ehemmiyet taşıyor.
Kâfi üretimin sağlanması için ihracat ve ithalat siyasetleri da dahil olmak üzere, “üretim planlaması” yapılması, bunun için Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde kurul oluşturulması, destekleme siyasetleri, üretim planlaması kapsamında bir daha ele alınması rapordaki tavsiyeler içinde yer aldı.
Tedarik zincirinin uzunluğunun kısaltılması için aracıların (tüccar, komiteciler, nakliyeciler, depolama) üstlendikleri işlevlerin üretici birlikleri vasıtası ile yerine getirilmesi, bu çerçevede üretici birliklerinin bir daha yapılandırılması, Tarım ve Orman ile Ticaret bakanlıkları önderliğinde kurul oluşturulması gerektiği açıklandı.
Raporda, çiftçilerin gelirlerinin artırılmasına yönelik dayanak düzeneklerinin artırılması, ziraî dayanaklar ekim öncesi açıklanması ve bunun uzun devirli olması, zarurî fiyat bildirimleri yanında üretim, kapasite, stok, ticaret üzere piyasa bilgilerine çiftçilerin ulaşması için piyasa şeffaflığının artırılmasına yönelik sistemlerin hayata geçirilmesi önerildi.
İstenmeyen üretim ölçüsü dalgalanmasının önüne geçmek için tarım bölümünde çiftçilerin üretim tercihlerini şekillendirmeleri için yeni ekim datalarının olabildiğince şeffaf biçimde paylaşılması rapordaki tavsiyeler içinde yer aldı.
Ziraî üretimin devamlılığın sağlanabilmesini için risk idaresi kapsamında ziraî sigortaların yaygınlaştırılması ve müdafaanın artırılması gerektiği belirtilen raporda, tarımın finansmanı için yeni düzenekler geliştirilmesi ve finansman maliyetlerinin aşağıya çekilmesinin değerine işaret edildi.
Raporda, zincir marketlerin alıcı güçlerinin sonlandırılması için Ticaret Bakanlığı nezdinde haksız ticaret uygulamalarına yönelik önlemlerin hayata geçirilmesi ve bu uygulamaların sıkı bir biçimde denetlenmesi gerektiği de kaydedildi.
AA muhabirinin rapordan yaptığı derlemeye nazaran, yaş zerzevat ve meyveler, epeyce sayıda el değiştirerek, toplayıcı, simsar, komiteci, tüccar üzere ortacılar yoluyla tüketiciye ulaştırılıyor. Yaş meyve ve sebzede üretici örgütlenmesinin arzulanan seviyede olmaması, pazarlama kanalının uzamasına ve tüketicinin ödediği paradan üreticinin eline geçen ölçünün düşmesine yol açıyor.
Sonuncu eser fiyatlarında yaşanan fiyat artışı yahut düşüşü daha sonraki yıl üretimini de direkt etkilerken, üretim eksikliği yahut fazlalığı ortaya çıkıyor. Bu durum, ziraî eser fiyatlarındaki istikrarsızlığın en kıymetli niçinlerinden birini oluşturuyor.
Ziraî eserler, iklim, hava şartları, kuraklık, hastalık, coğrafya üzere faktörlere bağlı olması niçiniyle de etkileniyor. Yaş meyve ve sebzelerin çabuk bozulabilir eserler olmaları, depolama imkanlarının yetersiz, raf ömürlerinin kısa olması da fiyat hareketliliğine niye oluyor. Türkiye’de bu mamüllerin pazarlanması özel kesim tarafınca yapılırken, üreticiden tüketiciye olan pazarlama kanalında çoklukla kurulcu, tüccar ve perakendeciler bakılırsav alıyor.
Ziraî üretim gerçekleştiren oyuncular kıymetli oranda rekabet ederken, bu oyuncular gereksinimleri olan girdileri sıklıkla “oligopol” piyasalardan sağlıyor. Kelam konusu sorunun üreticiler üstündeki etkisinin hafifçeletilmesi gerekiyor. Bu imkanın sağlanamadığı durumda ise tarım sanayisinin karlılıktan uzaklaşması ve üretim ölçüsünün azalması ve ötürüsıyla eser meblağlarının artması bekleniyor.
– “Ülke çapında merkez birliği oluşturulsun” önerisi
Küçük çiftçiler, mamüllerini satarken sıklıkla aracı tüccar ya da komitecilerle karşı karşıya kalıyor. Bu elden ele geçişler kararında eserin fiyatı artıyor ve bu yüksek fiyat tüketici talebinin düşmesine niye oluyor.
Üretici ile tüketici içinde rol oynayan aracıları ortadan kaldırma ve aracıların elde ettiği karı en aza indirme konusunda tarım satış kooperatiflerinin kıymetli bir rolü bulunuyor.
Raporda, bağımsız olarak faaliyet gösteren bir tarım satış kooperatifinin, lokal aracılarla rekabet edebilmesine, birtakım aracıları ortadan kaldırabilmesine ve ortaklarına birtakım teknik avantajlar sağlayabilmesine rağmen kimi mamüllerin imalatını ya da ihracatını elinde bulunduran büyük tüccar ve sanayicilerle rekabet etmesi için bölge çapında birlikler ve ülke çapında bir merkez birliği oluşturmaları önerildi.
– “Alıcı gücün berbata kullanılması önlenmeli”
Kelam konusu raporda zincir marketlerin hisseleri da ele alındı. Buna bakılırsa, sadece 4 teşebbüs pazarın yarısından fazlasına hakim durumda. Pazardaki en büyük 10 oyuncuya bakıldığında ise bu sayı yüzde 63 düzeylerine ulaşıyor. Sayılar, organize perakende pazarı içerisinde ağırlaşma oranlarının yıllar prestijiyle önemli oranda arttığını gösteriyor.
Perakende dalında süpermarketlerin hissesinin artıyor olması mamüllerin üretildiği, paketlendiği ve tedarik edildiği pazarı da şekillendirmeye başladı. Bu ağırlaşmanın neticelerindan biri de bu yapıların tedarik zincirindeki alıcı gücünün artışı olarak ortaya çıktı. Satışların peşin, ödemelerin uzun vadeye yayılması zincir marketlere değerli bir fon kaynağı yaratıyor.
Ziraî üreticilerin, zincirin öteki aktörleri karşısında müzakerelerinde hayli az pazarlık gücüne sahip olduğu belirtilen raporda, tedarik zincirindeki öteki aktörlerin güçlerinin sonlandırılması durumunda, çiftçilerin gelirlerinin artırılması, arz güvenliği ve tüketici meblağlarının makul düzeylere gelmesi, gayelere bir arada ulaşılabilmesinin mümkün hale geleceği tabir edildi.
Perakendecilerin gücü, tedarikçiler üstündeki tesirlerinin yanı sıra tüketici tercihlerinin azalması, daha yüksek fiyatlar ve inovasyon üstündeki sonuçları ile tüketiciyi de etkiliyor. Perakendeciler pazarda sahip oldukları güç niçiniyle tüketici talebini, tüketicilerin neyi, nasıl ve nerede satın aldıklarını şekillendiriyor.
Süpermarketlerin perakende düzeyindeki pazar gücü ve tedarik düzeyinde sahip oldukları alıcı gücü birbirini güçlendiriyor. Pazar gücü arttıkça perakendeci daha uygun şartlarda alım yapabilir ve daha düşük fiyatlarla bu eserler tüketiciye sunulabilir. Bu durum da pazar gücünün artmasına niye oluyor.
Raporda, süratli tüketim malları perakendeciliği alanında faaliyet gösteren teşebbüslerin gerek pazar hisseleri gerekse alıcı güçleri değerli ölçüde arttığından alıcı gücünün berbata kullanılmasını önlemek gayesiyle düzenlemeler yapılması gerektiği bildirildi.
– “Tarımsal girdilerde yerli üretim sağlanmalı”
Raporda, tarım piyasalarında hem arz güvenliği birebir vakitte fiyat istikrarı açısından alınması gereken tedbirlere ait tekliflere de yer verildi.
Buna göre, Türkiye’de ziraî üretim, en kıymetli girdi kalemleri olan akaryakıt, gübre, tohum ve ilaçta ithalata ve ötürüsı ile döviz kuruna bağımlı olunması niçiniyle çok maliyetli. Bu niçinle kısa periyotta kelam konusu girdilerin sübvanse edilmesi, uzun periyotta ise bu alanlarda olabildiğince yerli üretimin sağlanması hem fiyatlar tıpkı vakitte arz güvenliği için ehemmiyet taşıyor.
Kâfi üretimin sağlanması için ihracat ve ithalat siyasetleri da dahil olmak üzere, “üretim planlaması” yapılması, bunun için Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde kurul oluşturulması, destekleme siyasetleri, üretim planlaması kapsamında bir daha ele alınması rapordaki tavsiyeler içinde yer aldı.
Tedarik zincirinin uzunluğunun kısaltılması için aracıların (tüccar, komiteciler, nakliyeciler, depolama) üstlendikleri işlevlerin üretici birlikleri vasıtası ile yerine getirilmesi, bu çerçevede üretici birliklerinin bir daha yapılandırılması, Tarım ve Orman ile Ticaret bakanlıkları önderliğinde kurul oluşturulması gerektiği açıklandı.
Raporda, çiftçilerin gelirlerinin artırılmasına yönelik dayanak düzeneklerinin artırılması, ziraî dayanaklar ekim öncesi açıklanması ve bunun uzun devirli olması, zarurî fiyat bildirimleri yanında üretim, kapasite, stok, ticaret üzere piyasa bilgilerine çiftçilerin ulaşması için piyasa şeffaflığının artırılmasına yönelik sistemlerin hayata geçirilmesi önerildi.
İstenmeyen üretim ölçüsü dalgalanmasının önüne geçmek için tarım bölümünde çiftçilerin üretim tercihlerini şekillendirmeleri için yeni ekim datalarının olabildiğince şeffaf biçimde paylaşılması rapordaki tavsiyeler içinde yer aldı.
Ziraî üretimin devamlılığın sağlanabilmesini için risk idaresi kapsamında ziraî sigortaların yaygınlaştırılması ve müdafaanın artırılması gerektiği belirtilen raporda, tarımın finansmanı için yeni düzenekler geliştirilmesi ve finansman maliyetlerinin aşağıya çekilmesinin değerine işaret edildi.
Raporda, zincir marketlerin alıcı güçlerinin sonlandırılması için Ticaret Bakanlığı nezdinde haksız ticaret uygulamalarına yönelik önlemlerin hayata geçirilmesi ve bu uygulamaların sıkı bir biçimde denetlenmesi gerektiği de kaydedildi.