Rusya-Ukrayna savaşı ekmek fiyatlarını vurdu

BOTR

Yeni Üye
Rusya’nın Ukrayna’ya askeri müdahalesiyle ziraî emtia fiyatlarındaki yükseliş ivme kazanırken, artan fiyatlar global besin enflasyonu için üst istikametli risk oluşturuyor.

Dünya buğday ihracatında değerli bir role sahip Rusya ve Ukrayna içindeki tansiyon, buğday arzının olumsuz etkilenebileceğine, fiyatlardaki üst istikametli baskının sürebileceğine ve bu ülkelerin buğday ihracatının durma noktasına gelebileceğine dair tasaları artıyor.

Azak Denizi ve Karadeniz’deki birfazlaca limanın kapalı olması, sigorta yapılamaması, nakliye maliyetlerinin yüksek olması ve birtakım gemilerin savaş bölgesine yönelik rotaları kullanmayı tercih etmemesi sorunu daha da ağırlaştırıyor.

Buğdayın fiyatı tarihi düzeylere ulaşırken, ayçiçek yağı ve soya fasulyesinde de kıtlık riskinin bulunduğu belirtiliyor.

Gübre fiyatları ise artmaya devam ederken, yaşanan son gelişmeler tarım kesiminin esas tedarikçi ülkeler olan Rusya ve Ukrayna’ya ne kadar bağımlı olduğunu gösteriyor.

14 yılın doruğundaki buğday fiyatlarının ekmeğin maliyetini artırması bekleniyor

Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik sert ekonomik yaptırımlarına karşın Ukrayna’da savaş devam ederken, global arza ait telaşların artmasıyla buğday meblağlarının 14 yılın doruğuna ulaştığı dikkati çekiyor.

Chicago Borsasında (CBOT) buğday fiyatları kile başına 4 Mart’ta 12,09 dolarla 2008’den bu yana en yüksek düzeyini gördü. bu biçimdece en temel besin hususlarından biri olan buğday fiyatları hafta boyunca yüzde 40’tan fazla artış gösterdi.

Uzmanlar, şubat ve mart 2008’deki kısa periyodik artışlar haricinde, buğdayın çağdaş tarihte bugün olduğundan daha değerli olmadığını belirtiyor. Buğday fiyatının nerede tepe yapacağını kestirim etmek zorlaşırken, 2008’de kaydedilen 13,17 dolarlık tepeyi geçmesinin fazlaca yakın olduğuna kesin gözüyle bakılıyor.

Bu yükselişin halihazırda yüksek seyreden global besin fiyatlarını daha da olumsuz etkilemesi öngörülürken, un ve yem üretiminde kullanılan buğday fiyatlarındaki artışın ekmek, makarna ve bisküvi üzere mamüllerin fiyatını da artırması bekleniyor.

Ukrayna ve Rusya dünya pazarının kıymetli buğday üreticileri

Yaklaşık yüzde 70’i verimli topraklarla kaplı olan Ukrayna’nın 32 milyon hektarlık ekilebilir toprağa sahip olduğu belirtiliyor. Bu oran tüm Avrupa Birliği’ndeki (AB) ekilebilir arazinin 3’te 1’ine tekabül ediyor.

Son 20 yılda Ukrayna tarımı yükseliş yaşarken, bugün ülkenin dünyanın en büyük 10 tahıl ihracatçısından biri olduğu kaydediliyor.

Rusya ve Ukrayna, dünya buğdayının yaklaşık yüzde 14’ünü üretiyor ve bu oran global buğday ihracatının neredeyse 3’te 1’ini oluşturuyor.

İki ülkenin global buğday ihracatındaki toplam hisselerinin 2019’da yüzde 25 seviyesinde olduğu kayıtlarda yer alıyor.

Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya’nın 2019’da global buğday ihracatındaki hissesi yaklaşık yüzde 18 seviyesinde bulunuyor. Yüzsenelerdır değerli bir buğday üreticisi pozisyonunda olan ve Avrupa’nın “ekmek sepeti” olarak da isimlendirilen Ukrayna ise dünyanın en büyük 5’inci buğday ihracatçısı olarak ön plana çıkıyor.

Buğday fiyatlarındaki artış et mamüllerinin fiyatlarını da tehdit ediyor

Rusya-Ukrayna savaşıyla sürat kazanan buğday fiyatlarındaki artışın bilhassa Asya ve Afrika’da buğday ithal eden ülkeler için maliyeti artıracağı ve sonuçlarının ağır olacağı iddia ediliyor.

Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü (FAO) bilgilerine bakılırsa, 2020’de Lübnan’da tüketilen tüm buğdayın yaklaşık yüzde 50’si, Yemen’de yüzde 22’si ve Libya’da yüzde 43’ü Ukrayna’dan ithal ediliyor.

Savaşın tesiriyle güç fiyatlarındaki yükseliş, gübre fiyatlarındaki artışla birlikte besin fiyatlarındaki yükselişi destekliyor.

Çatışmaların tesiriyle tahrip edilen yollar üzere ulaşımda yaşanan zorlukların ve azalan üretimin, muhtemel bir “buğday kıtlığı” kaygısını de birlikteinde getirmesi bekleniyor.

Uzmanlar, global buğday arzının yüzde 35’inin hayvan yemi için kullanıldığına işaret ederken, bu durumdan et ve öteki hayvansal mamüllerin fiyatlarının da ziyan gorebileceğine dikkati çekiyor.

Halihazırda güç kriziyle uğraş eden AB’nin savaşla bir arada besin arzında dert yaşaması beklemezken, fiyatların artmasına kesin gözüyle bakılıyor.

“Fiyatlardaki yükselişin sonu görünmüyor”

Commerzbank Kıdemli Emtia Analisti Carsten Fritsch, buğday fiyatının hafta başından bu yana yaklaşık yüzde 40 arttığını belirtti.

Fritsch, “Yükselişin sonu görünmüyor zira dünya buğday ihracatının yüzde 30’u Ukrayna’daki savaş niçiniyle global pazarda kesildi.” değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna’nın hafta başında Karadeniz limanlarını Rus saldırısının sonuna kadar kapalı tutacağını anımsatan Fritsch, Ukrayna’dan deniz yoluyla buğday sevkiyatının yapılamayacağını aktardı.

Fritsch, Rusya’nın da buğday ihraç etmekte zorlanmasının mümkün olduğunu, hiç bir geminin kriz bölgesine gitmeye istekli olmayacağını kaydetti.

Devam eden savaş bu yılki mahsulün ekimini de zorlaştırabilir

Sigorta şirketlerinin bunu karşılamak için kıymetli ölçüde daha yüksek primler talep edeceğine dikkati çeken Fritsch, nakliye şirketlerinin Rusya’dan yahut Rusya’ya yapılan teslimatlar için sipariş kabul etmediğini belirtti. Fritsch, “Her durumda şimdi hiç bir alıcı şu anda Rusya’dan buğday sipariş etmeye istekli değil.” sözünü kullandı.

Yüksek meblağların talebi frenlemeye başladığına dair işaretler olduğuna dikkati çeken Fritsch, talebin mümkün olan her yerde alternatif tahıl çeşitlerine kaymasının beklenen olduğunu belirtti.

Fritsch, bu niçinle mısır meblağlarının da son günlerde kıymetli ölçüde arttığına işaret ederek, mısırın hafta başından bu yana yüzde 20’lik kıymet kazandığını bildirdi.

Mısırın da Ukrayna’daki savaştan etkilendiğini belirten Fritsch, dünya mısır ihracatının neredeyse 5’te 1’inin Karadeniz bölgesinden geldiğini, Ukrayna’nın dünyanın en büyük mısır ihracatçılarından biri olduğunu söz etti.

Fritsch, devam eden savaşın bu yılki mahsulün ekilmesini de zorlaştırabileceğini lisana getirdi.