mudhaber
Aktif Üye
Eskişehir Alpu Ovası’nın verimli tarım topraklarına kurulması planlanan Ulusal Raylı Sistemler Test Merkezi Projesi için planlanan binlerce dönüm arazinin ‘Tarımsal Sit statüsünde birinci sınıf tarım arazisi’ ve ‘arkeolojik sit alanı’ olduğu ortaya çıktı. 504 milyon lira bütçe öngörülen projede, fay sınırlarının yakınında yer alacak test yolları için sarsıntı, sel taşkın üzere afetlere ait risk raporlarının dahi hazırlanmadığı da belirlendi.
Ulaştırma Bakanlığı ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi tarafınca yapılması planlanan Ulusal Raylı Sistemler Araştırma ve Test Merkezi Projesi’nin (URAYSİM) kamu faydasına karşıt olduğu nedeni öne sürülerek açılan davanın ‘bilirkişi heyeti raporu’nda çarpıcı bulgular yer aldı.
6 MİLYON METREKARE TARIM TOPRAĞI KAMULAŞTIRILACAK
Eskişehir’in Alpu ilçesinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi işbirliğinde ve 504 milyon lira kestirimi bütçe ile üretimine başlanan URAYSİM projesinin test yollarının inşaası için Alpu-Bozan, Odunpazarı-Karahüyük, Tepebaşı-Gündüzler, Tepebaşı-Margı, Tepebaşı-Sepetçi ve Tepebaşı-Yakakayı içinde bulunan 6 milyon metrekare alana yönelik kamulaştırma alanı belirlendi.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin, bu kamulaştırmanın ‘kamu faydasına aykırı’ olduğu sebebi öne sürülerek Yönetim Mahkemesi’ne açtığı davada, mahkeme tarafınca oluşturulan Eksper Heyeti raporunu tamamladı. Üniversitelerden 5 akademisyen ile bir jeoloji mühendisi ve bir harita kadastro mühendisinden oluşan 7 kişilik uzman heyet 77 sayfalık raporda URAYSİM projesinin mevcut haliyle ‘kamu faydasına uygun olmadığı’ kararına vardı.
BİRİNCİ SINIF TARIM TOPRAĞINA YAPILAMAZ
Eksper heyetinin raporunda şu tespitler yer aldı:
* Test yolları için kamulaştırılmak istenen 6 milyon mektrekarelik alan verimli tarım yerlerinin yanı sıra, mera alanına, DSİ sulama alanı hududuna, doğalgaz boru çizgisine, sanayi alanına, mevcut yerleşim bölgesine ve Porsuk taşkın alan sonuna ve Sit alanına isabet etmekte.
* Proje alanının büyük çoğunluğu Bakanlar Konseyi sonucu ile 2017’de ‘Büyük Ova’ ilan edilmiş Alpu Ovası’ndaki etkin tarım üretimi yapılan birinci sınıf tarım yerleridir.
* Orada arazi toplulaştırılması yapılarak üreticilere teslim edilmiş, sulama altyapı projeleri de tamamlanmıştır. Proje ile bölgenin en verimli tarım yerlerinin bütünlüğü bozulacak.
* Tarım toprağının vasfı değiştirilerek öbür hedeflerle kullanması geri döndürülemez ziyanlara yol açacaktır. Tarım haricinde öteki bir hedefle kullanılması yasaya uygun değildir.
* Bölgede hayvansal üretim de kıymetli yere sahip ve 28.000 büyükbaş ve 82.544 küçükbaş hayvan beslenmekte.
SARSINTI RAPORU BİLE ALINMAMIŞ
* Proje hazırlanırken DSİ’ye ilişkin kapalı sulama kanallarının durumu dikkate alınmamış.
* Test yollarının sel ve taşkın muhafaza nesli ortasında yer alıp almadığı konusunda DSİ görüşü alınmamış.
* Proje alanının yakınında faal faylar var lakin bu mevzuda AFAD’dan da kurum görüşü alınmamış olduğu saptandı. İleride yer ve afet tarafından karşılaşılması muhtemel riskler göz gerisi edilmiş.
* Proje çerçevesinde vatandaşın tarlalarından elips biçiminde geçecek raylar niçiniyle öteki taraflara nasıl geçileceği planlanmamış. İki altgeçit haricinde kadastral yollar büsbütün kesintiye uğratılmakta.
* Test raylarının döşeneceği topraklar planlama disiplini ve hiyerarşisi içerisinde değerlendirilmemiş. Mekansal tesirleri belirlenmemiş. Büyük Ova Muhafaza Alanı olarak belirlenen alandaki muhafaza ve kullanma istikrarı dikkate alınmamış. Bu niçinle 3194 sayılı İmar Kanunu ve Mekânsal Planlar İmal Yönetmeliğine terstir.
KÜLTÜREL MİRASA TAHRİBAT RİSKİ
* Projenin yapılacağı ovada fazlaca fazla höyük, düz yerleşim ve nekropol üzere taşınmaz kültür varlıkları olduğu için proje telafisi imkansız tahribata niye olabilir.
* Proje, ağır yerleşime sahne olması ve muhtemel ‘Büyük Kervan Yolu’ kültür rotası üzerinde yer alması niçiniyle, üstün kamu faydası gölgelenmektedir. Kamulaştırılması kültür varlıkları açısından kamu faydasına olmaz.
SONUÇ: KAMU FAYDASINA DEĞİL
Uzman heyeti ‘URAYSİM Projesinin açıklanan münasebetlerden dolayı kamu faydasına uygun olmadığı kanaatine varılmıştır’ kararına vardı. Projenin verimli tarım yerleri yerine bölgedeki kıraç yerlere kaydırılması tavsiyesinde de bulunan raporda,
“Proje uygulama ve kamulaştırma alanı olarak Alpu Ovası’nın kuzeyinde uzanan kıraç yerlerin tercih edilmesi; kültür varlıklarının bütünlüğünün bozulmadan korunarak gelecek kuşaklara aktarılması ve arkeoloji biliminin bağlayıcılığı açısından üstün kamu faydasına olacaktır” tabiri yer aldı.
“BİLİME KULAK VERİN”
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer eksper raporunu şöyleki kıymetlendirdi:
“Demiryolu kenti Eskişehir’de kimse URAYSİM ve gibisi projelere karşı değil. Eksper raporu yardımıyla kent birinci sefer projeyi enine uzunluğuna tartışma fırsatı buldu. Bilim ne diyor? ‘O proje tarım toprağında olmaz’ diyor. bu biçimde uzman raporuna hepimiz kulak vermeliyiz.
Türkiye tarımda kendi kendine kâfi biçimde değil. Burası Anadolu’nun buğday deposu. Evvel pandemi, gerisinden kuzeyimizdeki savaş, kendi buğdayını, pancarını, mısırını üretmenin kıymetini gösterdi.
O yüzden ülkemizin en verimli tarım topraklarının üzerine ray döşemek kimseye yarar sağlamaz. Alpu çiftçisi ‘verimli topraklarımıza kıymayın’ diyor. Bilim insanları da ‘verimli tarım yerinde yapılması kamu faydasına değil’ diyor.
Artık bilimin sesine kulak verin. Proje verimli tarım ve hayvancılık yerleri yerine, oradaki köylünün de istediği üzere daha kıraç bölgeye kaydırılmalı.”
Ulaştırma Bakanlığı ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi tarafınca yapılması planlanan Ulusal Raylı Sistemler Araştırma ve Test Merkezi Projesi’nin (URAYSİM) kamu faydasına karşıt olduğu nedeni öne sürülerek açılan davanın ‘bilirkişi heyeti raporu’nda çarpıcı bulgular yer aldı.
6 MİLYON METREKARE TARIM TOPRAĞI KAMULAŞTIRILACAK
Eskişehir’in Alpu ilçesinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Anadolu Üniversitesi işbirliğinde ve 504 milyon lira kestirimi bütçe ile üretimine başlanan URAYSİM projesinin test yollarının inşaası için Alpu-Bozan, Odunpazarı-Karahüyük, Tepebaşı-Gündüzler, Tepebaşı-Margı, Tepebaşı-Sepetçi ve Tepebaşı-Yakakayı içinde bulunan 6 milyon metrekare alana yönelik kamulaştırma alanı belirlendi.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin, bu kamulaştırmanın ‘kamu faydasına aykırı’ olduğu sebebi öne sürülerek Yönetim Mahkemesi’ne açtığı davada, mahkeme tarafınca oluşturulan Eksper Heyeti raporunu tamamladı. Üniversitelerden 5 akademisyen ile bir jeoloji mühendisi ve bir harita kadastro mühendisinden oluşan 7 kişilik uzman heyet 77 sayfalık raporda URAYSİM projesinin mevcut haliyle ‘kamu faydasına uygun olmadığı’ kararına vardı.
BİRİNCİ SINIF TARIM TOPRAĞINA YAPILAMAZ
Eksper heyetinin raporunda şu tespitler yer aldı:
* Test yolları için kamulaştırılmak istenen 6 milyon mektrekarelik alan verimli tarım yerlerinin yanı sıra, mera alanına, DSİ sulama alanı hududuna, doğalgaz boru çizgisine, sanayi alanına, mevcut yerleşim bölgesine ve Porsuk taşkın alan sonuna ve Sit alanına isabet etmekte.
* Proje alanının büyük çoğunluğu Bakanlar Konseyi sonucu ile 2017’de ‘Büyük Ova’ ilan edilmiş Alpu Ovası’ndaki etkin tarım üretimi yapılan birinci sınıf tarım yerleridir.
* Orada arazi toplulaştırılması yapılarak üreticilere teslim edilmiş, sulama altyapı projeleri de tamamlanmıştır. Proje ile bölgenin en verimli tarım yerlerinin bütünlüğü bozulacak.
* Tarım toprağının vasfı değiştirilerek öbür hedeflerle kullanması geri döndürülemez ziyanlara yol açacaktır. Tarım haricinde öteki bir hedefle kullanılması yasaya uygun değildir.
* Bölgede hayvansal üretim de kıymetli yere sahip ve 28.000 büyükbaş ve 82.544 küçükbaş hayvan beslenmekte.
SARSINTI RAPORU BİLE ALINMAMIŞ
* Proje hazırlanırken DSİ’ye ilişkin kapalı sulama kanallarının durumu dikkate alınmamış.
* Test yollarının sel ve taşkın muhafaza nesli ortasında yer alıp almadığı konusunda DSİ görüşü alınmamış.
* Proje alanının yakınında faal faylar var lakin bu mevzuda AFAD’dan da kurum görüşü alınmamış olduğu saptandı. İleride yer ve afet tarafından karşılaşılması muhtemel riskler göz gerisi edilmiş.
* Proje çerçevesinde vatandaşın tarlalarından elips biçiminde geçecek raylar niçiniyle öteki taraflara nasıl geçileceği planlanmamış. İki altgeçit haricinde kadastral yollar büsbütün kesintiye uğratılmakta.
* Test raylarının döşeneceği topraklar planlama disiplini ve hiyerarşisi içerisinde değerlendirilmemiş. Mekansal tesirleri belirlenmemiş. Büyük Ova Muhafaza Alanı olarak belirlenen alandaki muhafaza ve kullanma istikrarı dikkate alınmamış. Bu niçinle 3194 sayılı İmar Kanunu ve Mekânsal Planlar İmal Yönetmeliğine terstir.
KÜLTÜREL MİRASA TAHRİBAT RİSKİ
* Projenin yapılacağı ovada fazlaca fazla höyük, düz yerleşim ve nekropol üzere taşınmaz kültür varlıkları olduğu için proje telafisi imkansız tahribata niye olabilir.
* Proje, ağır yerleşime sahne olması ve muhtemel ‘Büyük Kervan Yolu’ kültür rotası üzerinde yer alması niçiniyle, üstün kamu faydası gölgelenmektedir. Kamulaştırılması kültür varlıkları açısından kamu faydasına olmaz.
SONUÇ: KAMU FAYDASINA DEĞİL
Uzman heyeti ‘URAYSİM Projesinin açıklanan münasebetlerden dolayı kamu faydasına uygun olmadığı kanaatine varılmıştır’ kararına vardı. Projenin verimli tarım yerleri yerine bölgedeki kıraç yerlere kaydırılması tavsiyesinde de bulunan raporda,
“Proje uygulama ve kamulaştırma alanı olarak Alpu Ovası’nın kuzeyinde uzanan kıraç yerlerin tercih edilmesi; kültür varlıklarının bütünlüğünün bozulmadan korunarak gelecek kuşaklara aktarılması ve arkeoloji biliminin bağlayıcılığı açısından üstün kamu faydasına olacaktır” tabiri yer aldı.
“BİLİME KULAK VERİN”
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer eksper raporunu şöyleki kıymetlendirdi:
“Demiryolu kenti Eskişehir’de kimse URAYSİM ve gibisi projelere karşı değil. Eksper raporu yardımıyla kent birinci sefer projeyi enine uzunluğuna tartışma fırsatı buldu. Bilim ne diyor? ‘O proje tarım toprağında olmaz’ diyor. bu biçimde uzman raporuna hepimiz kulak vermeliyiz.
Türkiye tarımda kendi kendine kâfi biçimde değil. Burası Anadolu’nun buğday deposu. Evvel pandemi, gerisinden kuzeyimizdeki savaş, kendi buğdayını, pancarını, mısırını üretmenin kıymetini gösterdi.
O yüzden ülkemizin en verimli tarım topraklarının üzerine ray döşemek kimseye yarar sağlamaz. Alpu çiftçisi ‘verimli topraklarımıza kıymayın’ diyor. Bilim insanları da ‘verimli tarım yerinde yapılması kamu faydasına değil’ diyor.
Artık bilimin sesine kulak verin. Proje verimli tarım ve hayvancılık yerleri yerine, oradaki köylünün de istediği üzere daha kıraç bölgeye kaydırılmalı.”