mudhaber
Aktif Üye
Avrupa Konseyi’nin yolsuzlukların önlenmesi için verdiği tavsiyelere uyulmadı. Türkiye’ye yönelik yolsuzluk raporunda 22 tavsiyeden 3’ünün tatmin edici düzeyde, 9’unun ise kısmen yerine getirildiği açıklandı. 10 tavsiyeye ise hiç uyulmadı. “Bu ıstırap verici” dendi.
ABD’nin de üye olduğu Avrupa Kurulu Yolsuzluğa Karşı Devletler Kümesi (GRECO)’nun Türkiye ilgili orta raporu yayınlandı. Raporda yolsuzlukla uğraşta ‘somut bir gelişme olmadığı’ kaydedildi. GRECO Türkiye’den torba yasa uygulamasına son verilmesi, yasama sürecinin şeffaflaştırılması, milletvekillerinin mal beyanında bulunması ve yolsuzluk yargılamalarının engellenmemesi üzere düzenlemeleri bir an evvel yapmasını istedi. GRECO’nun çalışmalarını AB, Avrupa Parlamentosu, OECD ve BM üzere milletlerarası kuruluşlarla Milletlerarası Şeffaflık Derneği üzere biroldukca milletlerarası sivil toplum örgütü referans olarak alıyor. Türkiye’nin AB’den vize serbestisi alabilmesi için yapması gereken kriterlerden en kıymetlisini GRECO’nun tavsiyelerini hayata geçirmek oluşturuyor.
GELİŞME YAŞANMADI
Raporda GRECO’nun 22 tavsiyesinden 3’ünün tatmin edici düzeyde yerine getirildiği, dokuzunun kısmen ve 10’unun ise yerine getirilmediği kaydedildi. “Tavsiyelerin yerine getirilmesine yönelik somut rastgele bir gelişme kaydedilmemiş olması kederle karşılanmaktadır” denildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan olduğu devirde Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu’nun ortasını GRECO koşulları açmıştı. Davutoğlu’nun ‘Siyasi ahlak Yasası çıkarılması talebi’ Erdoğan’ın parti yöneticilerinden mal beyanı istenmesi durumda ‘il ve ilçelerde yönetici bulamayız’ yansısına niye olmuştu. Öte yandan Millet İttifakı’nı oluşturan altı siyasi parti içindeki en kıymetli mutabakat konusunu Siyasi Etik Kanunu’nun çıkarılması oluşturuyor. Altı parti siyasalların mal varlıklarını beyan etme zorunluluğunun yanı sıra akraba, eş, dost yahut tanıdıklarını kayırmasının da önüne geçilmesini hedefleniyor.
Kısmen yerine getirilenler
Milletvekilleri açısından kısmen yerine getirilen teklifler şöyleki:
– Milletvekillerinin yasama faaliyetleri sırasında şahsi ya da mali çıkar çatışması yaşaması durumunda Meclis’i bilgilendirmesi, vakit içindemasının belgisiz olmaması.
– Milletvekillerinin misyonları ile uyumlu olmayan yan faaliyetlerin gözden geçirilerek, kapsamlı bir yasanın çıkarılması.
– Milletvekillerine yönelik rüşvetin önlenmesi, çıkar çatışmaları ve etik davranışlar ile ilgili eğitim programları hazırlanması, zımnî danışmanlıkla ilgili kurul kurulması.
Hakim ve savcılara yönelik olarak da kısmen yerine getirilen teklifler şöyleki:
– Hakim ve savcı adaylarının kamuoyuna açık ve Avrupa standartlarına uygun kesin ve objektif kriterlere dayalı olarak etik davranış ve dürüstlük konutlarında denetlenmesi.
– İkram, reddi hakim, üçüncü taraflarla alakalar, bâtın ayrıntıların ele alınması üzere yargıçların etik davranışlarının belirlenmesi, bunların halka açık olması, hakim eğitiminde kullanılması.
– Hakim ve savcıların disiplin soruşturması sisteminin yürütme erklerinin yöntemsiz tesirinde kalmaksızın objektif kriterlerin yönlendirdiği bir müddetç olması.
– Hakim ve savcılara verilen hizmet içi eğitimlerin yolsuzluğun önlenmesi, yargı etiği bahislerinde genişletilmesi.
– Özellikle çıkar çatışması ve dürüstlükle ilgili konularda etik davranış prensiplerinin tesis edilmesi ve bunu kamuya açık olması, eğitimlerde bunun kullanılması.
– Savcılar tarafınca reddi hakime ait açık kuralların ve prensiplerin geliştirilmesi, savcılar bu standartlara uymadığı takdirde başvurulacak önlemler.
Raporda yerine getirilmeyen tavsiyeler şu biçimde sıralandı
Milletvekilleri açısından;
– Torba kanunların sayısında telaş verici bir artış olması.
– Yasama sürecinin şeffaflığı açısından STK’lardan ve toplumsal taraflardan görüş alınması ve Meclis’te kâfi müddette tartışılması.
– Çıkar çatışması yaratacak armağanlar, avantajlar, lobicilik üzere milletvekillerinin etik unsurlarının düzenlenmesi.
– Milletvekillerinin mal beyanında bulunması.
– Milletvekillerine rüşvet suçlaması ile yürütülen ceza soruşturmalarının engellenmemesi için önlem alınması.
Hakimler ve savcılar açısından yerine getirilmeyenler tavsiyeler ise şöyleki:
– HSK’nın bağımsızlığının güçlendirilmesi.
– Hakim ve savcı adaylarının mesleğe alım sürecinde yargı erkinin sorumluluğunun arttırılması.
– Hakim ve savcıların etik davranış değerlendirmelerinin kamuoyuna açıklanması, AB standartlarına uyulması.
– Hakim ve savcıların vazife yerlerinin isteklerine ters olarak değiştirilmesinin
azaltılması.
– Adalet Bakanı’nın hakim ve savcıların nazaranv dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ait yetkisini yargıçlardan oluşan bir heyete ya da HSK’ya devredilmesi.
ABD’nin de üye olduğu Avrupa Kurulu Yolsuzluğa Karşı Devletler Kümesi (GRECO)’nun Türkiye ilgili orta raporu yayınlandı. Raporda yolsuzlukla uğraşta ‘somut bir gelişme olmadığı’ kaydedildi. GRECO Türkiye’den torba yasa uygulamasına son verilmesi, yasama sürecinin şeffaflaştırılması, milletvekillerinin mal beyanında bulunması ve yolsuzluk yargılamalarının engellenmemesi üzere düzenlemeleri bir an evvel yapmasını istedi. GRECO’nun çalışmalarını AB, Avrupa Parlamentosu, OECD ve BM üzere milletlerarası kuruluşlarla Milletlerarası Şeffaflık Derneği üzere biroldukca milletlerarası sivil toplum örgütü referans olarak alıyor. Türkiye’nin AB’den vize serbestisi alabilmesi için yapması gereken kriterlerden en kıymetlisini GRECO’nun tavsiyelerini hayata geçirmek oluşturuyor.
GELİŞME YAŞANMADI
Raporda GRECO’nun 22 tavsiyesinden 3’ünün tatmin edici düzeyde yerine getirildiği, dokuzunun kısmen ve 10’unun ise yerine getirilmediği kaydedildi. “Tavsiyelerin yerine getirilmesine yönelik somut rastgele bir gelişme kaydedilmemiş olması kederle karşılanmaktadır” denildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Başbakan olduğu devirde Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu’nun ortasını GRECO koşulları açmıştı. Davutoğlu’nun ‘Siyasi ahlak Yasası çıkarılması talebi’ Erdoğan’ın parti yöneticilerinden mal beyanı istenmesi durumda ‘il ve ilçelerde yönetici bulamayız’ yansısına niye olmuştu. Öte yandan Millet İttifakı’nı oluşturan altı siyasi parti içindeki en kıymetli mutabakat konusunu Siyasi Etik Kanunu’nun çıkarılması oluşturuyor. Altı parti siyasalların mal varlıklarını beyan etme zorunluluğunun yanı sıra akraba, eş, dost yahut tanıdıklarını kayırmasının da önüne geçilmesini hedefleniyor.
Kısmen yerine getirilenler
Milletvekilleri açısından kısmen yerine getirilen teklifler şöyleki:
– Milletvekillerinin yasama faaliyetleri sırasında şahsi ya da mali çıkar çatışması yaşaması durumunda Meclis’i bilgilendirmesi, vakit içindemasının belgisiz olmaması.
– Milletvekillerinin misyonları ile uyumlu olmayan yan faaliyetlerin gözden geçirilerek, kapsamlı bir yasanın çıkarılması.
– Milletvekillerine yönelik rüşvetin önlenmesi, çıkar çatışmaları ve etik davranışlar ile ilgili eğitim programları hazırlanması, zımnî danışmanlıkla ilgili kurul kurulması.
Hakim ve savcılara yönelik olarak da kısmen yerine getirilen teklifler şöyleki:
– Hakim ve savcı adaylarının kamuoyuna açık ve Avrupa standartlarına uygun kesin ve objektif kriterlere dayalı olarak etik davranış ve dürüstlük konutlarında denetlenmesi.
– İkram, reddi hakim, üçüncü taraflarla alakalar, bâtın ayrıntıların ele alınması üzere yargıçların etik davranışlarının belirlenmesi, bunların halka açık olması, hakim eğitiminde kullanılması.
– Hakim ve savcıların disiplin soruşturması sisteminin yürütme erklerinin yöntemsiz tesirinde kalmaksızın objektif kriterlerin yönlendirdiği bir müddetç olması.
– Hakim ve savcılara verilen hizmet içi eğitimlerin yolsuzluğun önlenmesi, yargı etiği bahislerinde genişletilmesi.
– Özellikle çıkar çatışması ve dürüstlükle ilgili konularda etik davranış prensiplerinin tesis edilmesi ve bunu kamuya açık olması, eğitimlerde bunun kullanılması.
– Savcılar tarafınca reddi hakime ait açık kuralların ve prensiplerin geliştirilmesi, savcılar bu standartlara uymadığı takdirde başvurulacak önlemler.
Raporda yerine getirilmeyen tavsiyeler şu biçimde sıralandı
Milletvekilleri açısından;
– Torba kanunların sayısında telaş verici bir artış olması.
– Yasama sürecinin şeffaflığı açısından STK’lardan ve toplumsal taraflardan görüş alınması ve Meclis’te kâfi müddette tartışılması.
– Çıkar çatışması yaratacak armağanlar, avantajlar, lobicilik üzere milletvekillerinin etik unsurlarının düzenlenmesi.
– Milletvekillerinin mal beyanında bulunması.
– Milletvekillerine rüşvet suçlaması ile yürütülen ceza soruşturmalarının engellenmemesi için önlem alınması.
Hakimler ve savcılar açısından yerine getirilmeyenler tavsiyeler ise şöyleki:
– HSK’nın bağımsızlığının güçlendirilmesi.
– Hakim ve savcı adaylarının mesleğe alım sürecinde yargı erkinin sorumluluğunun arttırılması.
– Hakim ve savcıların etik davranış değerlendirmelerinin kamuoyuna açıklanması, AB standartlarına uyulması.
– Hakim ve savcıların vazife yerlerinin isteklerine ters olarak değiştirilmesinin
azaltılması.
– Adalet Bakanı’nın hakim ve savcıların nazaranv dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ait yetkisini yargıçlardan oluşan bir heyete ya da HSK’ya devredilmesi.