BOTR
Yeni Üye
ÇAĞLAR KUZLUKLUOĞLU – BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
Piyasalar ve ekonomiler hala tam manasıyla sona ermeyen pandeminin yükünü sırtlamaya çalışırken çıkan savaş tüm istikrarları etkiledi.
Yükselen enflasyon ve yavaşlayan büyüme tüm dünyada kaygılara yol açarken, kimi uzmanlar stagflasyon riskini konuşurken yetmişlerle kıyaslamaların daha dikkatli yapılması gerektiği kanısında.
Financial Times’dan Valentina Romei’nin, data ve görselleştirme uzmanı Alan Smith ile derlediği çalışmada tüm belirsizlik ve risklere rağmen mevcut tablonun 1970’lerden farklı olduğu görüşü öne çıkıyor.
2022 başlarken biroldukca ekonomist, global çapta kuvvetli ekonomik toparlanmanın ivme kaybederek de olsa devam edeceğini düşünüyordu. Şirketler faaliyetlerine daha yüksek kapasitede ağırlaşacak, tüketiciler erteledikleri harcamaları gerçekleştirecek ve birikimlerinin tadını çıkaracaktı.
Özetle; 1918-1921 yılları içinde “İspanyol Gribi” niçiniyle yaşanan süreci izleyen periyottaki “tüketim çılgınlığı”na emsal yeni bir devir bekleniyordu.
Fakat birkaç ay içerisinde yetmişlerdeki petrol krizini, yüksek enflasyonu ve düşük büyüme risklerini andığımız bir “stagflasyon” gündemine gelindi. Pandeminden çıkışta arz-tedarik problemleri ile baş gösteren meseleler silsilesini savaş izlerken, biroldukca ülkede enflasyon beklentileri süratle üst ve büyüme beklentileri süratle aşağı istikamette revize edilmeye başlandı.
Emtia şoku yaşanıyor
Siyaset yapıcılar geç de olsa para siyasetleri aracılığı ile “sıkılaşma” seçeneğine yönelirken bir yandan da büyümeye dair yükselen riskleri nasıl bertaraf edebileceklerini düşünmek zorunda kaldılar. Savaş öncesinde ABD’den İngiltere ve AB’ye uzanan ölçekte izlenen genişlemeci para siyasetleri ile talep artmış ve arz-tedarik problemleri ile fiyat istikrarları bozulmuştu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali bu durumu daha da karmaşıklaştırdı.
Dünya Bankası’ndan Indermit Gill’e göre “1970’lerden beri en büyük emtia şoku” yaşanıyordu. IMF, 143 ülke iktisadının büyüme beklentilerini aşağı taraflı revize ederken, bu değişiklik global iktisadın yüzde 86’sına tekabül eden bir olgu manasına geliyor. ötürüsı ile stagflasyon doğal olarak konuşulmaya başlanan bir olgu haline gelmiş durumda.
IMF Lideri Georgieva, ekonomik tabirlerle bu durumu büyümenin düştüğü ve enflasyonun yükseldiği ortam olarak tanım etmenin yanı sıra, insanların anlayacağı lisandan “gelirlerin düştüğü ve zorlukların arttığı bir müddetç” olarak tanımlamanın kıymetine dikkat çekiyor.
Mevcut stagflasyon tasaları, bilhassa son birkaç ayda ekonomik aktivitenin ülke ülke gerileme sinyalleri vermesi niçiniyle son derece besbelli. Güney Kore’de tüketici enflasyonu 20 yıl daha sonra yüzde 5’lere yaklaşırken, Güney Amerika’da sıkı para siyaseti izlenerek enflasyonun önlenmeye çalışılması eforları tüm bir kıtayı sakinlik tehlikesi ile karşı karşıya getirdi. Avrupa’da bilhassa güç ve besin fiyatlarındaki yükselişler kaygı yaratırken, Sahra Altı Afrika ve Orta Doğu’da kırılganlıklar daha da derinleşti.
Savaş derinleştirdi
Savaş daha sonrası Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ayrıyeten Avrupa için derin resesyon ihtimallerini gündeme getirdi.
İngiltere’de ise gerçek gelir seviyesinin artan ömür maliyetleri niçiniyle 1950’lerden beri en büyük düşüşünü kaydetmesi bekleniyor. İngiltere Merkez Bankası Lideri Andrew Bailey de “arz şokları ve iş gücü piyasasındaki sıkılığın bir arada cereyan etmesi enflasyona dair riskleri çoğaltıyor” sözü ile duruma göndermede bulundu.
ABD’de ise iş gücü piyasasında soğuk savaş daha sonrası en bariz ısınmadan kelam edilen günlerde çabucak hemen 5 milyon kişinin daha istihdam edilebileceği bir iş gücü talebi bulunuyor.
Ücret-fiyat spirali tüm dünyada tartışılan bir fenomen haline gelirken, mali sıkılaşma konusunda AMB-Fed ayrışmasının yanı sıra stagflasyon ekseninde iş gücü piyasasında görülen olgular da gündemde kıymetli yer tutuyor. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’e bakılırsa nakdî sıkılaşma, stagflasyon için potansiyel bir taban hazırlıyor.
Akıllarda ise 1970’leri anımsatan bu stagflasyon ortamının ne kadar süreceğine dair sorular var.
Bu mevzuda kıymetli sayıda ekonomist şartların yetmişlerden farklı olduğuna dikkat çekerken, birçoğu da gelecek yıldan itibaren enflasyondaki ivmenin yavaşlayacağını lisana getiriyor. Bilhassa hanehalklarının mevcut gidişatta zorlanacağına dair kuşku bulunmasa da işsizlik oranlarının 40-50 yıllık süreçte bulunduğu düşük düzeyler, fiyatlardaki artış üzerinden siyaset yapıcıların karar almasına sıklıkla tesirde bulunuyor.
Sonuç olarak; mevcut global yüksek enflasyon beklentileri gerçekleşirse kârlılıkların ve alım gücünün gerilediği, kırılgan gelir kümelerinin hayli zorlanacağı bir periyot yaklaşıyor. Lakin BNP Paribas Baş Ekonomisti Luigi Speranza’ya göre “hissiyatı benziyor olsa da yetmişlerdeki üzere bir stagflasyon senaryosu tekrar etmeyebilir”.
Piyasalar ve ekonomiler hala tam manasıyla sona ermeyen pandeminin yükünü sırtlamaya çalışırken çıkan savaş tüm istikrarları etkiledi.
Yükselen enflasyon ve yavaşlayan büyüme tüm dünyada kaygılara yol açarken, kimi uzmanlar stagflasyon riskini konuşurken yetmişlerle kıyaslamaların daha dikkatli yapılması gerektiği kanısında.
Financial Times’dan Valentina Romei’nin, data ve görselleştirme uzmanı Alan Smith ile derlediği çalışmada tüm belirsizlik ve risklere rağmen mevcut tablonun 1970’lerden farklı olduğu görüşü öne çıkıyor.
2022 başlarken biroldukca ekonomist, global çapta kuvvetli ekonomik toparlanmanın ivme kaybederek de olsa devam edeceğini düşünüyordu. Şirketler faaliyetlerine daha yüksek kapasitede ağırlaşacak, tüketiciler erteledikleri harcamaları gerçekleştirecek ve birikimlerinin tadını çıkaracaktı.
Özetle; 1918-1921 yılları içinde “İspanyol Gribi” niçiniyle yaşanan süreci izleyen periyottaki “tüketim çılgınlığı”na emsal yeni bir devir bekleniyordu.
Fakat birkaç ay içerisinde yetmişlerdeki petrol krizini, yüksek enflasyonu ve düşük büyüme risklerini andığımız bir “stagflasyon” gündemine gelindi. Pandeminden çıkışta arz-tedarik problemleri ile baş gösteren meseleler silsilesini savaş izlerken, biroldukca ülkede enflasyon beklentileri süratle üst ve büyüme beklentileri süratle aşağı istikamette revize edilmeye başlandı.
Emtia şoku yaşanıyor
Siyaset yapıcılar geç de olsa para siyasetleri aracılığı ile “sıkılaşma” seçeneğine yönelirken bir yandan da büyümeye dair yükselen riskleri nasıl bertaraf edebileceklerini düşünmek zorunda kaldılar. Savaş öncesinde ABD’den İngiltere ve AB’ye uzanan ölçekte izlenen genişlemeci para siyasetleri ile talep artmış ve arz-tedarik problemleri ile fiyat istikrarları bozulmuştu. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali bu durumu daha da karmaşıklaştırdı.
Dünya Bankası’ndan Indermit Gill’e göre “1970’lerden beri en büyük emtia şoku” yaşanıyordu. IMF, 143 ülke iktisadının büyüme beklentilerini aşağı taraflı revize ederken, bu değişiklik global iktisadın yüzde 86’sına tekabül eden bir olgu manasına geliyor. ötürüsı ile stagflasyon doğal olarak konuşulmaya başlanan bir olgu haline gelmiş durumda.
IMF Lideri Georgieva, ekonomik tabirlerle bu durumu büyümenin düştüğü ve enflasyonun yükseldiği ortam olarak tanım etmenin yanı sıra, insanların anlayacağı lisandan “gelirlerin düştüğü ve zorlukların arttığı bir müddetç” olarak tanımlamanın kıymetine dikkat çekiyor.
Mevcut stagflasyon tasaları, bilhassa son birkaç ayda ekonomik aktivitenin ülke ülke gerileme sinyalleri vermesi niçiniyle son derece besbelli. Güney Kore’de tüketici enflasyonu 20 yıl daha sonra yüzde 5’lere yaklaşırken, Güney Amerika’da sıkı para siyaseti izlenerek enflasyonun önlenmeye çalışılması eforları tüm bir kıtayı sakinlik tehlikesi ile karşı karşıya getirdi. Avrupa’da bilhassa güç ve besin fiyatlarındaki yükselişler kaygı yaratırken, Sahra Altı Afrika ve Orta Doğu’da kırılganlıklar daha da derinleşti.
Savaş derinleştirdi
Savaş daha sonrası Rusya’ya uygulanan yaptırımlar ayrıyeten Avrupa için derin resesyon ihtimallerini gündeme getirdi.
İngiltere’de ise gerçek gelir seviyesinin artan ömür maliyetleri niçiniyle 1950’lerden beri en büyük düşüşünü kaydetmesi bekleniyor. İngiltere Merkez Bankası Lideri Andrew Bailey de “arz şokları ve iş gücü piyasasındaki sıkılığın bir arada cereyan etmesi enflasyona dair riskleri çoğaltıyor” sözü ile duruma göndermede bulundu.
ABD’de ise iş gücü piyasasında soğuk savaş daha sonrası en bariz ısınmadan kelam edilen günlerde çabucak hemen 5 milyon kişinin daha istihdam edilebileceği bir iş gücü talebi bulunuyor.
Ücret-fiyat spirali tüm dünyada tartışılan bir fenomen haline gelirken, mali sıkılaşma konusunda AMB-Fed ayrışmasının yanı sıra stagflasyon ekseninde iş gücü piyasasında görülen olgular da gündemde kıymetli yer tutuyor. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’e bakılırsa nakdî sıkılaşma, stagflasyon için potansiyel bir taban hazırlıyor.
Akıllarda ise 1970’leri anımsatan bu stagflasyon ortamının ne kadar süreceğine dair sorular var.
Bu mevzuda kıymetli sayıda ekonomist şartların yetmişlerden farklı olduğuna dikkat çekerken, birçoğu da gelecek yıldan itibaren enflasyondaki ivmenin yavaşlayacağını lisana getiriyor. Bilhassa hanehalklarının mevcut gidişatta zorlanacağına dair kuşku bulunmasa da işsizlik oranlarının 40-50 yıllık süreçte bulunduğu düşük düzeyler, fiyatlardaki artış üzerinden siyaset yapıcıların karar almasına sıklıkla tesirde bulunuyor.
Sonuç olarak; mevcut global yüksek enflasyon beklentileri gerçekleşirse kârlılıkların ve alım gücünün gerilediği, kırılgan gelir kümelerinin hayli zorlanacağı bir periyot yaklaşıyor. Lakin BNP Paribas Baş Ekonomisti Luigi Speranza’ya göre “hissiyatı benziyor olsa da yetmişlerdeki üzere bir stagflasyon senaryosu tekrar etmeyebilir”.