Yağ meblağları niye arttı? Rusya Ukrayna savaşı yağ meblağlarını vurdu

mudhaber

Aktif Üye
Güç meblağları, artan ziraî girdiler ve kur farkı yanı sıra günlerdir süren Rusya – Ukrayna savaşı, yağ fiyatları ve stoğunu olumsuz etkiliyor. Dünya ayçiçek ithalatının yaklaşık yüzde 70’i Rusya-Ukrayna bölgesinde gerçekleşirken, stokların tükenme ve meblağların daha da artma riskine karşı vatandaşlar marketlerde adeta yağ yarışına giriyor.

Güç meblağları, artan ziraî girdiler ve kur farkı yanı sıra günlerdir süren Rusya Ukrayna savaşı ayçiçek yağı meblağlarını olumsuz etkiledi. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali daha sonrası iki ülke içinde devam eden savaş, Türkiye’nin ham yağ ithalatını büyük oranda durdurdu.

YAĞ FİYATLARI niye ARTTI?

Ayçiçeği yağı fiyatlarındaki artırımlara ait pandemide artan maliyetlere dikkat çekiliyor. Güç fiyatlarının, artan ziraî girdilerin ve kur farkının rafa yansıdığını belirtiliyor. Bunun yanı sıra yağın üretiminde kullanılan ham husus, ambalaj artışları üzere tüm bileşenlerde önemli fiyat artışları yaşandı.

Öte yandan, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali daha sonrası iki ülke içinde devam eden savaş, Türkiye’nin ham yağ ithalatını büyük oranda durdurdu.

Tarım müellifi Ali Ekber Yıldırım’ın aktardığına bakılırsa, Rusya’nın limanlarda beklettiği gemiler içinde Türkiye’ye yağ taşıyan gemilerin de olduğu, ithalatın yapılamaması durumunda Türkiye’nin yağsız kalabileceği açıklandı.

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği İdare Şurası Lideri Tahir Büyükhelvacıgil de yaptığı yazılı açıklamasında, stoklarda market rafları dahil 1-1.5 aylık yağ kaldığına dikkat çekmişti. (REUTERS)

BİTKİSEL YAĞ FİYATLARI UÇUYOR

Şubatta en çok artış, aylık yüzde 8,5’lik artışla bitkisel yağ fiyatlarında oldu. Yıllık bazda ise yüzde 36,8 artan FAO Yağ fiyatları endeksi, şubatta rekor tazeledi.

Global talep artarken arz meseleleri yaşanması, bitkisel yağ fiyatlarındaki artışta tesirli oldu.

FAO, yağ meblağlarına ait olarak, dünyanın en çok palm yağı ihraç eden ülkesi Endonezya’nın ihracatı kısması, Güney Amerika’da soya üretiminde düşüş beklentisi ve Karadeniz’de savaş niçiniyle ayçiçek yağı ihracatında düşüş olacağına dair dertlere işaret etti.


YAĞ FİYATLARI ZAMLANIR MI?

Bursa Yemek Sanayicileri Derneği (BUYSAD) Lideri Coşkun Dönmez, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin, bu iki ülkeden hububat ve ay çekirdeği ithal eden Türkiye’yi olumsuz etkileyeceğinden telaşlı olduklarını lisana getirdi.

Kendi ölçümledikleri besin enflasyonunun 1 Ocak’tan bu yana yüzde 18 arttığını tabir eden Dönmez, meblağların daha da artması tehlikesi olduğuna işaret etti.

Rusya’nın dünyanın değerli petrol ve doğalgaz üreticilerinden biri olduğunu anımsatan, Ukrayna’nın da doğalgaz sevkiyatında kilit ülke pozisyonunda olduğuna dikkat çeken Dönmez, “Maalesef, petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki artışın savaş sebebiyle önümüzdeki süreçte de devam etmesi kaygısı yaşıyoruz. Güç fiyatlarındaki artış, ülke ekonomilerine, dolaylı olarak da enflasyona tesir ediyor” diye konuştu.

‘OLUMSUZ ETKİLEMESİ KAÇINILMAZ’

Dönmez, Rusya-Ukrayna savaşının her iki ülkeden hububat, bakliyat ve yağlı tohum ithalatı yapan Türkiye’yi olumsuz etkilemesinin kaçınılmaz olduğunu da söylemiş oldu.

Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna’dan buğday ve ay çekirdeği ithal ettiğini hatırlatan Dönmez, şu biçimde devam etti:

“Buğday arzında yaşanacak badire, un ve ekmek meblağlarını, ay çekirdeği ithalatındaki aksaklık da yağ fiyatlarını etkileyebilir. Besin enflasyonu aslına bakarsanız dalımızın belini büküyor. Artık de global gelişmelerden kaynaklanan dertlerle karşı karşıyayız. Umarız, ziraî eser ithalatında yaşanması mümkün kasvetler, bu eserler farklı ülkelerden temin edilerek çözülür.” (İHA)

YAĞ ÜRETİMİ YETMİYOR

Tarım ve Orman Bakanlığı bilgilerine nazaran ülke mahsulünden elde edilen ayçiçeği yağı yıllık yaklaşık olarak 400-450 bin tonda kalırken, Türkiye ayçiçeği ithalatında ise dünya önderi pozisyonunda. 2021 yılında 820 bin 771 bin tona karşılık 1.1 milyar dolarlık ham ayçiçeği yağı ithal eden Türkiye, ayçiçeği ithalatında ise yüzde 32.4’lük hisse ile en yakın takipçisi olan ve ithalatta yüzde 27.8’lik hissesi bulunan 27 AB ülkesine de fark atmış durumda. Ayçiçeğinde hem ithalatçı tıpkı vakitte ihracatçı pozisyonda olan Türkiye’nin bu vakitte rafine ayçiçeği yağı ihracatı ise 460 bin tona karşılık 707.5 milyon dolar oldu.

YARISI RUSYA’DAN

Bakanlığın Ocak 2022 piyasa raporuna göre, 2019/2020 satış döneminde 3.3 milyon tonluk ayçiçeği ithalatı gerçekleştirilirken, Türkiye’nin 2020/2021 satış döneminde ithalatının yüzde 50.6’sı Rusya Federasyonu’ndan yüzde 14.6’sı Ukrayna’dan yüzde 11.5’i ise Bulgaristan’dan yapıldı.